Summary
samenvatting politicologie
- Course
- Institution
uitgebreide samenvatting van het boek plattegrond van de macht 1e bachelor rechten boek + ppts + notities
[Show more]
Seller
Follow
criminologiestudent06
Reviews received
Content preview
1 – POLITICOLOGIEHoofdstuk 1 – Wat is politiek ?
1. Inleiding
Politicologie als integratiewetenschap
Politicoloog bestudeert ‘de politiek’. Op de studie van de politiek heeft de politicologie evenwel geen monopolie.
Ook vanuit andere disciplines – zoals sociologie, psychologie, geschiedenis, recht – wordt politiek bestudeerd.
Wat een politicoloog tot politicoloog maakt is vooral dat hij het meest van alle andere sociale wetenschappers
politiek bestudeert en alle nuttige inzichten uit die andere disciplines integreert en toepast op het domein van de
politiek.
Politicologie == integratiewetenschap waarin inzichten en methodes uit disciplines als ondersteuning gebruikt
worden voor de studie van politieke verschijnselen en processen.
Wat is het studiedomein van de politicologie?
--> fundamentele vraag omdat ze de essentie raakt van de discipline, haar afbakening en inhoud
--> geen evidente vraag omdat politiek moeilijk te omschrijven is – weinig criteria die het mogelijk maken om een
correcte definitie of omschrijving van een foute of minder goede te onderscheiden
Omschrijving van politiek is het onderwerp van politicologische en politieke discussies
De essentie van politiek is dat er geen eensgezindheid over is
Het behoort tot de essentie van politiek dat er geen eensgezindheid is over wat politiek is, toch in een vrije
samenleving. Politiek gaat immers over macht, over belangen en waarden, over keuzes en beslissingen in een
competitieve omgeving van schaarste van middelen en verdeeldheid over doestellingen en prioriteiten, over de
koers van onze samenleving.
Meest eenvoudige van alle definities van politiek == alles wat te maken heeft met het besturen van een
samenleving
2. Wat is politiek ? Op zoek naar een omschrijving
2.1. Oorsprong van het begrip
Politiek is (de hoogste menselijke activiteit in) de samenleving
Er is een eindeloze reeks van definities over wat politiek is, maar er is wel eensgezindheid over de oorsprong van
politiek.
Oorsprong term politiek ==> politeia (politika) == heeft betrekking op de polis/stadsstaat (burgerlijke
samenleving, op het leven als burger in de samenleving en op het bestuur van de gemeenschap)
Politikos = de burger of polis betreffend idiotikos = privé of individueel
Een politès was dus een burger in zijn hoedanigheid van ‘publiek persoon’, terwijl een idiotès verwees
naar diezelfde burger in zijn privéleven.
Er werd nog geen onderscheid gemaakt tussen ‘publiek’ en ‘politiek’.
Aristoteles
De mens is “van nature een (sociaal) politiek dier” == zoön politikon – de ideale burger houdt zich bezig met de
samenleving --> politiek is niet enkel onvermijdelijk, maar ook de hoogste menselijke activiteit (hoogstaand maar
beperkt tot vrije mannen – verheven beeld)
,2 – POLITICOLOGIE
2.2. Bevolking op een territorium ?
Politiek == organiseren van een groep mensen op een stuk grondgebied
(traditionele) politiek heeft nodig --> territorium en bevolking ==> definities van politiek kan doorheen de tijd
evolueren (zie globalisering)
Territorialisering van de politiek (en de samenleving)
Politiek heeft veelal betrekking op een samenleving die verbonden is aan een territorium. Wie lid is van een
territoriaal gebonden samenleving, moet evenwel alle regels volgen die op dat territorium gelden. ZE gelden voor
iedereen en veel omvangrijker, ze regelen veel verschillende levensdomeinen.
Vandaag neemt de territorialisering van politiek vooral de vorm van staten aan. Deze territorialisering van politiek
is geen feit, maar een historische evolutie, die ook weer kan omslaan.
Processen van globalisering, decentralisering, federalisering en Europese integratie maken dat andere territoriale
verdelingen van de samenleving belangrijker zijn geworden. Bovendien is ook de macht van niet-statelijke
actoren, zoals Google, Facebook of Apple, heel sterk toegenomen. Hun, ook politieke, invloed is vaak veel groter
dan die van staten.
