H1 – Economisch handelen, bedrijfsomgeving en
duurzaamheid
§1.1 Economisch handelen
Welvaart: Het beschikken over goederen en diensten voor de bevrediging van behoefen
Schaarste/alternatee aanwendbaar: De behoefen iin oneindig, maar de middelen beperkt
Economisch handelen: Het streven naar maximale welvaart met behulp van schaarse middelen
(speelt ich af in en tussen diverse organisatess
Niveaus van economisch handelen:
- Meso- en micro-economie
- Macro-economie
- Monetaire economie
- Internatonale economische betrekkingen
§1.2 Bedrijfsomgeving
Omgevingsfactoren (DESTEPs:
- Demografsch: Alles wat de samenstelling en de groei van de bevolking betref
- Economisch: Zii kan de om et en winst bepalen
- Sociaal: De relates tussen mensen en welke waarden ii samen delen (levensstils
- Technisch: Investeringsmogeliikheden
- Ecologisch: Alles betref het milieu
- Politek: De economische orde, politeke stelsels en rechtsorde in een land
Omgevingsfactoren op drie verschillende niveaus:
- Directe omgeving: De markten van de onderneming, waarop ii veel invloed kan uitoefenen
(Concurrente, levensstilen, welvaarts
- Indirecte omgeving: De onderneming kan op de e aspecten enig invloed uitoefenen (Inflate,
trends, ontwikkelingens
- Ruime omgeving: De onderneming heef hier geen invloed op, maar de ruime omgeving kan
de onderneming sterk beïnvloeden (bevolkingsprobleem, cultuur, rente, coniunctuur, wisselkoerss
§1.3 Kapitalen en duurzaamheid
Voor de welvaar iin economisch, sociaal en ecologisch kapitaal onmisbaar
Sociaal Kapitaal Voorbeeld
Rechtvaardigheid
Sociaal Ge innen,
sportverenigingen,
scholing,
arbeidsmoraal
Economisch Werkgelegenheid,
Ondernemingen,
Ecologisch Economisch
technologie
Veerkracht Efciënte
Ecologisch Natuur, klimaat,
ligging, bronnen,
afvalverwerking
,§1.3.1 Kapitalen
Kapitaal: een soort be it dat een voorwaarde is voor de welvaart, de sociale relates en de natuurliike
omgeving
§1.3.2 Duurzaamheid
Ontwikkeling van duur aamheid:
- Lange termijn: duur ame consumptegoederen; het gaat langer mee dan een periode (half
iaars (meubelss
- Natuurlijke bronnen: Staat tegen over de dreiging van de uitputng van bronnen en
vervuiling van de fysieke leefomgeving
- Duurzame ontwikkeling: de huidige economie moet duur amer gaan leven
Duurzame samenleving: Een samenleving waarin de mens hun behoefen kunnen bevredigen onder
hun economische, sociale en ecologische omgeving aan te tasten en onder inbreuk te maken op de
mogeliikheden van behoefebevrediging van mensen in eigen land en in andere landen, nu en in de
toekomst.
OESO: Organisate voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
SDS: Sustainable Development Strategy
§1.4 Het goede leven
Mensen mogen elf bepalen wat het goede leven is; mensen hebben recht op de vriiheid om hun
leven in te richten oals ii dat elf willen, mensen hebben individuele voorkeuren
Nut: Mensen streven naar een maximale hoeveelheid ple ier en een minimale hoeveelheid piin. Als
e het nut maximaliseren vinden e het leven kenneliik goed. Het maximale nut is te bereiken door
een o hoog mogeliike welvaart en maximale economisch groei
Belangriikste waarden voor de inrichtng van de economie:
- Rechten:
Iedereen heef recht op vriiheid van handelen, maar er iten beperkingen aan de e vriiheid,
nameliik dat de actviteiten geen schade mogen toebrengen aan iemand anders; de vriiheid
is gebonden aan veel regels
Rechten beschermen mensen, er iin veel verschillende rechten:
Recht op vriiemeningsuitng
Recht op vergadering
Recht op eigendom, etc.
Positeve rechten: Het gaat om de visie om mensen niet in armoede te laten verkommeren
(recht op scholing, op vakante, op levensonderhouds
- Levenskwaliteiten:
Acht levenskwaliteiten:
1. Materiële levensstandaard: Inkomen, consumpte en vermogen
2. Gezondheid: Een ft lichaam en een vitale geest
3. Onderwijs: Goede baan
4. Persoonlijke ontplooiing en arbeid: ontwikkeling van het innerliik (identteits
5. Politeke democrate en bestuur: burgerschap, de burger wordt serieus genomen
6. Sociale netwerken en relates: mensen met vriendschapsbanden
7. Natuurlijke omgeving: Natuur en klimaat
1
, 8. Zekerheid en veiligheid
Mensen iin autonoom. De levenskwaliteiten iin aanbevelingen, men kan mensen er niet
toe dwingen
§1.5 Economische gegevens
Om et = af et x priis
Nominale stjging: de waardestiging van een variabele
Reële stjging: Volume verandering van een variabele
Nominale verandering = reële verandering + de priisstiging
Toevoegen van waarde = produceren Voorbeeld:
Bruto binnenlands product: De welvaart in een heel Er moeten 5000 kranten worden be orgt, dit
land; de producte van alle bedriiven plus de wordt gedaan door 50 scholieren. De e
producte van de overheid scholieren voegen waarde toe aan de kranten
door e naar de abonnees te brengen.
