RECHTSBEGINSELEN
1. ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN HET RECHT
Het recht is ontstaan sinds de mensen samenleven
— Mensen maken afspraken over het samenleven en willen ook dat deze voor iedereen bekend zijn en
worden nageleefd
ü Afspraken over van iemand zijn of haar bezit
ü Afspraken omtrent relaties
— Oorspronkelijk waren het afspraken tussen individuen maar naargelag het democratisch gehalte van
een samenleving hebben reële vertegewoordigers (wetgevende macht) een sterkere of minder sterke
invloed.
ü Romeinse raak: enkele patriciërs zetelden in de senaat, het gewone volk had geen inspraak
Het afdwingen van afspraken (straffen)
— Vroeger bestonden straffen uit fysiek geweld (doodstraf, lijfstraffen, …) werd bepaald door leden van
een groep.
— Nu: gecivileerde dwang bestaat uit alternatieve straffen die worden beoordeeld door de rechtbanken,
de mensenrechten speelde hier ook een grote rol. maatschappelijk bepaald (in sommige landen
wel nog doodstraf en in andere landen dan weer niet)
Belgisch recht
— Gebasseerd op code Napoleon geboorte van ons rechtsysteem
— Samensmelting
Romeins recht: tot op dag van vandaag nog veel invloed. Heel wat principes sijpelen door in
ons recht wat zich vertaalt in de vele Latijnse rechtsspreuken
Kerkelijk recht: rol van Romeinse recht overgenomen na val van Romeinse rijk, kerk nam
groot deel van de staatsorganisatie over
Gewoon recht
— Modernisering onder invloed van
Mensenrechtenverdragen
Toenemende internationale wetgeving
Gewijzigde inzichten op vlak van economie, ethiek, religie, maatschappijvisie, …
1
,2. WAT IS RECHT
Definitie
— Recht is een geheel van afdwingbare regels die door de samenleving tot stand komen met als doel
de sameleving te ordenen.
— Een geheeld van regels = veelheid van bronnen en recht (wetten,rechtspraak,gewoonte, …)
Geheel van afdwingbare regels
— Het afdwingen gebeurt via rechtbank
Straffen bij misdrijven
Dwingen iets te betalen
Dwingen iets te doen
Verbieden iets te doen
— Het is voor iedereen van toepassing
Door de samenleving tot stand komt
— Oorspronkelijk onderderlinge afspraken
— Nu via vertengenwoordiging
Met als doel samenleving te ordenen
— Zonder recht is er veel chaos en geld het recht van de sterkste
— Rechtvaardig is het niet om deze mening voor iedereen anders is
— Vrouwe justitea
Blinddoek: rechtspraak zonder aanzien des persoons. De feiten en daden worden
veroordeeld en gehoord.
Weegschaal: afweging van de bewijzen en getuigenissen voor die in het voordeel of nadeel
van de verdachten spelen
Zwaard: vonnis dat wordt uitgesproken
3. BRONNEN VAN HET RECHT
Bronnen
— Ontstaan van regels en waar we ze vinden
— Worden besproken in hiërarchise volgorde, bij tegenstrijd heeft de hoogste bron voorang
1. Wetgeving
2. Gewoonte Bindend
3. Algemene rechtsbeginselen
4. Rechtspraak
5. Rechtsleer Niet-bindend
2
,3.1 WETGEVING
4 onderscheiden
— Internationale verdragen
— Grondwet Internationale verdragen
— Wetten, decreten, ordonnaties en besluiten
— Provinciale & gemeentelijke verordeningen of regelementen Grondwet
Wet Decreet - ordonnanties
Wetgeving in volgorde van belangrijkheid
Koninklijk besluit
1. Internationale verdragen Besluit gemeenschap/
2. Grondwet gewest regering
Ministerieel besluit
3. Wetten,decreten en ordonnaties
4. Koninklijke besluiten
5. Ministriële besluiten Provinciaal reglement
6. Proviciale verorderingen of reglementen
7. Gemeentelijke verorderingen of regelementen Gemeentelijk reglement
INTERNATIONALE VERDRAGEN
Pas van kracht na ratificatie interne rechtsorde
— Onderhandeling
— Ondertekenen
— Goedkeuring door parlement
— Bekrachtiging door uitvoerende macht
— Publicatie in staatsblad
— Inwerkingstreding
Supranationale wetgeving
— Verordeningen: bindend besluit dat in de hele Eu van toepassing is
— Richtlijnen
— Aanbevelingen
Geen ratificatie
2 soorten internationale verdragen
Bilaterale verdragen Multilaterale verdragen
Verdragen tussen meerdere landen
In België van kracht indien geratificeerd
Verdragen tussen 2 landen
(partij worden van internatioanele verdrag)
ü Kindontvoering
ü Universele verklaring voor rechten
van de mens
3
, GRONDWET
Wat is de grondwet
Belangrijkste nationale wet van België (staat dus boven wettten)
Omvat
Bepalingen met betrekking tot Belgische staatsinrichting
Fundamentele rechten en vrijheden voor burgers – (sociale) grondrechten
Directe werking
Volledig en duidelijk genoeg om zonder nadere uitvoeringsmaatregelen te worden toegepast
ü Vrijheid van verenigingen
ü Vrijheid van vergaderingen
Geen directe werking
Onvoldoende duidelijk om te worden toegepast
Moet geconcretiseerd worden in wetten, decreten, …
ü Sociale grondrechten
Gaat uit van wetgevende macht/parlement wet decreet & ordonnatie
Materiële betekenis
Elke algemeen verbindende rechtregeld die uitgaan van een bevoegde overheid
Koninklijke besluiten (KB)
Ministriële besluiten (MB)
Besluiten van gemeenschappen en gewesten
Besluiten van provincie, gemeenten en internationale verdragen
3.2 GEWOONTE
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Saar16. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.53. You're not tied to anything after your purchase.