Politiek als activiteit om in de samenleving bindende collectieve beslissingen te nemen
Naast de vereiste van (onafhankelijk) grondgebied, heeft politiek ook betrekking op een bevolking, een
samenleving.
Politiek wordt omschreven als de activiteit via dewelke in die samenleving bindende collectieve beslissingen
worden genomen, waarmee men de problemen die voortkomen uit het leven in die samenleving vreedzaam
probeert op te lossen.
2.3. Van nachtwaker naar nanny
Afspraken over wat de politiek mag of moet doen
Minimal state --> politiek moest zich maar met een beperkt aantal zaken inlaten
Nanny state --> ‘interventionistische’ welvaartsstaat die zich op vraag van velen over veel en veel verschillende
onderwerpen moet buigen
De afspraken over wat de politiek mag of moet doen, variëren dus door de tijd heen en op basis van ‘de
behoeften aan politiek’ binnen de samenleving die de politiek moet organiseren.
De definitie die men geeft aan politiek heeft impact op de politieke draagwijdte.
2.4. Eindeloze reeks definities
3. Geschiedenis
De mens als burger van de samenleving
1) Klassieke Griekenland : “zoon politikon” (iedereen politicus) – hoogstaande visie op politiek
Polis verwijst naar de stadstaten, naar de stedelijke samenleving in het klassieke Griekenland. De polis stond voor
de geordende samenleving, alleen daarin kon een mens tot volle ontplooiing komen.
De mens is lid van de geordende gemeenschap en hoorde ook deel te nemen aan het publieke leven ervan – de
mens als burger van de polis (== zoön politikon). Wie zich niet of nauwelijks inliet met het wel en wee van de polis
was een idiotès.
,3 – POLITICOLOGIE
Iedereen moet op zijn manier bijdragen tot de staat
Voor het begin van de politiek wordt vaak naar Plato, de leermeester van Aristoteles, verwezen.
Plato --> arbeidsverdeling waardoor iedereen, in het belang van de hele samenleving, zijn eigen vaardigheden en
talenten optimaal kan ontwikkelen – iedereen moet op zijn manier bijdragen tot de staat
De staat == een organisch geheel en iedereen heeft daarin een specifieke plaats
Burgers moeten zichzelf zien als een deel van een groter geheel en de regels ervan respecteren. De vrije
wil is ondergeschikt aan het staatsbelang --> gewone burgers moeten zich niet te veel bemoeien met het
bestuur van de staat en moeten vooral werken – bestuur van de staat ligt bij een daartoe speciaal
opgeleid groep van wijzen, een klasse van koningen-wijsgeren
Politiek stelt ons in staat om echt menselijk te leven
Aristoteles --> een volwaardig menselijk leven – eudaimonia == het goede leven – enkel mogelijk binnen een
politieke gemeenschap
De polis is gericht op autonomie en zelfbestuur, waarin de directe democratie als waarde en doel op zich
belangrijk is. Bij Aristoteles verwijst politiek, de meesterwetenschap, in zijn meest algemene betekenis naar de
zoektocht naar de Goede Samenleving, naar het nastreven van het goede leven door middel van deelname aan de
publieke zaak in de context van de polis.
Politiek als uitdrukking van het republikeinse regime
2) Machiavelli (< machiavellistisch) :
Il Principe (1532) --> Handleiding over macht – machtsverwerving en – behoud
en hoe vorsten hun staat moeten besturen – doel heiligt de middelen
Politiek als techniek voor de instandhouding van de macht
Il Principe --> nieuwe invulling van politiek == techniek van macht, om de middelen die nodig zijn om macht te
verwerven en te behouden, om de staat te beschermen
Staat --> status regis == toestand van de vorst
Na verloop van tijd wordt het begrip onpersoonlijker – politiek krijgt dan de negatieve associatieve
betekenis van de amorele kunst die beoefend moet worden om de staat tegen binnen- en buitenlandse
vijanden te beschermen. Politiek verwijst dan naar het nieuwe verschijnsel staat en naar een techniek om
met macht om te gaan.
