Summary
Samenvatting Oncologie
- Course
- Institution
Deze samenvatting gaat over de leer van kanker. Hoe ontstaat kanker en welke zijn de 5 meest voorkomende.
[Show more]
Seller
Followcheyennevandriessche
Content preview
ONCOLOGIEExamen vraag: Wat zijn de 5 meest voorkomende kankers?
Huid, borst, long, prostaat en darmkanker
DE FUNDAMENTELE ASPECTEN VAN KANKER
CELDELING
= het menselijk lichaam bestaat uit heel veel cellen die zich voortdurend vernieuwen
door aan celdeling te doen of mitose. Hierdoor kunne beschadigde of verouderde cellen
vervangen worden.
Normaal is dit in een goed evenwicht (weefselhomeostase) en worden evenveel nieuwe
cellen aangemaakt door mitose dan dat er cellen geprogrammeerd door gaan (=
apoptose)
De celdeling of mitose is een moederdochter die zich splitst in 2 identieke dochtercellen.
Al die dochtercellen moeten ook alle DNA van de moedercel bevatten, met alle genen
precies gelijk en in dezelfde volgorde.
Dit is een proces dat heel zorgvuldig moet verlopen en dat ook meestal foutloos verloopt.
Maar soms ontstaan er kleine fouten tijdens de celdeling. In sommige gevallen kan
het systeem deze fouten nog corrigeren maar in andere gevallen kan dit niet
gecorrigeerd worden.
Daardoor kan er een zieke cel ontstaan, een cel met fouten in het DNA. Deze cel
kan dan later uitgroeien tot een kankercel
,DE CELCYCLUS
= Het cyclische proces van celdeling en groei wordt ook de celcyclus genoemd. Deze
cyclus is verdeeld in vier verschillende fasen die in een welbepaalde volgorde en in een
welbepaald tijdsinterval verlopen.
Tijdens de G1- fase wordt de cel voorbereid op DNA-synthese, tijdens de G2-fase worden
de nodige voorbereidingen voor de finale celdeling getroffen. Als een cel volledig in een
rusttoestand belandt, verlaat ze op een reversibele manier de eigenlijke celcyclus en
komt ze in de zogenaamde G0-fase terecht
P53
= Een belangrijke proteïne dat fungeert als een soort controlepunt dat fouten in het
nieuwe aangemaakt DNA gaat opsporen. Mocht er namelijk een fout gebeurd zijn in de
vorige celcyclus, is het uiteraard van belang de verdere celdelingen te stoppen om zo
gemuteerde cellen zoveel mogelijk te elimineren.
P53 geeft dan de opdracht aan de cel om zichzelf te vernietigen via de geprogrammeerde
zelfdoding (=apoptose)
Als de DNA-fouten herstelbaar blijken te zijn, zal P53 enkel opdracht geven tot een
G1-arrest om eventueel een reparatie door te laten gaan
,CARCINOGENESE
= het proces van het ontstaan van kwaadaardige tumoren.
= Bij kanker gaat het om een verstoring in de evenwichtssituatie tussen celgroei en
celdood. Mutaties in genen die betrokken zijn bij de regulatie van de celgroei zorgen
ervoor dat een normale cel in een tumorcel verandert.
Verschillende genetische veranderingen zijn noodzakelijk om een normale cel te
veranderen in een tumorcel.
DE 2 HOOFROLSPELERS BIJ HET ONTSTAAN VAN KANKER:
1. (proto) oncogenen
2. Tumorsuppressorgenen
Elke gezonde cel heeft zowel oncogenen en Tumorsuppressorgenen.
MUTATIE:
= Een fout bij het overschrijven van het DNA. Het defecte gen dat dan ontstaat in een
gemuteerde gen. Als de schade beperkt blijft in de omvang, is er iet echt een probleem.
De andere normale dochtercellen zullen verder zorgen voor de aanmaak of de groei van
een weefsel of een orgaan
(PROTO) ONCOGENEN
= zijn genen die ervoor zorgen dat een cel groen licht krijgt om DNA bij te maken en om
te delen in twee nieuwe dochtercellen. Als een oncogen geactiveerd wordt, begint de cel
DNA te verdubbelen en te delen.
Als er een fout optreed bij het overschrijven van een (proto)- oncogen en er ontstaat een
oncogen die constant actief is, dan ontstaat er een dochtercel die veel actiever en
agressiever is dan de normale dochtercellen. Ze blijft zicht continue in een hoge
versnelling delen. => Mutatie van een oncogen
TUMORSUPPRESSORGENEN
= Doen het omgekeerde van oncogenen. Het kan het aanmaken van het DNA en het
vermeerderen van cellen stilleggen. Als een tumorsuppressorgen geactiveerd wordt,
stopt de cel met de aanmaak van DNA en stopt ze ook met delen.
Als er een mutatie optreed bij een tumorsupressorgen dan krijgen we een dochtercel die
niet meer kan stoppen met zich te delen.
, Deze 2 processen kunnen dus leiden tot een kankercel
= een kankercel is dus een ontspoorde cel met gemuteerde oncogenen en/of
Tumorsuppressorgenen. Die zal dan een eigen leven gaan leiden en zich
ongeremd en snel gaat beginnen delen.
MEERSTAPPENPROCES:
= 1 enkele mutatie is niet voldoende om een cel te laten ontsporen in een kwaadaardige
kankercel. Kanker ontstaat pas na een opeenstapeling van een aantal fouten =>
Meerstappenproces
De eerste stap is een eerste mutatie die optreedt bij de dochtercellen, maar die nog vrij
onschuldig is en zeker nog geen ontspoorde kankercel doet ontstaan. Het probleem is wel
dat alle daaropvolgende nieuwe dochtercellen ook die ene mutatie meedragen en die
overschrijven naar de nieuwe dochtercellen. Zo stapelen de mutaties zich tijdens het
leven op en uiteindelijk kan het DNA door een laatste bijkomende mutatie zodanig
beschadigd raken dat er een agressieve kankercel ontstaat
Daardoor komt kanker het vaakst voor bij oudere mensen, zij hebben meerdere
mutaties opgestapeld tijdens hun leven
Carcinogenese is een zeer langdurig proces. De transformatie van een normale cel
tot een kankercel duurt jaren
HOE TUMOREN GROEIEN
= Zodra een kankercel ontstaan is, groeit die zodanig snel dat er zich op de plaats waar
de eerste kankercel ontstaan is heel veel kankercellen ophopen en een gezwel of een
tumor vormen.
DE TUMORDETECTIEGRENS:
= Vanaf wanneer een tumor ongeveer 1 centimeter in diameter is gaat de patiënt
symptomen gaan ervaren
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cheyennevandriessche. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
84866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now