Samenvatting van de volledige cursus psychopathologie, aangevuld met nota's uit de les en afbeeldingen ter illustratie (gehaald uit de ppt's) & links naar Youtube filmpjes of artikels ter extra verduidelijking.
Zijn niet opgenomen in de samenvatting wegens niet te kennen leerstof:
Deel 4: Besch...
Psychopathologie is een verzamelnaam voor psychische stoornissen. Een ‘stoornis’ is ernstiger dan
een probleem omdat een ‘stoornis’ gedurende langere tijd (langer dan zes maanden) naast de
kenmerkende symptomen aanleiding geeft tot een significante lijdensdruk en/of beperking op
minstens één levensdomein: relaties, werksituatie, lichaam, cognitie, redzaamheid, …
2. Begripsomschrijving
“Psycho” pathologie is een vaak te eenzijdig begrip dat vaak nog verengd is tot “het brein”. Ook het
lichaam signaleert vaak vlugger dan psyche zelf (cfr. lichaamssignalen). Bv.: puur van de stress kan je
extreem vermageren of verdikken.
Wat ‘last’ is, is een zeer subjectief gegeven. Normaliteit & abnormaliteit kan je niet zomaar
definiëren.
3. (Ab)normaliteit: niet eenduidig en perspectiefafhankelijk
De grens tussen normaal, afwijkend, erg afwijkend, enz. is een graduele en dus variabele/dynamische
grens. Naast de vraag wat abnormaliteit is, zijn er nog andere:
- Welke zijn de criteria om te spreken van normaliteit of abnormaliteit?
- Wie bepaalt die criteria?
- Liggen die criteria vast of zijn ze variabel?
- Is abnormaal zijn altijd negatief?
- …
Filmpje: Persoonlijke diagnostiek in De Nieuwe GGZ (youtube.com)
Om deze vragen te kunnen beantwoorden, helpen enkele invalshoeken of perspectieven van waaruit
we (ab)normaliteit kunnen benaderen:
In statische zin (vanuit de statistiek dus) houdt abnormaliteit in dat er een relevante afwijking
bestaat tussen het gedrag van een individu en het gemiddelde of het typische gedrag van de groep
waartoe het individu behoort. Dit is een statische visie omdat wordt uitgegaan van een gemiddelde.
Men gaat als het ware gaan tellen & curves gaan maken.
Op basis van een statische definitie van (ab)normaliteit worden zowel pathologie als uitzonderlijke
vaardigheden en talenten als abnormaal beschouwd. Deze visie houdt geen rekening met de
kwaliteit van het gedrag, maar enkel met de kwantiteit en/of de frequentie.
3.2 Psychosociaal perspectief
In psychosociale zin wordt abnormaliteit gedefinieerd als
een afwijking van de standaard waarden of normen in de
maatschappij.
1
,Het verschil met een statische visie op (ab)normaliteit is dat abnormaliteit in sociaal-culturele zin een
waardeoordeel meekrijgt, bijvoorbeeld gedrag dat al dan niet sociaal aanvaardbaar is.
(Ab)normaliteit is dus erg afhankelijk van de omgeving van de omgeving en het tijdskader waarin
men leeft. Wat op een bepaald ogenblik ‘abnormaal’ is, kan enige tijd later als ‘normaal’ worden
beschouwd en omgekeerd.
3.3 Psychologisch of subjectief perspectief (vraag op examen!)
In psychologische zin verwijst (ab)normaliteit naar de wijze
waarop iemand zichzelf beleeft, hoe hij naar zichzelf kijkt en
ervaart. Het individu geeft zichzelf een waardeoordeel, door
naar zichzelf te kijken en zichzelf enerzijds te situeren aan de
kant van de normaliteit of anderzijds aan de kant van de
abnormaliteit.
Iemand die de samenleving dus als volkomen normaal bekijkt, kan zichzelf heel abnormaal voelen.
Deze abnormaliteit wordt dan vaak negatief gepercipieerd, bv. bij chronisch lijden: angst, ongemak,
zich nutteloos voelen, …
Daarnaast kan deze abnormaliteit ook positief ervaren worden.
3.4 Juridisch perspectief
In jurdische zin verwijst (ab)normaliteit naar een beoordeling via rechtspraak op basis van wetgeving.