Politiek als de organisatie binnen de staat
3) geboorte van de ideologieën, geboorte ‘ismen’
De politiek verwijst hier naar de organisatie binnen de staat. Het is een uitdrukking van de
verlichtingsideaal dat de mens en de samenleving vervolmaakt kunnen worden en dat daarvoor
handelingen nodig zijn.
Politiek staat hier voor de manier waarop het gedachtegoed van nieuwe stromingen gerealiseerd moet
worden. Het gaat om de tegenstelling tussen allerlei ideeën over hoe de samenleving georganiseerd moet
zijn, om wat er moet gebeuren om het wenselijke te realiseren. Het impliceert dus ook de betrokkenheid
van velen, niet enkel van de geprivilegieerde burgers of de heersers, maar van brede lagen van de
bevolking. Deze betekenis is vandaag nog steeds populair.
Veruitwendiging van de democratie == parlementen (parler)-- politiek is zaak van velen
--> Politiek == discussie over inrichting van de staat, samenleving (inhoudelijke laag) – fundamentele debatten
--> Inhoud en lading evolueren == moeilijk te definiëren
, 4 – POLITICOLOGIE
Verschillende conceptuele en associatieve betekenissen van politiek
zowel conceptuele als associatieve betekenissen gegeven aan politiek. Bovendien beïnvloeden concrete
verschijnselen in de politiek de hedendaagse betekenis van dit begrip.
4. Indelingen : essentially contested concept ?
Geen algemeen aanvaarde, objectieve wetenschapstaal
Er bestaat geen door iedereen aanvaarde, onomstreden volledige betekenis van politiek.
In de taal van de politiek is de betekenis van woorden de inzet van discussie en strijd
De politicoloog moet over en binnen de samenleving in de taal van die samenleving over politiek communiceren.
Hij beschikt niet over een ‘objectieve’ wetenschapstaal. De wetenschappelijke taal over politiek is de taal van de
samenleving en dus van de politiek zelf.
Filosoof W.B. Gallie ==> essentially contested concepts --> verschillende stromingen hebben een verschillende
opvatting over het correcte gebruik of de juiste interpretatie van het begrip, maar iedereen erkent ook dat het
eigen gebruik of de eigen interpretatie door anderen, tot op zekere hoogte terecht, betwist kan worden
Alle centrale begrippen in de politiek zijn wezenlijk betwist
William Connolly --> Alle centrale begrippen in de politiek zijn wezenlijk betwist. De invulling van ‘politiek’ is open,
zoals gezegd het onderwerp van ‘politieke’ strijd.
Politiek is een wezenlijk betwist begrip
Politiek == containerbegrip dat bestaat uit allerlei onderdelen waarvan geen ondubbelzinnige definities gegeven
kunnen worden – de woorden die in de verduidelijking van het begrip ‘politiek’ gebruikt worden, worden zelf ook
betwist
Die contestatie komt voort uit het feit dat het om cruciale en geladen concepten gaat waarover verschillende
visies, benaderingen, geen instemming kunnen bereiken.
Voor welke termen zijn er wel aanvaardbare omschrijvingen ?
Verscheidenheid en relativiteit zichtbaar maken
Indelen om te begrijpen
4.1. Indeling 1 : de dimensies van Heywood
4.2. Indeling 2 : domein- en aspectbenaderingen
5. De relativiteit van indelingen : over Schmitt en Easton
5.1. Carl Schmitt
Het elementaire criterium van de politiek
Carl Shmitt (controversieel – lid van NSDAP) --> Der Begriff des Politischen
Als politiek een zelfstandige sfeer van het menselijk denken en handelen is, dan moet het specifiek
politieke in de letzte Unterscheidungen (uitersten van de domeinen, laatste onderscheid) gelegen zijn
waartoe het politieke kan worden herleid.
Specifieke politieke categorie ten opzichte van het morele, esthetische en economische
Politiek is voor Schmitt menselijk en kan niet abstract van het concrete gezien worden. Voor Schmitt komt het
politieke voor de staat, de ultieme autoriteit.
Een begrip van het politieke berust op het ultieme onderscheid waartoe alle politieke handelingen herleid kunnen
worden. Het specifieke van het politieke domein moet gelegen zijn in een fundamenteel onderscheid waartoe al
het politieke handelen herleid kan worden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller criminologiestudent06. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.91. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now