Class notes
Hoorcolleges 1 tot en met 7 Verdiepend Staats- en Bestuursrecht
- Course
- Institution
Uitgebreide en overzichtelijke uitwerking van hoorcolleges 1 tot en met 7 van Verdiepend Staats- en Bestuursrecht.
[Show more]
4 reviews
By: tessel_damen • 6 year ago
By: UvTstudent123 • 6 year ago
By: emily_xx • 6 year ago
By: henakreso • 6 year ago
Seller
Followarlya
Reviews received
Content preview
HC 1 – Verdiepend Staats- en Bestuursrecht – 21 februari2018
Consttutoneel recht de stukjes anan de puzzel anan de rechtenstudie passen in elkaar
Recht maakt verschil in het samenleven van mensen: we zijn niet overgeleverd aan de macht
van de sterkere, maar kunnen met vertrouwen onze levensplannen realiseren. Wie dat
belet, wie de rechtsnormen negeert, wordt gecorrigeerd, volgens de procedures van het
recht. Het procesrecht is daarbij onmisbaar: in het privaatrecht, het strafrecht, het
bestuursrecht, en ook in het staatsrecht en het internatonale recht. De betekenis van het
procesrecht gaat verder dan het afwikkelen van formaliteiten. Het gaat erom dat in het
proces recht worden gedaan aan tegengestelde belangen van groepen in de samenleving,
waardoor rechtvaardige wetgeving tot stand wordt gebracht. De procedures moeten dan
wel eerlijk zijn:
- Due process (procedural): Fair and impartal judicial proceedings operatng according
to established rules and principles;
- Due process (substantve): The principle that laws and regulatons must serve the
legitmate interests of government and maf not be arbitrarf or unfair.
Macht en machtsmiddelen
Recht dient het vertrouwen. Er zijn echter ook allerlei regimes die juridische vormen
gebruiken om mensen te onderdrukken. Waar een arrestatebevel wordt uitgevaardigd met
geen ander doel dan de tegenstander monddood te maken. Een extreem voorbeeld daarvan
betref azi-Duitsland, waar de rechtspraak geheel in dienst was van het natonaal-
socialisme.
Het gaat bij recht dus ook om het ordenen en beheersen van de macht. Er zijn verschillende
machtsmiddelen:
- Geweld
- Informate, manipulate en intmidate. Bij terrorisme gaat het bijvoorbeeld om het
gebruikmaken van geweld om gevoelens van intmidate bij mensen op te roepen.
- Rijkdommen, bestaansmiddelen (resources), waar mensen belangen bij hebben en
dus belangentegenstellingen of zelfs conficten optreden.
Deze machtsmiddelen moeten worden beheerst. Recht gaat altjd over
belangentegenstellingen. Als er geen (potenteel) tegengestelde belangen zijn, is het recht
niet nodig. Vriendschap hoef niet door het recht geregeld te worden. Bij beheersing van
macht moet tevens een bepaalde schaal worden bedacht. Binnen welke kring worden
belangentegenstellingen overbrugd? Er wordt vaak uitsluitend territoriaal gedacht, bepaalde
gebieden waar bepaalde regels voor gelden. Het recht heef steeds meer te maken gekregen
met situates die over territoriale grenzen heen gaan. Tot slot is een vraag wie daarin een
stem, wie kan de rechten uitoefenen en wie hebben de kennis van zaken hebben.
,Consttutonele kernaaarden
Deze drie kernbegrippen, voice, rights en expertse, zijn consttutonele kernwaarden. Voice
heef betrekking op ‘iets te zeggen te hebben.. een heef iets te zeggen over de besluiten
die genomen worden. Het gaat om rights, rechten, die voor de mensen binnen een
rechtsorde ten opzichte van elkaar en ten opzichte van de overheid gelden. Expertse helpt
om het recht naar voren te brengen.
Recht en emotes
Recht heef ook te maken met gevoelens, met ervaringen van machteloosheid en angst, die
we proberen te beheersen met het recht, met een rechtsorde, die mensen een stem geef
over de regels die voor hen zullen gelden, die hen rechten geef die ze bij de rechter geldend
kunnen maken en die hen vertrouwen kunnen geven dat kundige bestuurders kunnen
beslissen over het recht.
