Summary
Samenvatting - Psychodiagnostiek 3 SPP
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van psychodiagnostiek 3 SPP. Geslaagd in eerste zit.
[Show more]
Seller
Followfloredegraeve1
Reviews received
Content preview
Table of ContentsLes 1 .................................................................................................................................. 4
1. Diagnostiek binnen SPP...........................................................................................................4
1.1 (Kind)diagnostiek ter discussie ................................................................................................................4
1.2 Uitgangspunten van het psychodiagnostisch procesmodel ....................................................................4
2. De intake-fase binnen SPP ......................................................................................................5
2.1 De analyse van kind en context ...............................................................................................................6
2.1.1 De opvoedingssituatie OS ................................................................................................................6
2.1.2 Aspecten van de onderwijsleersituatie ...........................................................................................8
3. Opfrissing opstellen VIB ..........................................................................................................8
3.1 Nagaan of de verzamelde informatie volledig is .....................................................................................8
3.2 Ordenen en clusteren van de verkregen informatie ...............................................................................8
3.2.1 Informatie ordenen en clusteren volgen het KOP-model................................................................9
3.2.2 Informatie ordenen en clusteren volgens het ICF-model ................................................................9
3.3 Verbanden leggen tussen de geclusterde informatie (VIB).....................................................................9
3.3.1 Soorten relaties ...............................................................................................................................9
3.3.2 Werkwijze opstelling VIB ...............................................................................................................10
3.4 Onderkennende en verklarende hypothesen afleiden .........................................................................11
3.4.1 Voorwaarden/selectiecriteria hypothesen ....................................................................................11
3.4.2 Kwaliteitscriteria formulering hypothesen ....................................................................................12
3.4.3 Hypothesen betrouwbaar getoetst? .............................................................................................12
Les 2 ................................................................................................................................ 13
1. Wetenschappelijk onderbouwing psychodiagnostiek (Hypothesestelling) ............................. 13
1.1 Etiologische factoren ....................................................................................................................13
1.2 Differentiaaldiagnostiek................................................................................................................14
1.3 Comorbiditeit ................................................................................................................................15
Les 3 ................................................................................................................................ 15
1. Psychodiagnostisch procesmodel VS handelingsgerichte diagnostiek .................................... 15
2. Psychodiagnostisch procesmodel: van hypothese naar onderzoekshypothese ...................... 16
2.1 HGD: Expliciteren van begrippen uit onderzoeksvraag .........................................................................16
3. Onderzoeksplan opstellen ..................................................................................................... 17
3.1 Selectie van onderzoeksmiddelen .........................................................................................................17
3.1.1 Observatie/registratie ...................................................................................................................18
3.1.2 Chronologisch bevragen ................................................................................................................19
3.1.3 Experiment – Kleine interventie ....................................................................................................19
3.2 Selecteren van onderzoeksmethoden...................................................................................................19
4. Toetsingscriteria opstellen .................................................................................................... 20
4.1 Formuleren van toetsingscriteria ..........................................................................................................20
4.1.1 Uitdagingen bij toetsingscriteria ...................................................................................................21
4.1.2 Toetsingscriteria bij G-schema ......................................................................................................23
4.1.3 Toetsingscriteria bij ABC-schema ..................................................................................................23
4.1.4 Toetsingscriteria voor experimenten (ABA) ..................................................................................24
5. Voorstelling onderzoekstraject aan cliënt ............................................................................. 24
6. Uitvoeren onderzoekstraject ................................................................................................. 24
7. Na het onderzoek.................................................................................................................. 24
1
, 8. Het psychodiagnostisch verslag ............................................................................................. 25
Les 4: Observeren binnen SPP........................................................................................... 25
1. Klasobservatie ...................................................................................................................... 26
1.1 Belang klasobservatie ............................................................................................................................26
1.2 Rol van de leerkracht.............................................................................................................................26
1.3 Voorbereiding aan de hand van stappenplan .......................................................................................27
1.4 (Mogelijk) observatieschema (RAETS) ...................................................................................................29
1.4 Mogelijke uitdagingen bij een klassituatie....................................................................................31
2. (Participerende) thuisobservatie ........................................................................................... 32
2.1 Voorbereiding (participerende) thuisobservatie ...................................................................................32
2.2 Omschrijving participerende thuisobservatie .......................................................................................32
2.3 Belang thuisobservatie ..........................................................................................................................32
2.4 Voorbereiding motivatie .......................................................................................................................33
2.5 Voorbereiding methode en timing ........................................................................................................33
2.6 Observatieschema (RAETS) ...................................................................................................................33
2.7 Mogelijke problemen bij thuisobservatie?............................................................................................34
3. Pedagogische spelobservatie ................................................................................................ 34
3.1 Voorbereiding pedagogische spelobservatie ........................................................................................34
3.2 Spel als diagnostisch middel..................................................................................................................34
3.3 Mogelijk spelverloop .............................................................................................................................35
3.4 Leuvens analytisch schema voor pedagogische spelobservatie ............................................................36
