Summary
Samenvatting - Rechtsvergelijking
- Course
- Institution
Samenvatting van het vak Rechtsvergelijking. Geslaagd in eerste zit: 13/20
[Show more]
Seller
Follow
linlommatzsch
Content preview
Samenvatting RechtsvergelijkingDEEL I: RECHTSVERGELIJKING: ALGEMENE PRINCIPES
Hoofdstuk 1: WAT is rechtsvergelijking?
Rechtsvergelijking, begrip en buitenlandrechtskunde
Rechtsvergelijking= recht + vergelijken
- Recht: heel rechtsstelsel of onderdeel ervan
- Actie: vergelijken = onderzoeken van de verschillen en gelijkenissen tussen 2 of
meer entiteiten.
→ Rechtsvergelijking = meta-recht: rechtsgeschiedenis, rechtssociologie en rechtstheorie
horen hier thuis. → Franse (droit comparé), Engelse (comparative law) terminologie is
misleidend.
Doel: “om te verklaren en te evalueren” → wetenschappelijke methode of discipline?
Discipline of methode?
Eens met Kischel: vragen verlangen pas sluitend antwoord als dat antwoord bepalend zou
zijn voor de oplossing v/e concreet onderzoeksprobleem.
Je zorgt bij het vergelijken dat de observatie objectief is en dat een ander onderzoeker obv.
dezelfde gegevens tot een gelijkaardig resultaat kan komen. → Vergelijken moet op een
wetenschappelijk verantwoorde wijze.
⇒ Rechtsvergelijking als methode: maakt dat je op een wetenschappelijk verantwoorde
wijze recht vergelijkt, dit kan via diverse wegen afhankelijk van gestelde doel.
⇒ Rechtsvergelijking als wetenschappelijke discipline = geheel van op wetenschappelijke
wijze verzamelde kennis inzake vergelijking van rechtsstelsels of onderdelen ervan. Deze
kennis is opgebouwd obv. onderzoek volgens rechtsvergelijkende methode, maar ook obv.
andere valide wetenschappelijke methoden en kennis uit andere wetenschapsdisciplines.
→ We bouwen voort op het werk van anderen bij definiëren voorwerp, formuleren relevante
vragen, situeren in een bredere context,...
→ We moeten de methodologische keuzes wel kennen, zeker zijn van het fundament
waarop gebouwd wordt.
Geschiedkunde en sociologie dragen bij tot de uitbouw v/d rechtsvergelijkende wetenschap.
De rechtsvergelijking zelf kan dan weer bijdragen aan juridisch, historisch en sociologisch
onderzoek. → Rechtsvergelijking als hulpwetenschap.
Soorten rechtsvergelijking
Kischel: rechtsvergelijking is op alle domeinen van het recht mogelijk. Vandaag wordt
rechtsvergelijking evenwaardig bedreven door niet-privatisten.
19e eeuw: ontstaan moderne rechtsvergelijking
Privaatrecht: Internationaal Congres voor Rechtsvergelijking te Parijs in 1990: belangrijke
mijlpaal.
1
,Studie Duits Bürgerliches Gesetzbuch en Franse Code Civil speelden een rol om droit
commun législatif (= universeel privaatrecht) te ontwikkelen. Hiervoor werd er gedaan aan
rechtsvergelijking.
→ Nu alle inhoudelijke rechtsgebieden: privaatrecht, publiekrecht,...
Soorten
● Inter-internationale rechtsvergelijking = internationaal regels vergelijken, vb.
Europese Unie en Latijns-Amerika
● Intra-nationale rechtsvergelijking = Recht van deelstaten vergelijken, binnen
eenzelfde land, vb. onderwijsrecht in Vlaanderen, Franse gemeenschap vgl.
→ Eenzelfde staat
● Particulier-rechtsvergelijking = Recht van niet- of niet-zuiver-publiekrechtelijke
entiteiten vergelijken, vb. recht inzake dopingbestrijding van verschillende
sportfederaties.
● Zuiver interne rechtsvergelijking = Rechtsregels vergelijken die binnen eenzelfde
rechtsstelsel toepasselijk zijn op diverse fenomenen. Vb. Kwalitatieve
aansprakelijkheid van ouders, werkgevers en leerkrachten vgl.
