Dit is een samenvatting van het vak Rechtsvergelijking gegeven door prof. B. Demarsin. De samenvatting is gebaseerd op de PowerPoint slides van de de les, het handboek en lesnotities.
Deel 1 – Rechtsvergelijking: algemene principes
1.1 Wat is rechtsvergelijking?
1.1.1 Begrip
- Definitie rechtsvergelijking:
“Het vergelijken (d.i. het onderzoeken van de verschillen en gelijkenissen tussen) van 2 of
meer, rechtsstelsels of welbepaalde onderdelen ervan (rechtstak, normengeheel, norm,
instelling of rechtsbegrip).
o Opgedeeld in:
§ Vgl.: essentieel = onderzoeken wat gelijkenissen en verschillen zijn
§ Recht
- Doel?
o “… om deze te verklaren en te evalueren”?
§ = toevoeging aan definitie voor sommige, het “waarom R.vgl. doen”
o Wat is beter?
§ = moeilijke vraag
§ Komt meer aan de pas dan zuivere methodologisch juist gemaakte vgl.
§ Vb. art. 1382 OBW vergelijken met tort (neglegence) van UK
• => gelijkenissen en verschillend aangeven, verklaring daarvoor gaat
stuk verder
• Dan gaan we over van R.vgl. in de zin van methode naar discipline
o Als je gaat uitleggen waarom ze verschillen krigj je vrij snel te
maken met rechtsgeschiedenis, politieke geschiedenis,
maatschappij model, sociologie…
o Sommigen vinden dat R.vgl. een verklaring moet vinden en
anderen vinden van niet
o Wetenschappelijke methode (= def.) vs. wetenschappelijke discipline (= extra
zinnetje)
- Misleidende Franse en Engelse benamingen
o Ned. term R.vgl. = goede term
o Als je term vertaald naar Engels of Fr. (comparative law/ droit comparé) is het niet
duidelijk dat R.vgl. GEEN rechtstak opzich is
o R.vgl. = het vergelijken recht, Recht ≠ het vergelijken van recht
1.1.2 Discipline of methode
- Is R.vgl. een wetenschappelijke discipline of louter een methode?
o Methode:
§ Op een wetenschappelijk verantwoorde wijze recht vergelijkt
§ Dit kan via diverse wegen afhankelijk van gestelde doel
• = basisbeginsel van cursus
• Methode is het minstens
o Wetenschappelijke discipline:
§ = geheel van wetenschappelijke wijze verzamelde kennis inzake vgl van
rechtsstelsels of onderdelen ervan +
• Kennis = opgebouwd o.b.v. onderzoek volgens R.vgl. methode
• MAAR ook o.b.v. andere valide wetenschappelijke methode en
kennis uit andere wetenschapsdisciplines , vb.:
o Historisch onderzoek
o Economisch onderzoek
o Sociologisch onderzoek
§ Dit is moeilijk
• Als je R.vgl. als discipline gaat doen wordt er meer verwacht
1
, • Namelijk dat je allerlei inzichten erbij gaat halen = heel lastig (je bent
geen historicus, socioloog… MAAR gebruikt wel zulke bronnen)
- R.vgl. bouwt vrijwel steeds voort op werk van anderen
o Bewustzijn vereist van methodologische keuzen van die anderen
o Bewustzijn vereist van beperking en soliditeit van fundament waarop men bouwt
- R.vgl. onderzoek = steeds onvolmaaktheid
o Bijz. complexiteit van R.vgl. activiteiten
§ Bewust zijn van beperkingen
§ Bescheidenheid geboden
o WANT elk onderzoek heeft “flaws”, lastige zaak om bewust te blijven
- Geen vrijbrief voor slechte kwaliteit!
o Geen “uitstappen in het buitenlandse recht”
o Moet vgl. zo ernstig en goedmogelijk opzetten
o Rvgl. IS NIET het beschrijven van 2 soorten recht en dan deze niet op elkaar
betrekken!
