Ultieme stappenplan voor het mastervak IPR (civiel), incl. arresten, aandachtspunten a.d.h.v. tentamens en literatuur(verwijzing) waar nodig, zelf een 8 gehaald met dit stappenplan!
ULTIEME STAPPENPLAN IPR
1. Om welke van de 3 hoofdpijlers gaat het?
- Bevoegdheid
- Toepasselijk recht
- Tenuitvoerlegging
2. Om welk rechtsgebied gaat het?
3. Wat zijn de relevante bronnen?
4. Welke bronnen zijn in deze casus van toepassing?
- Mtg: waar gaat de regeling over?
- Ftg: nadere voorwaarden, zoals woonplaats/nationaliteit
- Ttg: wat is de werking in de tijd?
Cumulatieve voorwaarden
Meer dan 1 regeling van toepassing? Samenloop
Daarna pas: bevoegdheidsregels, conflictrecht of regels m.b.t. tenuitvoerlegging toepassen!
Bevoegdheidsladder Brussel I bis
1. Art. 1, 4-6, art. 66 – reikwijdte van toepassing?
2. Art. 24: exclusieve bevoegdheid?
3. Afd. 3-5: zwakkere contractspartij?
4. Bevoegdheid ex art. 4: hoofdregel forum rei
5. Alternatief bevoegde rechter ex art. 7-9?
Let op: impliciete forumkeuze ex art. 26!
Geen bevoegdheid ten gronde? Evt. wel bevoegdheid t.a.v. voorlopige en bewarende maatregelen
ex art. 35!
Brussel I bis: toepassing stappenplan
Stap A: art. 1, 4-6, 66
1. Mtg: art. 1
- Burgerlijke en handelszaken, ongeacht de aard van het gerecht
- HvJ EU: Obala/NLB Leasing
2. Ftg: art. 4-6
- Verweerder moet woonplaats hebben in een lidstaat, art. 4-5
- Geen woonplaats in een lidstaat? Art. 6 = eigen nationale recht van toepassing
o Tenzij: art. 18 lid 1 (vordering consument tegen wederpartij), art. 21 lid 2
(werkgever zonder woonplaats in lidstaat), art. 24 (exclusieve bevoegdheid), art.
25 (forumkeuze door partijen)
- Woonplaats = verordeningsautonoom begrip
o Natuurlijk persoon = art. 62 jo. art. 1:10 BW
o Rechtspersoon = art. 63
Statutaire zetel
Hoofdbestuur, of
Hoofdvestiging
3. Ttg: art. 66:
a. Vordering ingesteld op of na 10-01-2015
Stap B: art. 24 + 25 (let ook op art. 26 (impliciete forumkeuze))
Art. 24: exclusieve bevoegdheid?
- Exclusief en dwingend karakter ‘Bij uitsluiting bevoegd”
- Dus: forumkeuze die afwijkt van art. 24 heeft geen rechtsgevolg!
, o Ook stilzwijgende forumkeuze is niet mogelijk: de exclusieve bevoegdheidsregels
laten zich ook gelden als de verweerder verschijnt, zonder (tijdig) de bevoegdheid
te betwisten, art. 26 lid 1
o Exclusieve bevoegdheidsregels laten zich gelden in litispendentieregeling (art.
29) = de laatst aangezochte rechter moet, voordat hij zijn uitspraak aanhoudt,
onderzoeken of een eventuele beslissing van de eerst aangezochte rechter o.g.v.
art. 45 niet zal worden erkend wegens schending van een van de exclusieve
bevoegdheidsregels
o Gelet op het exclusieve karakter van art. 24, is een restrictieve interpretatie
aangewezen
o Afwijkend ftg: art. 24 is van toepassing “ongeacht de woonplaats”, dus ook
ingeval de verweerder en/of eiser geen woonplaats hebben op het grondgebied
van een lidstaat = universeel toepassingsgebied
Art. 24 lid 1: onroerend goed
- Zakelijke rechten op onroerende goederen OF huur en verhuur, pacht en verpachting
van onroerende goederen Exclusief bevoegd = het gerecht van de lidstaat waar het
onroerend goed is gelegen
o Vorderingen die een zakelijk recht (een recht dat werking erga omnes heeft) op
onroerend goed Derdenwerking
DUS: ontbinding koopovk of vernietiging schenking m.b.t. onroerende
zaak valt er NIET onder
Verbod verandering bestemming onroerend goed misschien wel!
- Huur/verhuur/pacht/verpachting van onroerende goederen voor tijdelijk particulier
gebruik voor max 6 (opeenvolgende) maanden = ook exclusief bevoegd het gerecht van
de lidstaat waar de verweerder woonplaats heeft, ALS:
Huurder/pachter een natuurlijk persoon is EN
Eigenaar + huurder/pachter wonen in dezelfde lidstaat
Bijv. Nederlander (NL) heeft een vakantiehuis in FR en verhuurt
deze tijdelijk aan een andere Nederlander
Art. 24 lid 2: vennootschappen en rechtspersonen
- Betreft vennootschappen en rechtspersonen: deze bepaling ziet op de geschillen waarvan
het hoofdvoorwerp de geldigheid, de nietigheid of de ontbinding van vennootschappen
of rechtspersonen is, of de geldigheid van de besluiten van de organen daarvan.
o Let op! Niet geschillen over de uitvoering van besluiten van organen. Alleen dus
de geldigheid!