● Inter-temporele rechtsvergelijking = Recht geldend op diverse tijdstippen vgl.
● Alle voorgaande combineren, vb. recht van deelstaten soms zinvol vergelijken met
het recht van staten: het onderwijsrecht van Vlaanderen en dat van Nederland.
‘Levend recht’ of ‘recht in de boeken’ vergelijken? Belangrijk om 1 gezichtspunt te
handhaven. Vergelijken van ‘levend recht’ in 1 land met het ‘recht uit de boeken’ in een
ander land is uit den boze.
→ Dogmatische vs. functionele rechtsvergelijking
● Dogmatisch = vergelijkt enkel positief recht (zoals in de boeken)
● Functioneel = gaat uit van probleem en kijkt hoe het ‘levend recht’ daarop een
antwoord biedt.
→ Onderscheid is niet altijd helder te onderscheiden en draagt niet altijd bij tot goed begrip.
● Macro-rechtsvergelijking: hele rechtsstelsel worden met elkaar vergeleken, waarbij
de aandacht gaat naar omvattende thema’s, zoals rechtsbronnen, procedures,...
● Micro-rechtsvergelijking: aandacht gaat naar welbepaalde rechtsinstellingen of
nermeringsgehelen betreffende eenzelfde fenomeen.
→ Deze 2 zijn uitersten van een glijdende schaal, ze staan wel in constante interactie:
macrovgl. help de microvgl. zinvol doorvoeren, en de microvgl. voedt het algehele plaatje
van de macrovgl.
Relaties met belendende rechts- en wetenschapsdomeinen
1) Rechtsvergelijking en buitenlandrechtskunde
Rechtsvergelijking is te onderscheiden v/h onderzoek of de kennis van buitenlands recht.
→ 2 visies:
- Sommige zien onderzoek buitenlands recht als een 1e stap, om dan tot een
onderzoek van de verschillen en gelijkenissen van 2+ buitenlandse rechtsstelsel te
komen
- Anderen: subjectief karakter ‘buitenlands recht’: elk recht is buitenlands, te weten
voor wie niet gevormd is in dat recht.
2
,→ Prof vindt deze relatie complexer:
Het mag dan wel waar zijn dat alle recht buitenlands recht is, toch blijft de noodzaak om dat
recht ook toegankelijk te maken voor mensen uit een andere rechtstraditie, een ander land.
= Buitenlands recht beschrijven doe je wetenschappelijk als je de methodologie v/d
rechtsvergelijking in ere houdt. Geen kennis van buitenlands recht zonder rechtsvergelijking.
→ Geen eenrichtingsverkeer: rechtsvergelijking zelf zal de kennis van 1+ buitenlandse
rechtsstelsels als uitgangspunt nemen. Maar is die kennis al verkeerd tot stand gekomen,
dan ondergraaft dat meteen de rechtsvergelijking zelf.
→ Eigen recht wordt voor de vergelijking het best ook ‘buitenlands recht’. Doen we dat niet,
dan lopen we het gevaar de vergelijking door te voeren met een bril gekleurd door het eigen
recht.
= Gevaar van etnocentrisme
⇒ Buitenlands recht is slechts beschrijfbaar via rechtsvergelijkende methode
⇒ Rechtsvergelijking veronderstelt kennis van te vergelijken buitenlands recht
2) Rechtsvergelijking en juridisch vertalen en tolken
Rechtsvergelijking ≠ juridisch vertalen en tolken.
Juridische vertaler en tolk moeten voldoende rechtsvergelijkende bagage hebben om de
lezer op een accurate wijze te laten vatten wat degene die de oorspronkelijke tekst schreef,
daarmee bedoelde.
→ De tolk van de juridische inhoud moet de juridische terminologie van beide talen
beheersen, niet enkel vormelijk, maar ook inhoudelijk. → Ideaal: jurist geschoold in de 2
betrokken rechtsorden.
Ook de juridische tolk zal dus impliciet aan rechtsvergelijking doen.
