Class notes
H4: zintuigen
- Course
- Institution
Collegedictaat van 24 pagina's voor het vak Algemene en menselijke fysiologie aan de UGent (SV H4)
[Show more]
Seller
Follow
sanderhooreweghe
Content preview
Zintuigen9.1. Werking en soorten sensoren/receptoren
Zintuigen = cellen die reageren op prikkels/stimuli
Prikkel = plotse verandering v uitwendige toestand
Gewaarwording = aankomende informatie (in CZS)
Perceptie = bewuste gewaarwording ve prikkel
Algemene zintuigen (somatosensoren/interosensoren): info over eigen lichaam
Temp., pijn, tastzin (aanraking/druk/trilling), lichaamshouding
Cellen verspreidt over hele lichaam
Speciale zintuigen (exterosensoren)
Visus, gehoor, smaak, reuk, evenwicht gespecialiseerde zintuigen
Hersengebieden voor waarneming
algemene zintuigen komen allemaal samen
in de prim. somatosensorische cortex
speciale zintuigen komen in elk hun
respectievelijk deel van de cortex
9.1.1. Sensoren kunnen zenuwuiteinden zijn of afzonderlijke cellen
Indeling van de algemene zintuigen
- Pijnzintuigen of nociceptoren
- Boven in de huid / gewrichtskapsels / beenvliezen die beenderen bedekken / rond
bloedvaatwanden
- Grote receptorvelden moeilijk bron v pijnprikkel vast te stellen
- Gevoelig voor:
o Extreme temp.
o Mechanische beschadiging
o Opgeloste chemische stoffen
- 2 types axonen geleiden de gewaarwording
o Gemyeliniseerde vezels plaatselijke gewaarwording v snelle pijn
Bereikt CZS zeer snel somatische reflexen
Ook naar prim. somatosensorische cortex = bewust worden vd prikkel
o Ongemyeliniseerde vezels trage pijn
Alleen algemeen betrokken gebied identificeren
, Gerefereerde pijn = pijnwaarneming in delen vh lichaam die niet
werkelijk worden geprikkeld (bv pijn in darmen voelen op lichaamsopp.)
Langdurige pijn kan na een tijdje afnemen door:
Centra in de thalamus
De formatio reticularis (in hersenstam)
Onderste deel hersenstam
Ruggenmerg
- Warmtereceptoren of thermoreceptoren
- In de huid / skeletspieren / lever / hypothalamus
- 3 tot 4 keer zoveel koude- als warmtereceptoren
- Temp. gewaarwording via zelfde baan als pijngewaarwording
o Formatio reticularis
o Thalamus
o Prim. somatosensorische schors
- Zeer actief wanneer temp. verandert + passen snel aan aan een stabiele temp.
o Eerst extreem verschil, daarna snelle adaptatie
- Mechanoreceptoren (aanraking, druk en houding)
- Gevoelig voor prikkels: uitrekking, samendrukking en draaiing –> vervorming vh
plasmamembraan in reactie op prikkels leidt tot openen/sluiten v ion-kanalen
- Drie groepen mechanoreceptoren
1. Tastreceptoren = aanraking
2. Baroreceptoren = druk
3. Proprioreceptoren = houding
.1 Tastreceptoren
- Gewaarwording van: druk, trilling en aanraking vaag onderscheidt tss de
gewaarwordingen
- Receptoren voor fijne aanraking/druk = gedetailleerde info over bron ve prikkels
exacte plaats, vorm, omvang, textuur en beweging
- Receptoren voor grove aanraking/druk = niet goed te lokaliseren prikkel weinig extra
info over de prikkel (WANT groot receptorveld)
- Vrije zenuwuiteinden tot gespecialiseerde sensibele complexen met accessoire cellen /
ondersteunende structuren
1. Vrije zenuwuiteinden
Gevoelig voor druk en aanraking
Tss opperhuidcellen
2. Haarwortelplexus
Vervorming en bewegingen over lichaamsopp.
, 3. Tactiele schijfjes
Fijne aanrakingen en druk
Diep in opperhuid v onbehaarde huid / stratum basale tastlichaampjes
v Merkel
Dendrieten v sensibele neuronen maken nauw contact met groep v deze
cellen als cellen v Merkel samengedrukt worden scheiden ze
chemische stoffen af waardoor neuronen geprikkeld worden
4. Tastlichaampjes = lichaampjes v Meissner
Gewaarwording v fijne aanraking en druk + trilling met lage freq.
Talrijk in: oogleden / lippen / vingertoppen / tepels / uitwendige
geslachtsorganen
Vezelig kapje verankert lichaampje binnen de dermis
5. Lichaampjes v Pacini
Gevoelig voor druk diep in lichaam en pulserende trilling of trilling met
hoge freq.
Enkele dendriet in concentrische lagen v collagene vezels gescheiden
door interstitiële vloeistof en gespecialiseerde fibroblasten
In de huid vd vingers / borsten / inwendige geslachtsorganen /
gewrichtskapsels / mesenterium / pancreas / wanden vd urinebuis/-blaas
6. Bolvormige lichaampjes / lichaampjes v Ruffini
Gevoelig voor druk en vervorming vd huid
Diep gelegen laag vd dermis
Collagene vezels die doorlopen in de vezels vd omliggende dermis
- Wordt door de dorsale kolom en spinothalamische banen geleidt
- Infecties, ziekten en beschadiging v sensibele neuronen/banen kunnen v invloed zijn op
de gevoeligheid v tastprikkels
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sanderhooreweghe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now