BBP = Av x Ap
(Av = vraag naar arbeidskrachten, aantal werknemers of totale Producte = 5000 kranten
werkgelegenheid Werkgelegenheid = 50 scholieren
Ap = Arbeidsproductviteit, producte per eenheid arbeid per
tidseenheids Arbeidsproductviteit = 100 kranten
Oor aken toename van producte:
- Toename aantal werkenden
- Toename arbeidsproductviteit
Totale loonsom = loon per werknemer x aantal werknemers (vraag naar arbeids
Loonkosten per eenheid product = loon per werknemer / arbeidsproductviteit
H4 – Sociale omgeving
§4.1 Instituties
Het menseliik samenleven bestaat uit verplichtngen en verwachtngen, hierbii iin wederkerigheid
en betrouwbaarheid van belang.
Instituties en ordering
Insttutes: Gedrag dat voorspelbaar is en overeenkomstg van wat gebruikeliik is
Als sociale actviteiten gedurende enige tid plaatsvinden, vinden mensen e obiectef. Veel mensen
gaan ervanuit dat iedereen in de elfde omstandigheden ook o handelt omdat et o hoor. Vaak
kriigen mensen met afwiikend gedrag sanctes opgelegd (uitsluitng uit een groeps
Rollen
Rollen in een insttuut; Mensen nemen vaak een rol aan, ii hebben posites in groepen waarbii
bepaalde normen horen die bii die posite passen (moeder, leidinggevende, midvoor bii de voetbal, vriiwilligers
Netwerken
Mensen vormen netwerken. Zii hebben op regelmatge basis contact met elkaar. De e contacten
worden vaak bepaald door insttutes (veriaardag, vergadering, kantoren, feesten, vergaderingens
2
duurzaamheid
§1.1 Economisch handelen
Welvaart: Het beschikken over goederen en diensten voor de bevrediging van behoefen
Schaarste/alternatee aanwendbaar: De behoefen iin oneindig, maar de middelen beperkt
Economisch handelen: Het streven naar maximale welvaart met behulp van schaarse middelen
(speelt ich af in en tussen diverse organisatess
Niveaus van economisch handelen:
- Meso- en micro-economie
- Macro-economie
- Monetaire economie
- Internatonale economische betrekkingen
§1.2 Bedrijfsomgeving
Omgevingsfactoren (DESTEPs:
- Demografsch: Alles wat de samenstelling en de groei van de bevolking betref
- Economisch: Zii kan de om et en winst bepalen
- Sociaal: De relates tussen mensen en welke waarden ii samen delen (levensstils
- Technisch: Investeringsmogeliikheden
- Ecologisch: Alles betref het milieu
- Politek: De economische orde, politeke stelsels en rechtsorde in een land
Omgevingsfactoren op drie verschillende niveaus:
- Directe omgeving: De markten van de onderneming, waarop ii veel invloed kan uitoefenen
(Concurrente, levensstilen, welvaarts
- Indirecte omgeving: De onderneming kan op de e aspecten enig invloed uitoefenen (Inflate,
trends, ontwikkelingens
- Ruime omgeving: De onderneming heef hier geen invloed op, maar de ruime omgeving kan
de onderneming sterk beïnvloeden (bevolkingsprobleem, cultuur, rente, coniunctuur, wisselkoerss
§1.3 Kapitalen en duurzaamheid
Voor de welvaar iin economisch, sociaal en ecologisch kapitaal onmisbaar
Sociaal Kapitaal Voorbeeld
Rechtvaardigheid
Sociaal Ge innen,
sportverenigingen,
scholing,
arbeidsmoraal
Economisch Werkgelegenheid,
Ondernemingen,
Ecologisch Economisch
technologie
Veerkracht Efciënte
Ecologisch Natuur, klimaat,
ligging, bronnen,
afvalverwerking
,§1.3.1 Kapitalen
Kapitaal: een soort be it dat een voorwaarde is voor de welvaart, de sociale relates en de natuurliike
omgeving
§1.3.2 Duurzaamheid
Ontwikkeling van duur aamheid:
- Lange termijn: duur ame consumptegoederen; het gaat langer mee dan een periode (half
iaars (meubelss
- Natuurlijke bronnen: Staat tegen over de dreiging van de uitputng van bronnen en
vervuiling van de fysieke leefomgeving
- Duurzame ontwikkeling: de huidige economie moet duur amer gaan leven
Duurzame samenleving: Een samenleving waarin de mens hun behoefen kunnen bevredigen onder
hun economische, sociale en ecologische omgeving aan te tasten en onder inbreuk te maken op de
mogeliikheden van behoefebevrediging van mensen in eigen land en in andere landen, nu en in de
toekomst.