3.5 Gebruik schema.....................................................................................................................................38
Les 5 (Werkcollege) .......................................................................................................... 39
Les 6: Het integratief beeld .............................................................................................. 39
1. Casus Lucia – Lijst van hypothesen op basis van VIB ............................................................. 39
2. Casus Lucia – Per hypothese alle informatie samenbrengen .................................................. 40
2.1 Hoe onderzoeksresultaten aftoetsen? ..................................................................................................40
3. Casus Lucia: Opstellen integratief beeld ................................................................................ 43
3.1 Integratief beeld in woorden ................................................................................................................44
Les 7: Advies en rapporteren: integreren en indiceren ...................................................... 44
1. STAP TWEE A: Oplijsten van interventies .............................................................................. 45
1.1 Casus Lucia ............................................................................................................................................45
2. STAP TWEE B: Toetsen van interventies ................................................................................ 46
2.1 Kenmerken van het geselecteerde item ...............................................................................................47
2.2 Effectiviteit van de interventie ..............................................................................................................47
2.3 Praktische overwegingen ......................................................................................................................48
2.4 (Persoonlijkheids)profiel van de cliënt(en) ...........................................................................................48
2.5 Visie van de cliënt(en) ...........................................................................................................................48
2.6 Casus Lucia ............................................................................................................................................48
3. STAP DRIE: Kiezen van aanbevelingen ................................................................................... 49
Les 8: Advies en rapportering: Handelen .......................................................................... 50
1. Advies = Adviesgesprek ......................................................................................................... 50
1.1 Adviesgesprek: voorbereiding ...............................................................................................................50
1.2 Adviesgesprek: Gezamenlijk ..................................................................................................................50
1.3 Adviesgesprek: Apart ............................................................................................................................51
1.4 Adviesgesprek inleiden..........................................................................................................................51
1.5 Adviesgesprek: inhoud ..........................................................................................................................51
2
, 1.6 Adviesgesprek: Afronden ......................................................................................................................52
1.7 Adviesgesprek: Aandachtspunten en uitdagingen ................................................................................53
2. Rapportering = Schriftelijk en mondeling .............................................................................. 53
3. Afronding .............................................................................................................................. 53
4. Toepassing Casus Lucia ......................................................................................................... 54
4.1 Voorbereiding adviesgesprek ................................................................................................................54
4.2 Inhoud adviesgesprek ...........................................................................................................................54
4.3 Uitdagingen adviesgesprek ...................................................................................................................56
4.4 Rapportering .........................................................................................................................................56
5. Interventie en evaluatie ........................................................................................................ 56
Les 9: Uitdagingen bij de psychodiagnostische besluitvorming ......................................... 57
1. Metafoor van de psychodiagnostische puzzel........................................................................ 57
2. Kritisch terugblikken ............................................................................................................. 57
3. Valkuilen ............................................................................................................................... 58
3.1 Causale interpretaties ...........................................................................................................................58
3.2 Het in kaart brengen van etiologische factoren ....................................................................................58
3.3 Classificerende diagnostiek ...................................................................................................................58
3.4 Oordelen en beslissen op basis van verhaal van cliënt .........................................................................58
3.5 Invloeden van buitenaf .........................................................................................................................59
3.6 Gebrek aan feedback.............................................................................................................................59
3.7 Gebruik beslissingsstrategieën: intuïtie en heuristieken ......................................................................59
3.7.1 Heuristisch-intuïtief vs rationeel beslissen ....................................................................................60
3.7.2 Heuristieken, biases en intuïties in de praktijk ..............................................................................60
3.7.3 Experts leren van ervaring? ...........................................................................................................61
3.7.4 Vermijden van oordeels- en beslissingsfouten ..............................................................................61
4. Mogelijke uitdagingen .......................................................................................................... 61
4.1 Uitdagingen bij het beantwoorden van onderzoekshypothesen ..........................................................61
4.1.1 Rekening gehouden met het informantenprobleem? ...................................................................62
4.1.2 Is de gegevensverzameling goed verlopen? ..................................................................................62
4.2 Uitdagingen bij het beantwoorden van hypothesen.............................................................................62
4.3 Uitdagingen tijdens het opstellen van het IB ........................................................................................63
5. Kritische blik op DSM5 en psychodiagnostische besluitvormingen ........................................ 63
Les 12: Terugkoppeling op werkcolleges .......................................................................... 64
1. Psychodiagnostiek bij jonge kinderen van 0 tot 6 jaar ........................................................... 64
1.1 Wat is kenmerkend bij psychodiagnostiek bij jongere kinderen? .........................................................64
1.2 Speciale expertise en vaardigheden psychodiagnosticus .............................................................65
1.3 Psychodiagnostische/anamnestisch interview: holistische blik op kind ...............................................65
1.3.1 Tien ontwikkelingsdomeinen van het anamnestisch interview ....................................................66
1.4 Aandachtspunten bij psychodiagnostiek bij jongere kinderen .............................................................70
1.4.1 Recent ontwikkelde tool: Wegwijzer Ontwikkelingszorgen ..........................................................70
Examen: Doelstellingen.................................................................................................... 71
3
, Les 1
1. Diagnostiek binnen SPP
Wie doet aan psychodiagnostiek binnen SPP-werksetting?
