Samenvatting van de cursus, powerpoints en eigen notities van het vak Diverse en krachtige leeromgeving van het 2de jaar van de lerarenopleiding secundair onderwijs op Hogeschool Gent.
DEEL I: Diverse en krachtige leeromgevingen, visie en
kader
1. Leren in en voor diversiteit:
1.1 Inleiding:
Diversiteit in actie (DIVA) wil leraren op een interactieve manier professionaliseren
en inspireren om actief aan de slag te gaan met diversiteit. Het benadert omgaan
met diversiteit zowel vanuit een visie op diversiteit als vanuit concrete thema’s.
1.2 VISIE: Wat is diversiteit?
1.2.1 Een brede invulling:
Diversiteit verwijst naar de sociale, culturele en etnische verscheidenheid in de
samenleving, naar verschillen tussen schooltaal en thuistaal, naar verschillen in
persoonlijke en lichamelijke beleving, …
Diversiteit omvat een ruim spectrum aan dimensies. Elke klas en elke school is
multicultureel: overal zijn er verschillen en gelijkenissen te vinden die een grote rol
kunnen spelen in de omgang met elkaar. Daarbij is het minstens even belangrijk stil
te staan bij de wijze waarop mensen deze verschillen en gelijkenissen beleven.
Deze zijn immers niet steeds voor iedereen in elke situatie even relevant en hun
betekenis verandert voortdurend.
Om aan intercultureel onderwijs te doen, komt het er dus niet enkel op aan om
verschillen te zien en aanvaarden, maar er ook mee te leren omgaan – leren VOOR
diversiteit – en ze te benutten in het leerproces – leren IN diversiteit.
1.2.2 Diversiteit als normaliteit:
Diversiteit wordt al te vaak beschouwd als een abnormaal gegeven. Dit categoriseren
gaat bovendien vaak samen met het moraliseren, waarbij we die ‘ander’ moeten
respecteren. Omgaan met verschillen is echter leren dat verschillen normaal zijn,
gewoon zijn, wijdverbreid zijn, en dus de norm zijn!
De alledaagse omgang tussen mensen die van elkaar verschillen verloopt liefst zo
positief mogelijk, maar dat gebeurt vaak niet vanzelf. In sommige gevallen moet je
, Diverse en krachtige leeromgevingen
het omgaan met verscheidenheid blijkbaar leren. Het beter leren functioneren in de
pluriforme samenleving noemen we de interculturalisering van de samenleving.
1.2.3 Leren voor diversiteit, leren in diversiteit:
De visie op diversiteit wordt vertaal in de 6 sleutelcompetenties voor leren VOOR
diversiteit en 6 didactische voorwaarden voor leren IN diversiteit.
Leren VOOR diversiteit slaat op de nodige competenties om als burger te
functioneren in een pluriforme democratische samenleving.
Leren IN diversiteit slaat op de didactische voorwaarden om de aanwezige
diversiteit te kunnen benutten in het didactisch proces om zo meer gelijke
kansen voor alle kinderen en jongeren te creëren. Dit kan enkel door in te
grijpen in de kern van het didactisch proces.
1.2.3.1 6 sleutelcompetenties voor leren VOOR diversiteit:
Sleutelcompetentie ‘dialoog en samenwerking’: dialoog is de gespreksvorm
waarin diversiteit het best tot haar recht komt. Er wordt tijd uitgetrokken om
naar elkaar te luisteren en op een evenwaardige manier tot uitwisseling van
betekenissen te komen. Samenwerking is dan weer de handelwijze waarbij
diversiteit als meerwaarde kan worden benut.
Sleutelcompetentie ‘flexibiliteit’: kunnen functioneren in een complexe
samenleving veronderstelt dat we vlot kunnen switchen tussen verschillende
codes die worden gehanteerd. Hier gaat een dynamisch proces aan vooraf
(observeren, afwegen, uittesten,…) zonder het eigen referentiekader* te
verloochenen.
Sleutelcompetentie ‘leren van elkaar’: we creëren onder invloed van onze
interactie met anderen actief nieuwe referentiekaders en stellen de bestaande
voortdurend bij. Essentieel hierbij is een basishouding van reflectie en
zelfkritiek.
Sleutelcompetentie ‘multiperspectiviteit’: omgaan met diversiteit houdt in dat
men zich los kan maken van het eigen perspectief.