Recht kan alleen werken als het efectef is. Recht kan alleen als vertrouwensbasis werken als
het recht van en voor de rechtsgenoten werkt. Er zijn dus procedures nodig voor de
vaststelling van rechtsnormen, rechtshandhaving en geschillenbeslechtng, waarop de
rechtsgenoten zich kunnen beroepen. Dat is het domein van het consttutonele recht en de
fundamentele rechten.
Grondrechten
Grondrechten zijn de rechten van de mens en de burgerrechten tezamen. Er is een
inhoudelijk onderscheid.
Rechten van de mens komen aan iedere persoon zonder onderscheid toe, en beschermen de
menselijke waardigheid. Persoon verwijst naar de waardigheid van iedere mens, waarvan we
verlangen dat die universeel wordt erkend. Rechten van de mens, en in het algemeen
fundamentele rechten, grondrechten, zijn vatbaar voor beperkingen, mits die gebaseerd zijn
op de wet, proportoneel zijn en een doel dienen dat zwaar genoeg weegt om gronden te
kunnen aanleveren voor een beperking op het recht. Er moet dus een rechtvaardiging zijn
voor de beperking van grondrechten. Er zijn fundamentele rechten die zo diep met de
menselijke waardigheid verbonden zijn, dat ze niet mogen worden beperkt. Het gaat dan om
een absoluut verbod van slavernij en van mensonterende behandeling, zoals foltering.
Burgerrechten zijn de aan de staatsburgers gewaarborgde fundamentele rechten die heb in
staat stellen actef en volledig aan het openbare leven van hun staat deel te nemen. Burger
verwijst naar een natonale verbondenheid.
In de ttel van de Dcclaraton des droits de l.homme et du citofen van 26 augustus 1789 had
men al door dat er een verschil is tussen de rechten van de mens en de burger, en dat
burgers de bevoegdheid hebben om mee te beslissen over weten die uitwerking geven,
onder andere aan de rechten van de mens, maar niet iedereen is vanzelf staatsburger. In
Frankrijk van die tjd had men wel door dat de slavernij afgeschaf moest worden, dat er
geen horigen meer mochten zijn enzovoort, maar vrouwen hadden niet de mogelijkheid om
hun rechten als staatsburger uit te oefenen. Er was wel een beweging om dat op gang te
zeten.
,In de Staatsregeling voor het Bataafsche Volk uit 1798 (het ederlandse volk in de
terminologie van de Bataafse Revolute) werd voor het eerst gelijke behandeling ongeacht
godsdienst en levensovertuiging gepraktseerd. In de tjd van de Republiek der Verenigde
ederlanden was er wel vrijheid van geweten, maar Joden en Katholieken waren geen
gelijkwaardige staatsburgers en hadden beperkingen bij het uitoefenen van hun
godsdienstvrijheid in vergelijking met hervormden.
Artkel 16 van de Staatsregeling lijkt veel op artkel 7 lid 1 van de Grondwet. In die periode
was er nog een lange geschiedenis te gaan voordat de gelijke behandeling van alle burgers in
de consttutonele orde hadden gerealiseerd. Dat is korter geleden dan veel mensen in de
politek lijken te denken.
Wie waren en zijn die burgers?
- 1796: Einde uitsluitng van Joden van de gilden
- 1863: Ophefng slavernij
- 1917: Vrouwenkiesrecht
- 1954: Ecn gelijkwaardig staatsburgerschap in het gehele Koninkrijk
- 1956: Ophefng handelingsonbekwaamheid van de gehuwde vrouw
Burgerrechten in Nederland
Wat zijn de rechten van de burger volgens de Grondwet?
- Artkel 3: Gelijke benoembaarheid in openbare dienst. Dit is niet vanzelfsprekend. Er
is meerdere malen een discussie gevoerd over de vraag of ederlanders die ook het
staatsburgerschap hebben van een andere staat, of die eigenlijk wel minister of
staatssecretaris zouden mogen zijn. Er zijn politci in de Tweede Kamer die van
mening zijn dat dat niet mag, want mensen die niet alleen ederlander zijn schrijven
we een dubbele lofaliteit toe, en die mogen daarom geen openbare ambten
vervullen. Dat is de redenering. Alle ederlanders zijn echter gelijk benoembaar, dus
ook de ederlanders met een dubbele natonaliteit.
- Artkel 50: De Staten-Generaal vertegenwoordigen het gehele ederlandse volk. Het
gehele ederlandse volk zijn de ederlandse staatsburgers, maar de Staten-Generaal
beslissen over de regels die voor iedereen gelden die onder de ederlandse
rechtsorde vallen. Dat is een discrepante.
