Geschiedenis samenvatting havo 4 hoofdstuk 4 t/m 6
0 view 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
VMBO
Hier een samenvatting van alle stof voor de tweede toetsweek van havo 4
Hoofdstuk 4 t/m 6 ( een nieuwe republiek in europa t/m verlichting en revoluties) + bijhorende kenmerkende aspecten
Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 4: Een nieuwe republiek in Europa:
Tijdvak 5: Tijd van ontdekken en hervormers/ regenten en vorsten.
Kenmerkende aspecten:
22. Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse
staat.
24 De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse republiek.
25 Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van
eenwereldeconomie.
Paragraaf 4.1: De opstand in Europees perspectief:
- Frankrijk werd in de 16e e 17e eeuw verscheurd door verschrikkelijke
godsdiensttwisten. Toen de Franse adel verdeeld was in een katholiek en een
calvinistisch verbond probeerde beide partijen de koning voor zich te winnen en
tegelijkertijd probeerden ze te voorkomen dat de koning te veel macht kreeg.
Deze oorlogstwisten eindigde en keerde weer tot rust in 1598, toen de hugenoten
een vrijheid van godsdienst kregen. ( Edict van Nances )
- In het Duitse Rijk was de macht verdeeld over allerlei vorsten en geestelijken. Een
aantal van hen had zich bekeerd tot het nieuwe geloof en raakte in conflict met Karel
de V ( katholieke keizer van het Duitse rijk ) —> er ontstonden godsdienstoorlogen.
Karel de V wilde het Duitse politiek meer naar zich toe trekken en de vorsten
probeerden daarom hun zelfstandigheid en regionale macht te behouden.
Deze godsdienstoorlogen eindigde met de godsdienstrellen van Augsburg in 1555
( keizer erkende dat elk vorst zijn eigen religie mocht kiezen )
Vanaf 1618 begon de Dertienjarige oorlog in het Duitse rijk. Deze ging over dat de
keizers en koning te veel macht hadden. Deze oorlog eindigde met de vrede van
Westfalen. ( Duitse rijk werd lappendeken van staatjes in plaats van een centraal
bestuurde staat )
Oorzaken van de Nederlandse opstand:
- De Nederlanden behoorden tot het Spaanse Habsburgse rijk en
Een rijk kon volgens Filips ll en Karel de V maar een geloof hebben.
- Ook was ketterij volgens hen een misdrijf dat streng vervolgd moest worden.
- Invoering van de bloedplakkaten.
- Invoering van een centralisatie politiek.
- Mensen waren tegen het ter door veroordelen van ketters.
- De opstand van de Nederlanden begon in 1566 met de beeldenstorm waarbij de
beelden in de katholieke kerk werden vernield. —> vanaf 1568 waren de
opstandelingen in oorlog met de Spaanse vorst. ( 80 jaar ) —> de noordelijke en
zuidelijke Nederlanden scheidden van elkaar. Het zuiden bleef katholiek en bleef
trouw aan de Spaanse vorst en het noorden waren de opstandige gewesten die
, aansloten in de unie van Utrecht.—> met het opstellen va het plakkaat van
verlathinge ( 1581 ) verbraken de opstandelingen de banden met de Spaanse vorst.
—> de gewesten besloten een zelfstandige republiek te vormen met het calvinisme
als belangrijkste godsdienst.
Paragraaf 4.2: Een bijzondere bestuursvorm:
- Voortaan kwam de soevereiniteit ( hoogste staatsmacht ) in De 7 verenigde
gewesten niet te liggen bij 1 persoon, maar bij bestuursorganen: de gewestelijke
staten. Elk gewest behield zijn eigen privileges en politieke bevoegdheden en
handelde zijn eigen zaken af in de vergadering van de gewestelijke staten, de
statenvergadering.
- Deze vorm van besturen in de republiek was bijzonder in die tijd, want men werd
trots op de vereniging van de 7 gewesten zonder centrale macht van de koning. En in
andere landen zoals Engeland ging het regeren vanuit een centralisatie politiek
lastiger.
- Raadspensionaris: hij zat de staten voor, voerden de correspondentie, ook met het
buitenland en vertegenwoordigde het invloedrijkste gewest in de staten- generaal.
- Stadhouder: was in dienst van één of enkele gewesten en had verschillende taken.
Belangrijkste daarvan was dat hij aanvoerder was voor de legers, die door gewesten
werden betaald. Hierdoor had de stadhouder veel gezag.
- Er werd in de republiek verschillend gedacht over de positie van de stadhouder en
raadspensionaris: De 2 hadden namelijk beiden andere belangen.
- Voor de raadspensionaris stonden de belangen van de machtige Hollandse
regentenfamilies voorop —> voor de stadhouder gelden vooral het eigen prestige.
- De stadhouder genoot door zijn vorstelijke uitstraling vaak de steun van het volk. —>
de raadspensionaris werd daarentegen vereenzelvigd met de regentenklasse.
Paragraaf: 4.3: Internationale handel:
Oorzaken van de economische bloei:
- De genoemde graan- en houthandel. ( geïmporteerde hout werd grotendeels
gebruikt voor de bouw van schepen )
- Zouthandel ( werd gebruikt voor het conserveren van vlees en vis, maar ook voor
productie van belangrijke exportartikel: gezouten haring.
- Ontstaan van de 3 technische uitvindingen:
het fluitschip: hierbij kon je met een kleine bemanning veel vracht vervoeren.
De haringbuis: was een drijvend fabriekje die zorgde voor het verwijderen van
ingewanden en zouten en haring.
Houtzaagmolen: maakte het verzagen van bomen veel eenvoudiger.
; alle 3 zorgden zij voor een flinke toename van de arbeidsproductiviteit.
- Ontwikkelingen van de hoge specialisatiegraad in het arbeidsproces: in het westen
van de republiek werkten maar 20% in de landbouw, want het natte Hollandse
veenlandschap was weinig geschikt voor de akkerbouw en daarom moest men graan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller imaneelarbajii. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.