OESO: Organisate voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
SDS: Sustainable Development Strategy
§1.4 Het goede leven
Mensen mogen elf bepalen wat het goede leven is; mensen hebben recht op de vriiheid om hun
leven in te richten oals ii dat elf willen, mensen hebben individuele voorkeuren
Nut: Mensen streven naar een maximale hoeveelheid ple ier en een minimale hoeveelheid piin. Als
e het nut maximaliseren vinden e het leven kenneliik goed. Het maximale nut is te bereiken door
een o hoog mogeliike welvaart en maximale economisch groei
Belangriikste waarden voor de inrichtng van de economie:
- Rechten:
Iedereen heef recht op vriiheid van handelen, maar er iten beperkingen aan de e vriiheid,
nameliik dat de actviteiten geen schade mogen toebrengen aan iemand anders; de vriiheid
is gebonden aan veel regels
Rechten beschermen mensen, er iin veel verschillende rechten:
Recht op vriiemeningsuitng
Recht op vergadering
Recht op eigendom, etc.
Positeve rechten: Het gaat om de visie om mensen niet in armoede te laten verkommeren
(recht op scholing, op vakante, op levensonderhouds
- Levenskwaliteiten:
Acht levenskwaliteiten:
1. Materiële levensstandaard: Inkomen, consumpte en vermogen
2. Gezondheid: Een ft lichaam en een vitale geest
3. Onderwijs: Goede baan
4. Persoonlijke ontplooiing en arbeid: ontwikkeling van het innerliik (identteits
5. Politeke democrate en bestuur: burgerschap, de burger wordt serieus genomen
6. Sociale netwerken en relates: mensen met vriendschapsbanden
7. Natuurlijke omgeving: Natuur en klimaat
1
, 8. Zekerheid en veiligheid
Mensen iin autonoom. De levenskwaliteiten iin aanbevelingen, men kan mensen er niet
toe dwingen
§1.5 Economische gegevens
Om et = af et x priis
Nominale stjging: de waardestiging van een variabele
Reële stjging: Volume verandering van een variabele
Nominale verandering = reële verandering + de priisstiging
Toevoegen van waarde = produceren Voorbeeld:
Bruto binnenlands product: De welvaart in een heel Er moeten 5000 kranten worden be orgt, dit
land; de producte van alle bedriiven plus de wordt gedaan door 50 scholieren. De e
producte van de overheid scholieren voegen waarde toe aan de kranten
door e naar de abonnees te brengen.
BBP = Av x Ap
(Av = vraag naar arbeidskrachten, aantal werknemers of totale Producte = 5000 kranten
werkgelegenheid Werkgelegenheid = 50 scholieren
Ap = Arbeidsproductviteit, producte per eenheid arbeid per
tidseenheids Arbeidsproductviteit = 100 kranten
Oor aken toename van producte:
- Toename aantal werkenden
- Toename arbeidsproductviteit
Totale loonsom = loon per werknemer x aantal werknemers (vraag naar arbeids
Loonkosten per eenheid product = loon per werknemer / arbeidsproductviteit
H4 – Sociale omgeving
§4.1 Instituties
Het menseliik samenleven bestaat uit verplichtngen en verwachtngen, hierbii iin wederkerigheid
en betrouwbaarheid van belang.
Instituties en ordering
Insttutes: Gedrag dat voorspelbaar is en overeenkomstg van wat gebruikeliik is
Als sociale actviteiten gedurende enige tid plaatsvinden, vinden mensen e obiectef. Veel mensen
gaan ervanuit dat iedereen in de elfde omstandigheden ook o handelt omdat et o hoor. Vaak
kriigen mensen met afwiikend gedrag sanctes opgelegd (uitsluitng uit een groeps
Rollen
Rollen in een insttuut; Mensen nemen vaak een rol aan, ii hebben posites in groepen waarbii
bepaalde normen horen die bii die posite passen (moeder, leidinggevende, midvoor bii de voetbal, vriiwilligers
Netwerken
Mensen vormen netwerken. Zii hebben op regelmatge basis contact met elkaar. De e contacten
worden vaak bepaald door insttutes (veriaardag, vergadering, kantoren, feesten, vergaderingens
2