- Artkel 4: Actef en passief kiesrecht (vergelijk artkelen 54 en 56)
- Artkel 20, lid 3: Bijstand. ederlanders hier te lande die niet in de kosten van hun
bestaan kunnen voorzien, hebben recht op bijstand van overheidswege. Waarom is
dat beperkt tot ederlanders? Een oorzaak voor de beperking kan worden gevonden
in ‘bijstandstoerisme.. In onze wetgeving is het echter ruimer opgevat.
Arrest Vaststelling ederlanderschap (ECLI: L:HR:2015:1749): Art. 15 lid 2 RW bevat drie
uitzonderingen op de hoofdregel van art. 15 lid 1, aanhef en onder a, RW , volgens welke
het ederlanderschap verloren gaat bij het aanvaarden van een andere natonaliteit. Die
uitzonderingen houden in dat de ederlandse natonaliteit niet verloren gaat indien
betrokkene (a) in het land van die andere natonaliteit is geboren en daar ten tjde van de
verkrijging zijn hoofdverblijf heef, (b) voor het bereiken van de meerderjarige leefijd
gedurende een onafgebroken periode van tenminste vijf jaren in het land van die andere
,natonaliteit zijn hoofdverblijf heef gehad, of (c) gehuwd is met een persoon die die andere
natonaliteit bezit.
Burgerrechten in Europa
Het staatsburgerschap heef een afgeleide pendant gekregen in het Handvest van de
Grondrechten van de Europese Unie. Dit regelt de fundamentele rechten van de mens
respectevelijk de Europese burger. Europese burgers hebben in hun hoedanigheid als
Europese burger een aantal rechten. Een van de vragen die in verband met de Brexit aan de
orde is of door een eenzijdige handeling van de Britse overheid de Britse staatsburger die als
Europees burger in bijv Duitsland woont en werkt, zijn of haar Europees burgerschap kan
worden ontnomen of dat hij of zij een Europees burgerschap kan claimen dat in stand blijf.
Die vraag is nog niet beantwoord. Een gewoon staatsburgerschap mag behoudens zeer
bijzondere omstandigheden niet zomaar ontnomen worden. eag dan wel plotseling,
collectef, aan alle de Britse burgers het Europees burgerschap ontnomen worden doordat
het VK uit de EU treedt? Omgekeerd verliezen de Europese burgers die in het Verenigd
Koninkrijk wonen en werken hun rechten als Europees burger om deel te nemen aan de
lokale verkiezingen.
Wat zijn de rechten van de Europese burger volgens de EU-verdragen en het Handvest?
- Artkel 9 VEU: Burgerschap van de EU op basis van en naast het natonale
burgerschap (natonaliteit) = artkel 20, eerste lid, VWEU
- Artkel 10 VEU: Recht op democratsche representate en partcipate
- Artkel 20, tweede lid, VWEU: Vrij verkeer, actef en passief kiesrecht Europees
Parlement en gemeenteraden, diplomateke en consulaire bescherming en
petterecht, uitgewerkt in artkelen 21-23 VWEU (vergelijk artkelen 39-46 Handvest)
Arrest Eman & Sevinger/B&W Den Haag (ECLI:EU:C:2006:545): Tot een paar jaar geleden was
de situate dat ederlanders die in de andere landen van het Koninkrijk woonden en die
ederlanders en daarmee Europees burger waren, niet mochten deelnemen aan de
Europese verkiezingen. Hoe kwam dat? Het Europese kiesrecht voor het EP was afgeleid van
de regeling voor het kiesrecht voor de Tweede Kamer. Het kiesrecht voor de Tweede Kamer
komt toe aan ederlanders die in ederland wonen en ederlanders die in het buitenland
wonen als ze de formaliteiten daarvoor hebben vervuld. eet het gevolg dat als een in Aruba
geboren en getogen ederlander in Venezuela was gaan wonen, hij wel mocht deelnemen
aan de verkiezingen voor het Europees Parlement, maar als hij op Aruba was blijven wonen,
niet. Eman en Sevinger kwamen hier tegen op. Zij waren destjds lid van de Staten van
Aruba. Deze twee Arubaanse ederlanders hebben geprocedeerd bij de Rechtbank Den
Haag en zijn in hoger beroep gegaan bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van
State. De Afdeling Bestuursrechtspraak heef een prejudiciële uitspraak gevraagd aan het
Hof van Justte van de Europese Unie. Het Hof van Justte kwam tot de conclusie dat er
geen objecteve rechtvaardiging voor het onderscheid was en dat zij dus ongelijk werden
behandeld. Daarna werd de wetgeving veranderd.