- Exclusief bevoegd is de rechter van de lidstaat van vestiging.
- Laatste zin van sub 2: de rechter past bij de vaststelling van de plaats van vestiging van
een vennootschap of rechtspersoon de regels van zijn eigen ipr toe.
o Sommige lidstaten passen de incorporatieleer toe en anderen juist d eleer van de
werkelijke zetel.
o Naar Nederlands ipr geldt de incorporatieleer (art. 10:118 BW).
o Dit betekent dat de Nederlandse rechter zich op grond van art. 24 sub 2 exclusief
bevoegd acht indien de vennootschap of rechtspersoon statutair in Nederland is
gevestigd, zoals het geval is bij vennootschappen en rechtspersonen die naar
Nederlands recht zijn opgericht.
Art. 24 lid 4: octrooien, merken e.d.
Een vordering betreffende inbreuken op het intellectuele-eigendomsrecht valt niet onder art.
24 sub 4: een inbreukvordering betreft een onrechtmatige daad en valt onder art. 7 sub 2.
, Het komt in intellectuele eigendomszaken geregeld voor dat de inbreukvorderin van de eiser
wordt beantwoord met het verweer dat de verweerder (de vermeende inbreukmaker) geen
inbreuk maakt omdat het betrokken intellectuele-eigendomsrecht niet geldig is.
o De geldigheid van het recht is dan dus een prealabele kwestie die moet worden
beslecht voordat de inbreukvraag kan worden beoordeeld.
o Het HvJ EU heeft beslist dat in deze situatie art. 24 sub 4 van toepassing is: zij is van
toepassing indien de registratie of de geldigheid aan de orde is, ongeacht of die
kwestie als rechtsvordering wordt opgeworpen (dus: de vermeende inbreukmaker
stelt een vordering tot nietigverklaring in) of als verweer (dus: de vermeende
inbreukmaker voert het verweeer dat hij geen inbreuk maakt omdat het recht nietig
is). à Dit is ook gecodificeerd in de bepaling: “ongeacht of de kwestie bij wege van
rechtsvordering dan wel exceptie wordt opgeworpen”.
Uitzondering voor Europese octrooien? à Elke lidstaat bevoegd? Laatste zin van sub 4.
Art. 24 lid 5: executiegeschillen
Betreft geschillen over de tenuitvoerlegging van beslissingen: exclusief bevoegd zijnde
rechters van de lidstaat van de plaats van tenuitvoerlegging.
Art. 25: geldige forumkeuze?
- Het is altijd essentieel om te kijken voor welke rechter is gekozen, dit moet altijd een EU-
lidstaat rechter zijn, daarbij is niet relevant waar de partijen hun woonplaats hebben
- Partijen kiezen zelf welke rechter(s) bevoegd zijn om te oordelen over hun geschil:
o Van te voren in de overeenkomst
o Na ontstaan van het geschil
Gevolgen:
- Gekozen rechter WORDT bevoegd Prorogatie.
- Andere rechters NIET meer bevoegd (bij exclusiviteit) Derogatie.
- Een ongeclausuleerde forumkeuze (dus zonder dat exclusiviteit is uitgesloten) leidt dus
niet alleen tot prorogatie van bevoegdheid bij de gekozen rechter, maar ook tot derogatie
van bevoegdheid bij de rechter of rechters die zonder forumkeuze op grond van enige
bepaling van de verordening bevoegd zouden zijn geweest.
- “Ongeacht de woonplaats” = ook indien beide partijen buiten de EU gevestigd zijn, een
forumkeuze voor de rechter van een lidstaat wordt bestreken door art. 25.
o Beslissend voor het ftg van art. 25 is uitsluitend of de gekozen rechter al dan niet
de rechter van een lidstaat is.
o Bijv. een forumkeuzeovereenkomst waarbij de NL rechter als bevoegd is
aangewezen, gesloten tussen een in de VS en een in AUS gevestigde partij, valt
binnen het ftg van art. 25, terwijl een forumkeuzeovereenkomst waarbij een VS
rechter als bevoegd is aangewezen, gesloten tussen een in FR en een in DUI
gevestigde partij, buiten het ftg van art. 25 valt.
Let op!: is gekozen voor de rechter van een lidstaat en heeft ten minste één van de partijen
verblijfplaats in een land buiten de EU dat partij is bij het Haags Forumkeuzeverdrag 2005, dan
prevaleert dat verdrag boven art. 25 Brussel I bis-Verordening. à art. 26 lid 6 sub a Haag
Forumkeuzeverdrag.
Vereisten aan forumkeuze:
In het Hoszig-arrest leidt het HvJ EU drie vereisten af uit art. 25:
o 1) De forumkeuze moet betrekking hebben op een ‘bepaalde rechtsbetrekking’.
Een forumkeuze die alle geschillen die ooit tussen partijen zullen ontstaan
betreft, is dus bijvoorbeeld niet geldig.
Er moet dus een bepaalde rechtsbetrekking worden aangewezen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Studerenmetbabs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.27. You're not tied to anything after your purchase.