Sleutelcompetentie ‘normaliteit’: diversiteit is een basiskenmerk van een
democratische samenleving. We kunnen en mogen op alle mogelijke
manieren van elkaar verschillen.
Sleutelcompetentie ‘onbevooroordeeld en non-discriminatie’: iedereen
heeft stereotypen nodig om de wereld rondom zich te structureren. Maar we
hanteren niet altijd dezelfde stereotypen. Omgaan met diversiteit betekent dat
we ons bewust worden van onze stereotypen en deze zeker niet laten
uitmonden in vooroordelen.
*Een referentiekader is het geheel van persoonlijke waarden, normen, kennis en
ervaring.
, Diverse en krachtige leeromgevingen
1.2.3.2 6 didactische voorwaarden voor leren IN diversiteit:
Breed evalueren: leraren gebruiken een waaier aan evaluatiestrategieën die
leerlingen een kans geven hun beheersing van de leerinhouden en
competenties aan te tonen.
Breed te observeren: je krijgt zicht op de diversiteit in lerende groepen. Je
kijkt naar het sociale gedrag van de lerende in verschillende situaties in de
klas en in situaties buiten de klas.
Heterogene groepen: homogene groepen zijn zelden homogeen in alle
aspecten waarin individuen van elkaar kunnen verschillen. Interactie in
heterogene groepen vergroot de kansen op leren omgaan met diversiteit en
de sociale spanningen die daaruit voortvloeien.
Leeromgeving verbreden: leren in een authentieke context betekent dat het
leren zich gedeeltelijk buiten de klas en school moet afspelen. Je kan ook
samenwerken met verschillende klassen en leeftijdsgroepen of de leer- en
leefomgeving ook opentrekt tot buiten de school.
Samenwerkend leren: besteedt veel aandacht aan de wijze waarop de
lerenden elkaar waarnemen en met elkaar interageren. De grote troef van
samenwerken met anderen is daarbij dat uiteenlopende perspectieven sneller
naar voor komen en kunnen leiden tot gezamenlijke opbouw van kennis.
Veelzijdige en gevarieerde aanpak: een breed didactisch repertoire komt
tegemoet aan de brede ontwikkeling van lerenden. Door lerenden afwisselend
bloot te stellen aan verschillende didactische- en leermethoden krijgen ze veel
meer kansen om een uitgebreid repertoire aan leervaardigheden en
strategieën te ontplooien.
, Diverse en krachtige leeromgevingen
DEEL II: Didactiek voor krachtige en diverse
leeromgevingen
1. Leercompetenties – leren leren:
1.1 Krachtig leren:
Krachtig leren is een actief en constructief proces.
Leren is natuurlijk: een kind leert zichzelf van nature voortdurend allerlei
dingen. Het moet zelfstandig gebeuren
Leren is een activiteit: leren is iets wat men ‘doet’, niet iets wat men
‘ondergaat’. Leren veronderstelt immers actieve inspanningen om te
analyseren, concretiseren, verbanden te leggen, …
Leren is construeren: leerinhouden en leerervaringen worden gezien als
ruwe materie, die de lerende moet bewerken, verwerken en opnieuw
opbouwen
Leren is een proces: de definitie van leren is ‘komen tot beheersen van’. Het
accent ligt dus op het proces en niet per se op het eindresultaat.
Leren gebeurt individueel: er bestaan verschillende leervoorkeuren
Leren heeft bij voorkeur een duurzaam resultaat: het doel is niet ‘leren tot
aan de toets’. Het gaat om kennis of een vaardigheid (quasi) permanent
verwerven
Leren is plezant: iets zinsvols kennen, kunnen, beheersen doet deugd. Dit is
de sleutel tot motivatie
Leren kost moeite: leren is hard werken. Leren is een proces dat niet altijd
even gemakkelijk verloopt.
1.2 Leerstrategieën:
Leerstrategieën zijn strategieën om informatie te verwerven en verwerken en
zelfgekozen doelen te bereiken. Om leerlingen wegwijs te maken in de
leerstrategieën en om onderwijs effectiever en efficiënter te kunnen maken, is het
belangrijk om kennis over het brein en het geheugen te verwerven.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisalampaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.45. You're not tied to anything after your purchase.