Arrest Rotmann (ECLI:EU:C:2010:104): Het gaat in dit geval om een Oostenrijker die in
Duitsland was gaan wonen en daar het Duits staatsburgerschap had verkregen. Door het
verkrijgen van het Duits staatsburgerschap was hij zijn Oostenrijkse staatsburgerschap
verloren. Vervolgens bleek dat hij zijn voorgeschiedenis met strafare feiten niet eerlijk op
, tafel had gelegd bij de Duitse autoriteiten bij het aanvragen van het Duitse
staatsburgerschap. Toen werd hem het Duitse staatsburgerschap ontnomen, maar inmiddels
was hij geen Oostenrijker meer. Hij stelde de vraag aan de orde, die ook via een prejudiciële
procedure bij het Hof van Justte van de Europese Unie kwam, of hem het Duitse
staatsburgerschap en daarmee het Europese burgerschap mocht worden ontnomen. Het
Unierecht, met name artkel 17 EG (= artkel 20 VWEU), verzet zich er niet tegen dat een
lidstaat de door naturalisate verkregen natonaliteit van die lidstaat van een burger van de
Unie intrekt wanneer deze door bedrog werd verkregen, mits deze intrekkingsbeslissing in
overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel is.
Arrest Ruiz Zambrano (ECLI:EU:C :2011:124): Het betref een Spaanse familie. Het gaat om
het recht van verblijf in de lidstaat waar de kinderen verblijven. De kinderen hadden een
verblijfsrecht en aan vader werd het recht ontzegd om in België te werken. Dat besluit
ontnam aan de kinderen, die Europees burger waren, het recht om hun Europees
burgerschap uit te oefenen. Daarom mocht aan de vader niet het recht worden ontzegd om
in België te wonen en te werken, omdat daarmee indirect, maar wel beslissend, de rechten
van de kinderen werden geschonden. Artkel 20 VWEU moet aldus worden uitgelegd dat het
zich ertegen verzet date en lidstaat aan een staatsburger van een derde staat, die zijn
kinderen van jonge leefijd, burgers van de Unie, ten laste heef, het recht van verblijf
ontzegt in de lidstaat waar deze kinderen verblijven en waarvan zij de natonaliteit beziten,
en hem bovendien een arbeidsvergunning weigert, aangezien dergelijke beslissingen de
betrokken kinderen het efecteve genot van de belangrijkste aan de status van burger van
de Unie ontleende rechten ontzeggen.
Inclusie en exclusie door het staatsburgerschap
Het staatsburgerschap heef twee gezichten (een januskop). Het staatsburgerschap kan
betekenen: insluitng, betrokkenheid, opgenomen zijn in de samenleving en mee kunnen
beslissen over de weten die er gelden. eaar, doordat er wetgeving is die mensen kan
beleten om het staatsburgerschap te verkrijgen of ervoor kan zorgen dat zij het verliezen,
kan het staatsburgerschap ook een uitsluitende en onaangename kant hebben, die mensen
belemmert om deel te nemen aan de samenleving.
Het recht dat betrekking heef op het staatsburgerschap beoordelen we naar gelang van de
plaats van geboorte (ius soli) of naar gelang van afstamming (ius sanguinis). atonaliteit kan
ook worden verkregen door opte en door naturalisate. Dat is steeds belangrijker geworden,
de band die mensen hebben met een land. Daarom zou er aan het ius soli en het ius
sanguinis ook het ius nexus (de band) worden toegevoegd. Het betref dan een mensenrecht
op het staatsburgerschap in het land waar iemand thuis is. Dit past bij het consttutonele
denken van nu. Het is terug te vinden in internatonale normen, zoals de Universele
Verklaring van de Rechten van de eens en verdragen over uitbanning van
rassendiscriminate en rechten van het kind bevaten soortgelijke bepalingen. Er hoort ook
bij dat we proberen te voorkomen dat mensen staatloos worden. Om de situate van
staatsburgerlijke rechteloosheid tegen te gaan zijn er verdragen ter voorkoming van
staatloosheid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller arlya. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now