Waarnemen
Herinneren
Waarderen (van informatie of bewijs)
Detecteren (opsporen van informatie/leugenachtig gedrag)
Beslissen (van rechters/politie/OM)
Het nut van rechtspsychologie is het laten zien met regelmaat dat met door juristen gebruikte
middelen de beoogde toestand (het veroordelen/straffen van schuldigen en het vrijspreken van
onschuldigen) niet of gedeeltelijk wordt bereikt. Het levert aanwijzingen voor verbetering van
procedures, identificatie van valkuilen in juridisch denken en beslissen.
Rechterlijke dwaling is het onterecht bestraffen van schuldigen. Er zijn twee hoofdtypes van
rechterlijke dwaling:
1. De verkeerde persoon wordt veroordeeld.
2. Er heeft geen misdaad plaatsgevonden.
Bewijs hoeft niet meteen overtuigend te zijn; zelfs als er bewijs is, hoeft het nog niet te gelden. Wettig
bewijs is dus niet hetzelfde als overtuigend bewijs.
In het dossier worden gedachten ondersteund van schuldigheid van de verdachte, met gevolg van
asymmetrie en een tunnelvisie binnen het strafproces.
Posthoc informatie is latere informatie die invloed heeft op het geheugen van de ondervraagde. Zo
kan de wijze van ondervraging invloed hebben op het geheugen van getuigen, suggesties tijdens het
verhoor of getuigen helpen te herinneren (onderzocht door Lotus).
Geconfronteerde groepspersonen gaan vaak mee met de meerderheid, zo blijkt uit onderzoek van
Asch. Groepsconformiteit heeft invloed op het denken en beslissen van personen binnen groepen en
over tunnelvisies.
Uit het ALT-toets experiment bleek dat mensen na uitvoeren van druk zullen bekennen, ook als ze
onschuldig zijn.
De bewijsbeslissing is vastgelegd is artikelen 348 en 350 Sv, zie hiervoor de samenvatting van het
beslissingsmodel van 348/350 Sv. De bewijsbeslissing is op basis van de overtuiging van de rechter.
De ene rechter is eerder overtuigd dan de andere rechter, waardoor de bewijsbeslissing een subjectief
karakter heeft.
Een rechter kan twee soorten incorrecte beslissingen maken: foutpositief en
foutnegatief. Foutpositief houdt in dat een onschuldig persoon veroordeeld wordt, wat betekent dat de
echte dader dus nog rondloopt. Foutnegatief houdt in dat een schuldig persoon wordt vrijgesproken,
wat ook betekent dat de echte dader nog rondloopt. Bij foutpositief is er sprake van rechterlijke
dwaling, bij foutnegatief niet. Over het algemeen hebben we liever een foutnegatieve beslissing dan
een foutpositieve, omdat er dan in ieder geval geen onschuldige vastzit. Bij hogere eisen aan het
besliscriterium van de rechter, zullen meer schuldigen vrijgesproken worden en minder onschuldigen
worden veroordeeld (minder rechterlijke dwaling). Bij lagere eisen aan het besliscriterium is het
precies andersom. Het ene bewijsmiddel draagt sterker bij aan de overtuiging van de rechter dan het
andere = de diagnostische waarde van het bewijs verschilt. De diagnostische waarde van bewijs is de
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller simonestuvia. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.77. You're not tied to anything after your purchase.