- Diensten/organisaties: CLB, COS, OOOC, revalidatiecentrum, MPI, CKG,
multidisciplinaire zelfstandige praktijken, …
- BaTp, orthopedagogen, psychologen, maatschappelijk werkers, logopedisten,
revalidatieartsen, kinder- en jeugdpsychiaters, …
- Diagnostiek binnen SPP gebeurt binnen een multidisciplinair team
Waarom doet men aan diagnostiek?
- Inzicht in problemen
- Bruikbare adviezen formuleren
- Kwalitatieve begeleiding op maat aanbieden
Hoe doet men aan diagnostiek?
- Via principes van psychodiagnostisch procesmodel
1.1 (Kind)diagnostiek ter discussie
Nadelen kinddiagnostiek Voordelen kinddiagnostiek
Kinderen in ‘hokjes’, gereduceerd tot ‘stoornis’ Opluchting voor kind (ik ben niet dom)
Enkel aandacht voor wat ‘afwijkend’ is Begrip en erkenning in omgeving kind
Stigmatisering, kinderen gaan zich naar label Schuldgevoel bij ouders wegnemen
gedragen
Te veel focus op kin problematiek en te weinig op de Vergemakkelijkt communicatie tussen
omgevingsfactoren hulpverleners, betere samenwerking
Essentieel voor bepalen juiste aanpak
Diagnostiek vormt toegangspoort tot gepaste
begeleiding en financiële tegemoetkoming.
1.2 Uitgangspunten van het psychodiagnostisch procesmodel
4
,Een psychodiagnosticus1:
1. Handelt en denkt als een scientist-practitioner
2. Stemt optimaal af op de cliënt
3. Handelt en denkt interventiegericht
4. Handelt en denkt systematisch
5. Handelt en denkt vanuit een transactioneel referentiekader
6. Handelt en denkt in constructieve samenwerking met cliënt en zijn omgeving
7. Handelt en denkt fair en cultuurbewust
8. Benut en versterkt de positieve kenmerken van de cliënt en zijn omgeving
9. Handelt en denkt volgens deontologische richtlijnen
2. De intake-fase binnen SPP
Informatie verzamelen aan de hand van?
- Gesprek
- Telefoon
- Documenten
- Screeningsinstrumenten
- Observatiegegevens
Intakegesprek met wie?
- Ouder(s)/opvoeder(s)
- Gezin
- Leerkracht/zorgcoördinator
- Kind/jongere
Eén of meerdere intakegesprekken zijn mogelijk met verschillende informanten.
1
(Blijven) kennen en kunnen toepassen op realiteitsgetrouwe casussen.
Bv. examenvraag “Neem deze casus grondig door en bespreek kritisch de toepassing van de 9 uitgangspunten. Geef hieromtrent feedback
aan je collega. Welke uitgangspunten worden reeds goed toegepast en bij welke uitgangspunten zie je nog suggesties voor verbetering?
Bespreek en motiveer!”
5
,2.1 De analyse van kind en context
Breed kijken vanuit transactioneel referentiekader.
Context binnen SPP = Opvoedingssituatie en onderwijsleersituatie.