(Ab)normaliteit wordt hier gezien de afweging rond (on)toerekeningsvatbaarheid. De vraag die aan
deze afweging voorafgaat, is of er (on)vermogen is bij de persoon in kwestie om te oordelen wat
juist of fout is en om zijn/haar gedrag onder controle te houden.
3.5 Medisch perspectief
In medische zin in abnormaliteit ziek zijn. Abnormaliteit komt hier tevoorschijn in twee
benaderingswijzen met een duidelijk accentverschil:
- Enerzijds: syndroom (opgebouwd uit vaste groep symptomen met duidelijke biologische
afwijking) → zie DSM-classificatie
- Anderzijds: symptoom (pathologische varianten van normale psychische functies:
waarneming, bewustzijn, denken,…) → visuele hallucinatie is pathologe variant op zien wat
er is.
3.6 Sociologisch perspectief
Sociologisch perspectief gaat over welke maatschappelijk rol je inneemt. Vertaling: behoor je tot een
doelgroep of niet?
- Enerzijds: (behoefte aan) innemen van maatschappelijk erkende rol als ‘zieke’ of ‘patiënt’
(diagnostiek)
2
, - Anderzijds: verwachting van oplossing door raadpleging deskundige (hulpverlener) en
‘rechten’ die ermee gepaard gaan
Vertaling: ik mag/kan maar iets doen als je doelgroep bent. Hulpverlener geeft legitimiteit aan
bestaan van abnormaliteit: → hulpverlener hanteert DSM → staat je probleem in DSM → jij bent
patiënt en ik mag behandeling geven (wetenschappelijk niet OK, wel maatschappelijke
werkelijkheid).
Bv.: iemand met ASS die behoort tot de doelgroep personen met ASS, om zo dan beroep te kunnen
doen op bepaalde hulpmiddelen en ondersteuningsnoden.
3.7 Enkele conclusies
- De grens tussen normaal en abnormaal is
niet scherp te trekken en verschilt sterk
naargelang het perspectief van waaruit
wordt gekeken.
- Abnormaal betekent niet noodzakelijk ‘ziek’.
- Normaliteit betekent niet noodzakelijk
‘gezond’.
Soorten perspectieven en hun kijk op abnormaliteit
Statisch perspectief Psychosciaal perspectief
Een relevante afwijking tussen normaal gedrag
Een afwijking van de standaard of de norm van
van een individu en het gemiddelde gedrag van
de maatschappij.
een groep waartoe het individu behoort.
- Wel een waardeoordeel (omdat het gedrag is
- Geen waardeoordeel (omdat het uitgaat van
dat niet aanvaard wordt).
het gemiddelde)
Psychologisch perspectief Juridisch perspectief
De wijze waarop iemand zichzelf beleefd, hoe
De beoordeling via rechtspraak op basis van de
hij naar zichzelf kijkt en ervaart.
wetgeving.
- Hij geeft zichzelf een waardeoordeel.
- Toerekeningsvatbaar.
- Men kijkt door de ogen van de gefantaseerde
- Ontoerekeningsvatbaar.
ander.
Medisch perspectief Sociologisch perspectief
Ziek zijn. De behoefte aan het innemen van een
- Abnormaliteit in een ziektebeeld opgebouwd maatschappelijke erkende rol als 'zieke' of
uit symptomen. 'patiënt' + de verwachting te zoeken naar een
- Abnormaliteit in een symptoom. oplossing door raadpleging v/e hulpverlener.
4. Psychisch ziek/gezond
Gezondheid is geen statisch gegeven en evenmin eens en voorgoed bereikt. Gezondheid is
voortdurend in beweging en dus een dynamisch evenwicht, dat steeds opnieuw moet aangepast
worden aan de levensfasen en aan de wisselende levensomstandigheden.
Nota: wat wil een cliënt zeggen met bepaald gedrag? Wat gaat aan het gedrag vooraf?
Symptoomgedrag overschijdt grenzen maar is adaptief gedrag volgens de cliënt zijn of haar niveau.
4.1 In gezondheid is pathologie aanwezig
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jstudent91. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.85. You're not tied to anything after your purchase.