3) Rechtsvergelijking en rechtsfilosofie, -theorie, -sociologie, -geschiedenis
Rechtsfilosofie en rechtstheorie worden gekenmerkt door een abstracte reflectie over het
recht. → Ze bouwen voort op de resultaten van rechtsvergelijkend onderzoek, terwijl
rechtsvergelijking zelf als toetssteen kan fungeren voor de universele geldigheid van de
rechtsfilosofische stellingen.
Rechtssociologie: relatie tussen samenleving en recht. Rechtsvergelijking is bijzonder
nuttig voor de rechtssocioloog. de rechtssocioloog kan bijzonder nuttig zijn voor de
rechtsvergelijker waar die hem verklaringspatronen voor vastgestelde verschillen en
gelijkenissen aanreikt.
Rechtsgeschiedenis: volgt de wetenschappelijke methoden van het historisch onderzoek,
de resultaten ervan zijn niet beperkt tot het verklaren van gelijkenissen en verschillen.
Rechtsvergelijking zal voor het verklaren onder meer een beroep kunnen doen op de
rechtsgeschiedenis.
⇒ ‘Vruchtbare’ interactie mogelijk met elk van deze
4) Rechtsvergelijking en internationaal privaat- en publiekrecht
Rechtsvergelijking is te onderscheiden van rechtstakken: internationaal privaatrecht en
internationaal publiekrecht.
3
, Internationaal privaatrecht: zal conflicten tussen diverse rechtsordeningen positiefrechtelijk
oplossen door het toepasselijk recht, procedure of rechter aan te wijzen. Rechtsvergelijking
is nuttig als onbekende rechtsinstellingen internrechtelijk gekwalificeerd moeten worden.
Internationaal publiekrecht: kent als rechtsbron ‘de algemene rechtsbeginselen erkend door
beschaafde naties’. Om die algemene rechtsbeginselen te identificeren, moet een beroep
gedaan worden op de rechtsvergelijking.
⇒ Rechtsvergelijking is belangrijk bij de toepassing van deze rechtstakken.
Positionering van rechtsvergelijking
1960: opkomst law+economics
1994: pogingen om rechtsvergelijking en law+economics-benadering te verbinden
- Comparative law and economics-juristen probeerden veranderingen in het recht te
verklaren vanuit de ‘law and economics’. Uitgangspunt = de idee dat concurrentie
tussen rechtsstelsels maakt dat rechtsstelsels naar het meest efficiënte recht zullen
convergeren. Het bestaan van belangrijke transitiekosten worden aanvaard, dus ook
dat eenzelfde norm in een andere context een andere efficiëntie kan toekomen.
- ‘Legal origins’- economen beogen verschillende economische resultaten te verklaren
vanuit verschillen in de rechtsstelsels.
→ Beide benaderingen: Angelsaksisch
Hoofdstuk 2: WAAROM rechtsvergelijking?
Algemeen
We onderscheiden nabije, intermediaire en verwijderde doelstellingen of functies.
Alternatieve benaderingen hiervan zijn mogelijk. De grenslijnen tussen de onmiddellijke,
intermediaire en verwijderde doelen zijn vloeibaar.
Onmiddellijke/nabije doelen = functies die automatisch door de rechtsvergelijking
nagestreefd worden.
- Algemene nabije doelen:
● Het vreemde recht beter kennen en begrijpen
● Het eigen recht beter kennen en begrijpen
- Specifieke nabije doelen:
● Begrijpen hoe het recht in zijn geheel en zijn onderdelen opgebouwd is
● Opstellen van een taxonomie v/d rechtsstelsels en hun onderdelen
● Ondersteunen van het juridisch vertalen en tolken
Intermediaire doelen = functies die door de rechtsvergelijker zelf vervuld worden en leiden
tot een concrete output. Functies:
- Het rechtsonderwijs, met i/h bijzonder:
● Beginselenonderwijs in recht
● Eigenlijke onderwijs van buitenlands recht, rechtsvergelijking
● Integreren van rechtsvergelijkende componenten in juridische en andere
vakken.
● Bijdragen tot de rechtswetenschap als wetenschap
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller linlommatzsch. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.67. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now