Samenvatting zinsontledeging
Zinsontledeging:
Persoonsvorm:
Vraagzin maken en pv komt vooraan te staan
Bij samengestelde zinnen, dan twee pv’s. bij ‘en’, ‘dat’ en ‘komma’
Ongerwerp:
Wie/wat + pv?
Loos ongerwerp: het
Herhaledeng ontwerp: dat, die
Pledaatsongerwerp: er
Als er loos onderwerp is, geen onderwerp
Als er plaatsonderwerp is, wel onderwerp
Bij gebiegenge wijs geen ongerwerp!
Voorbeeledg: Laat merken dat u hoge verwachtngen van leerlingen hebt
Werkwoorgeledijk gezegge:
Aledlede werkwoorgen: DOEN
Als ‘zich’ niet vervangbaar is Piet schaamge zich/herinnerge zich/vergiste zich.
Wel vervangbaar is bijv: Karel waste zich: Karel waste ge baby:
Ook vervangbaar is: zich scheren. Zich vervangbaar ander woord. NIET WW gez.
Te hoort bij ww gez.
Ook zich, me, je, ons, als het niet weglaatbaar of vervangbaar is.
Samengesteledge werkwoorgen
Inhalen: halen in, boekhouden; hield boek, wegsterven; sterf weg
Werkwoorgeledijke uitgrukking
Rekening houden, hield rekening, fater slaan, heb fater geslagen, poets bakken, had
poets gebakken.
Naamwoorgeledijke gezegge:
Koppeledwerkwoorg en nw-geeled (woorg(en) gie iets zegt over ongerwerp): ZIJN
Werkwoorgeledijke gezegge = DOEN
Naamwoorgeledijke gezegge = ZIJN (soms fguurledijk taaledgebruik!)
1e vraag: wat + koppeledwerkwoorg + ong = antwoorg: DOEN of ZIJN?????
2e vraag: wat + koppeledww + ong = nw-geeled = nw. gez
Koppeledwerkwoorg: ZWoBBeLS en Het Dronken Vliegtuig
,o Zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen.
o Zou is een koppel ww
o Laatste ww is vaak koppeled ww
o schijnt een bewonder te zijn (koppeled ww) nw gez.
o schijnt modernste te worgen (koppeled ww)
o zou te koop zijn (koppeled ww).
Bestaat uit ww geeled, nw geeled en koppeledww.
Drie echte koppeledwerkwoorgen: zijn, worden en blijven
De angere kunnen aangevuledg worgen met ‘te + een van geze koppeled ww.
o Fred schijnt ziek: Fred schijnt ziek te zijn.
o De directeur leek boos. De directeur leek boos te blijven.
UITDRUKKING, geen pledaats!
o Rudi was in ge woledken (daar was hij NIET) --> fguurlijk taalgebruik! --> nw. gez.
o Het vliegtuig was in de wolken (daar was het vliegtuig/plaats) --> ww. gez.
o Mieke is in de keuken. Is = bevindt is. Dus is = ww. gez
o Mieke is in ge zevenge hemeled. Is in de zevende hemel = is heel blij (dat is ze): nw. gez
Vervangeng koppeledwerkwoorg:
- staan, zitten en valedleden voor ZIJN & raken voor WORDEN.
o Dat STOND nog te bezien (is nog te bezien)
o Lodewijk ZAT om geld verlegen (is geld verlegen)
o Die beslissing VIEL hem moeilijk (was moeilijk)
o De jongens raakten handgemeen (werden handgemeen)
GEEN Koppeledwerkwoorg
Werkwoorgen: zijn, worgen, bledijven, schijnen, enz. zonger nw. geeled, gan geen koppeled
ww, maar ZELFSTANDIG WW!!!!
