JURIDISCH HANDELEN
HOOFDSTUK 1: INLEIDING TOT RECHT
1. WAT IS RECHT?
1.1 DEFINITIE VAN RECHT
• Recht is overal
• