I nleiding orthopedagogiek
Aantekeningen colleges
College 1.
HANDBOEK JEUGDHULPVERLENING HFST. 1
Orthopedagogen zijn wetenschappelijk en in de praktijk geschoolde experts in de pedagogische
relatie tussen de cliënt en zijn omgeving. De relatie tussen de cliënt en zijn opvoeders -thuis, op
school, in een instelling of ergens anders- kan zowel onderdeel zijn van het probleem als de basis
bieden voor de opvoeding.
Als zorgverlener probeert de orthopedagoog de cliënt zo zelfredzaam mogelijk te maken, zodat de
cliënt zo optimaal mogelijk in de maatschappij mee kan functioneren.
DE POSITITE VAN DE ORTHOPEDAGOGIEK
Ontstaansgeschiedenis
Een relatief jonge wetenschap: Verschuiving naar opvoedingssituatie.
Verschillende ontwikkelingen ten grondslag aan ontstaan discipline:
- ‘Caritatieve zorg’ (middeleeuwen), toenemende belangstelling opvoedbaarheid en erkenning
van kinderlijke ontwikkeling
- Historische ontwikkelingen: Leerplicht, verandering positie van het kind, invoering kinderwetten,
kinderrechtenverdrag.
- In Groningen: ontwikkeling van orthopedagogiek vanuit het onderwijsveld (Bladergroen)
- Kennis in verschillende werkvelden neemt toe (Jeugdzorg, onderwijs, ondersteunen van
mensen met beperkingen)
- Spanning tussen ‘generalistische’ kennis uit de algemene orthopedagogiek en ‘specialistische’
kennis binnen afzonderlijke domeinen
- Ontstaan van kritische orthopedagogiek: ‘Emancipatie’, ‘participatie’ en ‘inclusie’ vs. ‘inperking,
‘betutteling’ en ‘segregatie’.
Ontwikkelingen: participatie, inclusie, veerkracht, context
- Van ‘probleem’ naar ‘mogelijkheden, veerkracht en participatie’
- Van ‘individu’ naar ‘context en systeem’.
Orthopedagogiek: In de praktijk brengen van kinderrechten, mensenrechten en sociale
rechtvaardigheid.
Betekenis van de orthopedagogiek
Orthopedagogiek als ‘handelingsgerichte en praktijkgerichte wetenschap’
Focus op de pedagogische relatie en context van een jeugdige, opvoeder of volwassene
- Opgroeien verloopt niet spontaan en vanzelfsprekend
- De jeugdige, de opvoeder, volwassene en/of de omgeving maken zich zorgen over de
verdere ontwikkeling
- Behoefte aan hulp/ ondersteuning
Focus op de meest optimale ondersteuning en hulpverlening.
Een voorbeeld: de pedagogische relatie en context en de meest optimale ondersteuning en
hulpverlening:
,Veranderlijk normatief kader en verschillende perspectieven op
Belang van normatieve visie: wat is in verschillende contexten het meest optimaal en volgens
wie?
- De orthopedagoog handelt altijd in veranderlijk normatief kader en een veranderlijke cultureel-
historische context
- Sociale constructen: plaats, tijd en cultuur
- Verschillende visies op: de nities, aandachtspunten, classi catie, diagnostiek, etiologie,
onderzoek en behandeling
- Belang van kritische re ectie
SITUATIES EN OMSTANDIGHEDEN
Mogelijke adaptieve en uitdagende opgaves
- Lichte, tijdelijke, bepaalde situaties/ bepaalde personen, leeftijds- en/ of fasegeboden vs.
- Langdurig of blijvend, in combinatie met andere problemen en/of ernstig lijden tot gevolg
hebben
Ontwikkelingsperspectief, continuümgedachte, context, informant.
In de gaten houden op welk gebied de context voorkomt.