o Mieke WAS in de kamer zijn = zich bevinden DOEN
o Wat niet is, kan WORDEN worden = ontstaan DOEN
o Zon SCHIJNT fel schijnen = licht geven DOEN
o Emmy BLIJFT vanavond blijven = vertoeven DOEN; ww
WEL koppeledwerkwoorg
, o De voorzitter schijnt ziek = ZIJN/is
o Emmy blijf boos vanavond = ZIJN/is
DIT GOED DUIDELIJK MAKEN DOOR: pv vervangen goor infniief (helede ww)
o Zon SCHIJNT fel schijnen = licht geven = DOEN
Het fel/felle schijnen van de zon --> ZELFST.WW
o De voorzitter schijnt ziek = ZIJN/is
Het ziek/zieke schijnen van de voorzitter (kan niet!) --> NW.GEZ
o Emmy blijf lang vanavond. = DOEN
Het lang/lange blijven van Emmy --> ZELFST. ww
o Emmy blijf boos vanavond. = ZIJN/is
Het boos/boze blijven van Emmy (kan niet!) --> NW. GEZ
Verschiled ww gez. en nw. gez: DUBBELZINNIGHEID!
o Alie en Ed zijn gisteren getrouwd
Vergelijkbaar met: Alie en Ed trouwde gisteren (ww. gez)
o Alie en Ed zijn sinds gisteren getrouwd
Vergelijkbaar met: Alie en Ed zijn sinds gisteren echtgenoten (nw.gez)
Bij nw. gez het ww verangeren goor woorg van toestang
Ook guigeledijk goor: aleds pv achteraan staat verschiledledenge voledgorgemogeledijkhegen
- Ww. gez: 2 voledgorgemogeledijkhegen
- Nw. gez: 1 voledgorge mogeledijkhegen
o Ik weet dat Loes gisteren vertrokken is. DOEN
o Ik weet dat Loes gisteren is vertrokken: ww. gez
o Ik weet dat Loes ziek is. ZIJN
o Ik weet dat Loes is ziek. (KAN NIET!): nw. gez
o Hij merkte dat de soep met veel kruiden was bereid. DOEN
o Hij merkte dat de soep met veel kruiden bereid was (ww.gez)
o De luitenant zei dat het peloton bereid was. ZIJN (was bereid; zegt over peleton)
o De luitenant zei dat het peloton was bereid (KAN NIET!): nw. gez
, Nw geeled zegt iets over het ongerwerp
Voorbeeledgen van nw. Gez:
o Mijn vader is vijftig jaar nw gez.
Vijfige jarige vader
o Mijn vader is op zijn studeerkamer ww gez.
o Op zijn kamer zegt niks over mijn vader.
o Zuid-Korea en Singapore zijn voorledopers op technologisch gebied.
o Nw. Gez: zijn voorlopers koppelwerkwoord en woord dat iets zegt over ond.
Tip:
Als je koppelww ziet, dan checken of nw gez. Is gaat het over het onderwerp?
ZIJN
Bij nw deel nooit tjdsbepaling (in korte tjd, eeuwig) of plaatsbepaling
Stap 1: zie je koppeledww?
o Ja kijken of het nw gez is? Zegt het iets over het onderwerp? ZIJN
o Nee ww gez. En lijdend vw. DOEN
Bij nw gez. geen bijwoorden: zoals uiteindelijk, echter, allerminst
Lasige zinnen:
Letterledijk en fguurledijk:
o Johannes is in zijn achtertuin: ww gez door plaats, zegt niks over onderwerp: ZIJN
o Johannes is in zijn knoledledentuin: nw. gez door knollentuin (fguurlijk: tevreden ZIJN)
o De kamer is gisteren behangen door de buurman: ww gez: letterlijk taalgebruik DOEN
o De kamer is sinds gisteren behangen: nw. gez: fguurlijk (decoratef) ZIJN
o Die beslissing is hem moeiledijk gevaledleden: nw. gez (fguurlijk). Beslissing niet echt
gevallen. Zegt iets over onderwerp: ZIJN
o Willem is van de trap gevallen: ww. gez (letterlijk) DOEN
DOEN (ww.gez) EN ZIJN (nw gez)
o De bloemen zijn door Andrea heel artstek geschikt: ww. gez: DOEN
o De bloemen zijn niet voor begrafenissen geschikt: nw gez: ZIJN; over de bloemen
o Dat boek is niet voor kinderen bestemg: nw: koppelww en zegt iets over boek ZIJN.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nadineeee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.