1.1.3 Soorten
- Vroeger R.vgl. enkel in privaat recht, vandaag R.vgl. op alle rechtsdomeinen
- R.vgl.: waaier aan mogelijke niveaus
o Inter-nat. R.vgl.
§ = tussen jurisdicties op landenniveau
§ Vb. tussen BE en NED
o Inter-int. R.vgl.
§ = tussen internationale organisaties
§ Vb. recht van Raad van Europa (mensenrechten) en organisatie van
Amerikaanse staten
o Intra-nat. R.vgl.
§ = binnen staten, binnen jurisdictie, op deelstatelijk niveau (evt.
gecombineerd met nat. niveau)
§ Vb. ruimtelijke ordening voor BHG, Vl. Gewest en Wal. Gewest
o Particulier-R.vgl.
§ = recht dat niet van OH komt MAAR wel recht is, zoals regels met betrekking
tot private organisaties
§ Vb. tuchtregels van dokters en tandartsen, pensioenplan van Stella Artois of
dat van KUL
o Zuiver interne R.vgl.
§ = vergelijkt inhoudelijk in rechtstak en zien hoe verschillende categorieën
anders behandeld worden
§ Vb. minderjarigen anders behandeld dan meerderjarige, gehandicapten
anders behandeld dan niet-gehandicapten
o Inter-temporele R.vgl.
§ = in de tijd
§ ! leunt dicht aan bij rechtsgeschiedenis MAAR is het NIET
§ Vb. u beschrijft Burgerlijk recht OBW en vergelijkt dit met NBW
o Een combinatie van voorgaande
§ Vb. BE na WOII met collaboratie is omgegaan en dat vergelijken met
Joegoslavië, onafhankelijkheid van Zuid-Afrika… (bestraffing)
- “Levend recht” vs. “recht in de boeken” vgl.?
o “Levend recht” = recht in de praktijk
o Recht in boeken = wetten, parlementaire voorbereidingen, RL
o ! = zelfde gezichtspunt aanhouden
2
, o Vb. als je o.b.v. wetgeving gaat kijken naar stemplicht in BE kan je beboet worden als
je niet gaat stemmen, uit de praktijk blijkt dat je echter nooit beboet wordt
o Je kan aan R.vgl. doen met beide MAAR om correct te werken moet je concequent
zijn
§ Vb. ik bekijk BE en VS strafrecht met enkel “recht in boeken” en niet met
“levend recht”
§ Vb. ik bekijk BE en VS strafrecht met zowel “recht in boeken” en “levend
recht”
§ NIET vb.: ik bekijk BE strafrecht met “recht in boeken” en VS strafrecht met
“levend recht”
- Dogmatische vs. functionele R.vgl.
o Dogmatisch
§ = vergelijkt alleen positief recht
§ Vb. in de boeken
o Functioneel
§ Gaat uit van probleem + kijkt hoe “levend recht” daarop antwoord biedt
§ M.a.w. geen concepten vergelijken MAAR antwoorden die verschillende
rechtsstelsels op eenzelfde probleem formuleren
§ Vb. in BE heb je een huwelijk (duurzaam samenleven), je kan kiezen voor
scheiding als samenleving niet meer lukt = echtscheiding of scheiding van
tafel en bed, in bepaalde rechtsstelsels heb je nog andere mogelijkheden
zoals verstoting
o Onderscheid ≠ altijd helder te onderscheiden + draagt niet altijd bij tot goed begrip
- Micro- vs. macro-R.vgl.
o Eerder glijdend schaal
o Microvgl.
§ = wel bepaalde norm, figuur…
§ Hoe meer je uitzoomt
§ Vb. BE ontbinding of vernietiging vs. UK ontbinding of vernietiging van co.
o Macrovgl.