Een pedagogisch perspectief: interactie en ecologisch van aard
Etiologie: verschillende verklaringsmodellen toegelicht
Verschillende verklaringsmodellen:
fl fi fi
, - Bio-psycho-socio-ecologische modellen
a. Biologische factoren
b. Leerervaringen
- Risico- (bijdragen/ instandhouden) vs. Protectieve factoren (tegengaan/ beperken)
- Multicausaal: combinatie van factoren
- Cumulatie- hypothese: hoe meer risico- factoren aanwezig hoe groter de kans
Maatschappelijke factoren: (systemische) ongelijkheid, armoede, sociale uitsluiting,
discriminatie
While discussions of children’s rights and perspectives sometimes imagine children exist
separately from their social environments, many issues leading to contact with the child protection
services are related to wider struggles for justice: indigenous justice, racial justice, economic
justice, reproductive and gender justice, and disabled people’s justice.”
(Keddell, 2023, p. 9).
- Maatschappelijke factoren van invloed op opgroeien kinderen en jongeren
- (Systemische) ongelijkheid: armoede, sociale uitsluiting, stigma, discriminatie
WELKE BESLISSING IS IN HET BELANG?
Orthopedagogiek als: ‘Kinderrechten, mensenrechten en sociale rechtvaardigheid’
Pedagogen moeten steeds goed duiden wat het belang van het kind is, op een manier die recht
doet aan de ontwikkeling van het kind. En daar moeten ze dan voor blijven staan.
Het belang van het kind als eerste overweging
De pedagoog laat zich in zijn handelen leiden door de belangen van de jeugdige, zoals uitgewerkt
in de beroepscode. In alle gevallen waarin de pedagoog op grond van deze beroepscode tot een
afweging van belangen, tot een keuze of tot een beslissing dient te komen, vormen de belangen
van de jeugdige zijn eerste overweg.
Orthopedagogiek als behandelingswetenschap
Orthopedagogiek is een (be)handelingswetenschap: “Op basis van een grondige en
systematische wetenschappelijk gefundeerde diagnostische beeldvorming van de problemen en
de context, worden op een planmatige wijze acties ondernomen, met een duidelijke speci catie
van doelstellingen, strategieën en evaluatiewijzen.”
(De nitie uit het boek, p. 20)
- Hoe bepaal je wat in het belang is en wie bepaalt wat?
De verschillende vormen van diagnostiek: hoe brengen we in kaart wat er speelt?
Diagnostiek:
fi fi
, - Onderkennende, classi cerende diagnostiek: Wat is er aan de hand? (Vragenlijsten, DSM,
interviews, etc.)
A. Klinisch psychiatrische classi catiesystemen en empirisch statistische classi catiesystemen
- Verklarende diagnostiek: Hoe is het ontstaan, wat houdt het in stand, of versterkt het (kennis
van etiologie, verschillende factoren)
- (Be)handelingsgerichte diagnostiek: Wat is er aan de hand, wat dienst er veranderd te
worden, en hoe kan deze verandering het beste aangebracht worden.
Belang van kritische re ectie op classi catie en diagnostiek: ondanks gezamenlijke taal
- Classi catie:
A. Klinisch psychiatrische classi catie: Medisch model, gedecontextualiseerd, beperkte validiteit
in verschillende culturen, alles of niets.
B. Empirisch statistisch classi catie: comorbiditeit tussen verschillende syndroomschalen, lijsten
correleren minimaal
- Diagnostiek:
A. Wordt niet altijd adequaat uitgevoerd, rapportages worden overgenomen, focus op individueel
probleemgedrag, gebrek aan context, stigma en beeldvorming.
Doen wat werkt: behandeling en interventies
- Steeds meer aandacht voor wat werkt, voor wie binnen welke context en waarom?
- Meervoudige of multimodale behandeling/ interventie: Complexiteit en samenhang met
meerdere factoren (kind, gezin, omgeving)
- Aandacht binnen de orthopedagogiek voor sociaal-maatschappelijke thema’s in behandeling
en interventies (gelijkwaardigheid, verandering, inclusie en participatie)
- Orthopedagogiek: Integratie van verschillende systemen, achtergronden en perspectieven
ERVARINGEN VAN KINDEREN, JONGEREN, OPVOEDERS EN
VOLWASSENEN
Gelijkwaardigheid en samenwerking
Paradigma verschuiving
- Paradigmaverschuiving: van ‘praten over’ naar ‘praten met’
- Ervaringskennis & ervaringsdeskundigheid
Positionaliteit: welke rol kunnen wij hebben in het leven van kinderen en jongeren
fi fl fi fi fi fi fi
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller j3104. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.54. You're not tied to anything after your purchase.