Fiscaliteit
1 BASISBEGINSELEN
1.1 Begrip en kenmerken belasting
Belasting = BIJDRAGE volgens bepaalde RECHTSREGELS, door de OVERHEID opgelegd om
FINANCIËLE middelen te verzamelen, om UITGAVEN te doen vr h ALGEMEEN BELANG (Bv:
onderwijs, defensie, openbaar vervoer, gezondheidzorg…)
Een belasting kent 2 hoofdkenmerken:
- Financieel doel
- De inkomsten dekken de uitgaven van algemeen belang
- Bij een belasting is er geen rechtstreekse tegenprestatie: je betaalt, maar weet niet
waarvoor het gebruikt wordt.
Retributie = vergoeding voor geïndividualiseerde dienstverlening
= Bij een retributie hoort een tegenprestatie van de openbare instelling
M.a.w. retributie = een gedwongen betaling aan de overheid voor
een verleende dienst
Bv: een tol op de autostrade, je moet pas betalen als je er gebruik van
maakt
- Dwingend karakter
- Worden door een overheid eenzijdig opgelegd
- Niet-naleving administratieve sancties & strafrechtelijke sancties
Non bis in idem = iemand kan slechts 1 keer bestraft worden
Ontvangsten van de overheid die niet voldoen aan beide kenmerken, zijn geen belastingen.
1.2 De situering van het belastingrecht
Het fiscaal recht bevindt zich in het publiek recht, omdat het steeds tussen de overheid en de
burgers
1
,Wat doet het fiscaal recht eigenlijk:
Het fiscaal recht is een bundeling van allerlei wetgevingen:
Ze gaan bepalen:
- Wie/wat onderworpen
- Tarief bepalen
- Wijze van vestiging/aanslaan
- Wijze van inning
- Welke overheid…
Het belangrijk om te weten dat het fiscaal recht nooit gaat oordelen over de opportuniteit van een
belasting. Ze gaan niet zeggen, is het wel nodig dat we deze persoon belasten voor dat geval, dat is
voor de politiek. Ze zullen ook niet oordelen over rechtvaardigheid, is dit eigenlijk wel eerlijk?
1.3 De functies van belastingen
Financieel Economisch Sociaal
- Hoofddoel - Prijzen - Draagkracht
- Inkomsten - Sparen (Bv: Bv: meer kinderen,
uitgaven pensioensparen…) minder belastingen;
- Ca. 94% - Consumptie meer inkomen, meer
- Investeringen (Bv: belastingen…
investeringsaftrek…) Sociale politiek
- Tewerkstelling
- …
1.3.1 Wie mag belastingen heffen
- Federale overheid
Bv: Vennootschapsbelasting
- Regionale overheden
Bv: Verkeersbelastingen
- Gewesten (Vlaams, Waals en Brussels-Hoofdstedelijk)
- Gemeenschappen (Vlaams, Frans en Duitstalig)
- Lokale overheid
Bv: Belasting op retributie op taxi’s – niet overal
- Provincies en gemeenten
- Agglomeratie Brussel
- Publiekrechtelijke instellingen (polders…)
- Opdracht van algemeen belang
Bv: instellingen openbaar nut, openbare centra voor maatschappelijk welzijn
- Supranationale overheden
- EU
Bv: douane aan buitengrens; btw
Zo zijn er heel wat overheden die belastingen kunnen heffen.
2
,Fiscale autonomie => NON BIS IN IDEM
- Algemeen rechtsbeginsel
- Je kan niet 2x op hetzelfde belast worden
=> regionale en lokale overheden kunnen geen belasting heffen op federale bevoegdheden
Soms genereer je toch een juridische dubbele belasting = DB
1 belastingplichtige wordt op dezelfde materie 2X belast
Bv: ik woon in België, maar ik werk voor een Spaanse firma en krijg vandaar loon
België kan zeggen hier belasting betalen en omgekeerd
Hiervoor heeft België veel dubbelbelasting verdragen afgesloten. Hierin wordt het dan duidelijk waar
de belastingen betaalt moeten worden, want er geldt steeds het NON BIS IN IDEM principe.
Naast de juridische heb je ook nog een economische dubbele belasting
1 materie, bij verschillende belastingplichtigen getaxeerd wordt.
Bv: een vennootschap keert een dividend uit aan een andere vennootschap. De
vennootschap wordt belast op de inning en de uitgave ervan.
Hiervoor zal er een DBI-aftrek toegestaan worden.
1.4 Grondwettelijke beginselen van de belastingheffing
We gaan een aantal artikelen uit de grondwet bespreken:
- Legaliteitsbeginsel
= wettelijkheidsbeginsel
= belasting kan enkel via wet (federaal)/ decreet (regionaal)/ besluit (lokaal) worden
ingevoerd
Gevolgen van het legaliteitsbeginsel van de grondwet:
- Principiële belastingvrijdom: indien niet in de wet => niet belastbaar
- Gebonden bevoegdheid: overheid moet wet toepassen
- Voorzienbaarheid: wet moet duidelijk zijn en consistent toegepast
- Eénjarigheidsbeginsel
= annualiteitsbeginsel
- Belasting worden jaarlijks gestemd, jaarlijks geïndexeerd
- Belastingen zijn slechts voor 1 jaar van kracht
- Praktisch? Via machtiging in ‘Financiewet’
Bv: Jaarlijks nieuwe aangifte, beroepskosten aftrekbaar in jaar dat ze
gemaakt zijn, aanslag jaarlijks
3
, - Gelijkheidsbeginsel
= alle Belgen zijn gelijk voor de wet
- Relatief karakter:
Gelijke behandeling in dezelfde feitelijke toestand
Diverse fiscale behandelingen mogelijk indien verantwoord
- Controle door grondwettelijk hof
1.5 Beginselen en kenmerken die voortvloeien ui de aard van de
belastingen en uit het recht in het algemeen
BelastingsONTDUIKING BelastingsVERMIJDING
= Fraude = Keuze van de minste belastbare weg
= In strijd met de openbare = Vermijden van belastingen, maar er
worden geen regels overtreden
Niet toegestaan Toegestaan
Bv: Een handelaar zegt dat hij €300 Bv: Ervoor zorgen dat je een lager
cash vraagt, maar op een factuur zal inkomen hebt, waardoor je minder
dat €400 zijn (in het zwart) belastingen moet betalen, over de
grenzen gaan werken in een
internationale onderneming
Inwerkingtreding belastingwet
= Belastingwet: enkel door wet/decreet/besluit => legaliteitsbeginsel
- Geen terugwerkende kracht; Pas in voege na publicatie in Belgisch Staatsblad
Beginselen behoorlijk bestuur
- Gedragsnormen voor de overheid
- Vertrouwensbeginsel
Het realiteitsbeginsel
- Wet moet worden toegepast op werkelijke feiten/handelingen
Het territorialiteitsbeginsel
- Aanknopingspunt met België
- Persoonlijk: op basis van woon- of vestigingsplaats van belastingplichtige
Bv: personenbelasting
- Zakelijk: op basis van inkomsten, goederen, ..
Bv: btw
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoukplanckaert88. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.65. You're not tied to anything after your purchase.