§ = hele rechtsstelsel/ rechtstak
§ Hoe meer je uitzoomt
§ Vb. BE contractrecht vs. Britse contractrecht
1.1.4 Positionering van rechtsvergelijking
- Buitenlans-recht-kunde verschilt van R.vgl., MAAR:
o Buitenlans recht = slechts beschrijfbaar via R.vgl. methode
o R.vgl. veronderstelt kennis van te vergelijken buitenlans recht
o OPMERKING: eigen recht wordt voor vgl. ook best “buitenlans recht”
- Juridisch tolken + vertalen verschilt van R.vgl., MAAR:
o Analoge opmerkingen als voor buitenlands-recht-kunde
o Juridisch vertalen zal vaak impliciet aan R.vgl. doen
o ! juridisch tolken = moeilijk
§ Wat is juiste bewoording om over hetzelfde te spreken, verondersteld een
beetje kennis van ander recht
§ Vb. volgens BE is een ontbinding (fout bij uitvoering) geen vernietiging (fout
bij totstandkoming), als je deze kennis niet hebt ga je geen defitige vertaling
hebben (vb. termination gebruiken voor ontbinding)
- R.vgl. vs. andere meta-juridische disciplines
o Rechtsfilosofie & rechtstheorie = een denkkader uitzetten met algemene principes,
bekijken of dit overal zo is
3
, o Rechtssociologie = vraag naar de rol van recht in samenleving en hoe bepaalde
problemen opgelost kunnen worden
o Rechtsgeschiedenis
- Met elk van deze is een vruchtbare interactie mogelijk
- R.vgl. is te onderscheiden van rechtstakken!
o Int. privaatrecht = in cross-boarder verschillen bepalen welk recht van toepassing is
o Int. publiekrecht = volkenrecht wordt gegenereerd door verdragen, gesloten door
landen, wat in verdrag staat is gemaakt door landen (daar zit R.vgl. in), heeft ook
invloed op bestaan van int.R. en gewoonte
- R.vgl. zal belangrijk zijn bij de toepassing van deze rechtstakken
Sinds ca. 1960 opkomst van law & economics (= welke regel leidt tot meest “efficiënte” resultaat (in economische
termen)?
Sinds 1944 pogingen om R.vgl. en law & economics-benadering te verbinden
- Comparative la wand economics-juristen trachten veranderingen in het recht vanuit de ‘law and economics’ te
verklaren.
o Uitgangspunt vormt de idee dat concurrentie tussen rechtsstelsels maakt dat rechtsstelsels naar het
meest efficiënte recht zullen convergeren.
o Wel wordt bestaan van belangrijke transitiekosten aanvaard en dus dat eenzelfde norm in een
andere context een andere efficiëntie kan toekomen.
- “Legal orginins”-economen beoogt verschillende economische resultaten (groei, inflatie, werkgelegenheid,
schaarste op kapitaalmarkt,…) te verklaren vanuit verschillen in de rechts
Beiden benaderingen zijn eerder “Angelsaksisch” vooringenomen
1.2 Waarom rechtsvergelijking?
1.2.1 Algemeen
- We onderscheiden …. doelstellingen of functies
o Nabije
o Intermediaire
o Verwijderde
- Alternatieve benaderingen zijn mogelijk
- Grenslijnen tussen onmiddellijke, intermediaire en verwijderde doelen zijn vloeibaar
1.2.2 Doelen
- Nabije doelen
o = functies die quasi automatisch door de R.vgl. nagestreefd worden
o = heel simpel
o 2 indelingen
§ Algemene
• Vreemde recht beter kennen en begrijpen
• Eigen recht beter kennen en begrijpen
§ Specifieke
• Beter begrijpen hoe vreemd recht in zijn geheel en onderdelen
opgebouwd is
• Opstellen van taxonomie (classificatie in groepen) van de
rechtsstelsels en hun onderdelen
o Geeft inzicht in samenhang en vooral in hoe bepaalde regels
in andere maatschappijen verspreid zijn
o + laat toe om parallellen te trekken tussen verschillende
rechtsstelsels
• Ondersteunen van juridisch vertalen en tolken
- Intermediaire doelen
o = functies die door R.vgl. zelf vervuld worden en leiden tot concrete output
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller judithverdonck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.70. You're not tied to anything after your purchase.
