Een volledige samenvatting van module 2 uit het boek Leren in maatschappelijk onderwijs. De samenvatting bevat ALLE belangrijke termen, definities, voorbeelden etc. alle overbodige info werd eruit gelaten. Veel succes! :)
LEREN IN MAATSCHAPPELIJK BETROKKEN ONDERWIJS
MODULE 2 – Historisch overzicht van de pedagogiek en het onderzoek naar leren
Lezen
Inleiding: naar een wetenschapshistorische benadering van de pedagogische theorie en praktijk
Sigebertus Rombouts: Leerboek Historische Pedagogie: belangrijkste ontwikkelingen in de geschiedenis van
opvoeding en onderwijs vanaf de klassieke oudheid tot de 20 e eeuw
Kennis van het verleden = opstap naar vormgeving van de onderwijspraxis:
Ze leert hem het succesvolle van het succesloze, het juiste van het verkeerde onderscheiden, behoedt daardoor de
misgrepen en wijst veilige wegen – Rombouts, 1934
Vroege historisch-pedagogische studies: “leermeester”; een gids der waarheid waaruit de onderwijzer inspiratie
kan putten
Een history for the presenteen geschiedenis ten dienste van het heden dus, waarbij het verleden al snel verwerd
tot een a posteriori legitimering van het tegenwoordige pedagogische handelen
Denken over de relatie van het verleden tot de hedendaagse pedagogische praxis = sterk geëvolueerd
Studie of kennis van het verleden helpt niet in het ‘verbeteren’ van het onderwijs, maar zet aan tot een
problematisering van wat we vanzelfsprekend gaan vinden
Revalorisatie van het contemporaine pedagogische debat over leren en onderwijs
De pedagogiek (koepelterm) = systematische manier van denken over opvoeding en onderwijs, en de ontwikkeling
van het onderzoek daarover
De Verlichting = startpunt van de uitbreiding van onderwijssysteem naar volksklassen, en de ontwikkeling van de
pedagogiek als wetenschappelijke discipline
= startpunt voor verschoolsing (Johann Friederich Herbart) = belangrijke bijdragen tot de
systematisering van het pedagogische handelen, en de ontwikkeling van de pedagogiek als
wetenschapsdiscipline
Reformpedagogiek = kind centraal in onderwijs (= brede waaier aan methodes) Nieuweschoolbeweging
Katholieke pedagogiek tijdens interbellum erg invloedrijk in Vlaanderen
Na WOII: idee van de pedagogiek als ‘gesloten normatief stelsel’ verlaten gevolg van het feit dat pedagogiek
steeds meer vanuit experimenteel-analytisch denkkaders dachten
Belangrijke leertheorieën
Behaviorisme: systematisch bestuderen van uiterlijke gedragingen
Informatieverwerkingsbenadering: leren bestudeerd door te pogen tot de denkprocessen achter het
waarneembare gedrag
Constructivisme: kennis door de lerende zelf actief geconstrueerd, eerder dan passief verworven
“Situated cognition”-stroming: leerproces bekeken als verweven in socioculturele setting, waarbij de manier
waarop geleerd wordt in informele leeromgevingen kan verschillen van de manier waarop geleerd wordt in
formelere, schoolse leeromgevingen
1
, Kennis als deugd: de Verlichting en de socialisatie van de massa
De Verlichting = 17e eeuw, voorloper van de boekdrukkunst
= intellectuele en politieke stroming die maatschappelijke vernieuwing predikte
Immanuel Kant, 1724-1804; vertegenwoordiger: proclameerde in essay ‘Beantwoording van de vraag: wat is
verlichting’ de dageraad van een nieuw mensbeeld en een nieuwe samenleving
Centraal: de rede
De Verlichting propageerde/verspreide een samenlevingsmodel gebaseerd op het principe van gelijkheid tussen
mensen en de vrijheid van het individu illustratie: De Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger
(1789)
Jan Amos Comenius als voorloper van de Verlichting
Uit onmondigheid bevrijden = richten op de rede en het verstand ontwikkelen
Gebaseerd op principe van Franse Revolutie; onderwijsvernieuwingsvoorstellen lanceren die tot een massificatie
van het onderwijs en de introductie van een didactiek uitgaan van gelijkheid leiden
Jan Amos Comenius/Komensky (1592,1670): gids van Verlichtingsdenken over opvoeding en onderwijs, bevond
zich tussen de humanistische traditie en de Verlichting
Door tijdsgeest en persoonlijke ervaringen; de mens wat het spoor bijster geworden en alleen God kon weg naar
vrede en blijdschap tonen
Veel humanistische denkers: opvoeding en onderwijs inzetten om verloren gegane eenheid met God opnieuw tot
stand brengen en mens op het lichtend pad brengen
Volgens Comenius: Volksverheffing door onderwijs via werelds onderwijsmaterie en niet langer via
hoogstaande klassieke werken. Zaakonderricht en aanschouwelijkheids-onderwijs essentieel; onderwijs diende om
de werkelijkheid aanschouwelijk te maken
Basis voor Comenius visie: ‘Pansofie’ = epistemologische houding die ervan uitgaat dat alles samenhangt met en
doordrongen is van een goddelijke gerichtheid en bepaaldheid
Gevolg: schoolse kennis moet niet worden opgesplitst en afzonderlijk worden aangeboden want de essentiële
kennis wat voor alle kengebieden hetzelfde en diende te verwijzen naar de universele ordeningsprincipes waar de
werkelijkheid mee doordrongen was
i.p.v. aristocratische opvoedingsideaal van humanisme => idee van volksschool: onderwijs als ‘algemene kunst om
aan allen alles te leren’, met expliciet onderscheid tussen manier waarop adel en armen opgevoed moesten worden
Overtuigd dat natuur en mens doordrongen van goddelijke gerichtheid (mens geschapen naar voorbeeld van God)
opvattingen over onderwijsvorm en verhouding leerstof en lerende; waarschuwing = overladen van kind met
leerstof, net zoals een jonge vogel niet in één keer grote brokken voeren maar in behapbare stukjes leerstof
De verschoolsing van de samenleving: opvoedend onderwijs in de lange 19e eeuw
Grote invloed van Verlichting op pedagogische theorievormen (vb.: gelijkheidsprincipe en idee van de volksschool)
= ‘verschooling’ van de samenleving in 19de eeuw; leren op school gebeuren en school kreeg centrale plaats in de
socialisering van de massa
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinevanmuysen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.