Kind ontwikkelt zich in interactie met omgeving: let op omgeving
Ook richten op opvoeding- en leeromgeving (2 belangrijke systemen) altijd peilen naar beide
Gericht op veranderbare factoren van de omgeving: thuis en op school
Aspecten van de onderwijsleersituatie en opvoedingssituatie:
- Analyse opvoeding en gezin
Wanneer werkrelatie oké is
Zet aan tot zelfreflectie
- Geen checklist
Zeer persoonlijk
Need to know (niet nice to know)
Je moet/kan niet alles in kaart brengen
In kaart brengen van pedagogische vraag en pedagogisch aanbod.
2.1.1 De opvoedingssituatie OS
Pedagogische vraag = Kind
In de interacties met de opvoeder presenteert het kind zich als ontwikkelende persoon. Het
kind zendt hierbij een bepaalde nood uit naar zijn opvoeders met betrekking tot aandacht,
hulp, grenzen en sanctioneren.
Pedagogisch aanbod = Ouder/opvoeder
De opvoeder is diegene die zich verantwoordelijk voelt voor de ontwikkeling van het kind. De
opvoeder stelt daarbij een bepaald pedagogisch aanbod en geeft op een bepaalde manier
aandacht, biedt hulp, stelt grenzen en sanctioneert.
De afstemming tussen pedagogische vraag en pedagogisch aanbod.
6
, 1. Aandacht geven
= Alle handelingen waardoor de opvoeder uitdrukt dat hij oog heeft voor het kind.
Voorbeelden
Oog hebben voor het kind Actief luisteren
Toekijken Koesteren
Belangstelling tonen Fysiek contact maken
Positieve aandacht geven Negatieve aandacht geven
Bekrachtigen van het gedrag …
2. Hulp bieden
= De handelingen waarmee de opvoeder het kind bijstaat of bekwaam maakt in het verrichten
van nog niet (helemaal) verworven handelingen.
Voorbeelden
Bijstaan van het kind Geven van informatie
Structuur van een situatie uitleggen Iets voordoen
Structuur bieden …
3. Grenzen stellen
= Alle handelingen van de opvoeder die een bepaald gedrag van het kind expliciet
voorschrijven of inperken.
Voorbeelden
Bevelen Verbieden
Afspraken maken Dreigen
Regels opstellen Bepaal gedrag inperken of voorschrijven
4. Sanctioneren
= Handelingen in reactie op grens respecterend of grensoverschrijdend gedrag van het kind.
Voorbeelden
Straffen Materieel belonen (bv snoepjes)
Sociaal belonen (bv compliment) Negeren
Time-out …
5. Problematische kenmerken/risicofactoren
Ouders ontkennen problemen
Psychische stoornissen bij een ouder
Relatieproblemen
Werkloosheid
Financiële problemen
6. Positieve kenmerken en protectieve factoren
Goede partnerrelatie
Goed sociaal netwerk
Goede, vlotte persoonlijkheid van de ouders
Goede intelligentie
Goede pedagogische vaardigheden
Psychische stabiliteit
7
, 2.1.2 Aspecten van de onderwijsleersituatie
Didactische werkwijze:
- Vakkennis
- Didactische vaardigheden
- Groeperingvormen
Pedagogisch klimaat:
- Aandacht geven
- Hulp bieden
- Grenzen stellen
- Sanctioneren
3. Opfrissing opstellen VIB
Voorlopig integratief beeld opstellen:
1. Nagaan of de verzamelde informatie volledig is
2. Ordenen en clusteren van de verkregen informatie
3. Verbanden leggen tussen de geclusterde informatie (VIB)
4. Onderkennende en verklarende hypothesen afleiden
3.1 Nagaan of de verzamelde informatie volledig is
- Per klachtendomein (7 aspecten)
Zeven klachtendomeinen (bevraagt tijdens de intake): positieve en risicofactoren,
attributies, hoe ernstig en hoelang al aanwezig, …
- Anamnestische informatie
Gegeven uit de medische geschiedenis.
- Scoren en interpreteren van screeningsinstrumenten
- Relevante andere informatie: Dossierstudie en observaties
3.2 Ordenen en clusteren van de verkregen informatie
Ordenen van verzamelde informatie met betrekking van schema’s en modellen: KOP-model,
ICF- model en Mindmaps.
Clusteren onder overkoepelende termen = samenvatten van de informatie.
Voorwaarden Indicatoren
Moet aansluiten bij literatuur = Dezelfde functie
wetenschappelijk gefundeerd
Moet aansluiten bij verhaal/beleving van de Gelijklopend in tijd
cliënt en de realiteit Dezelfde uitlokkende/inhiberende factoren
8
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floredegraeve1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.10. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80364 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now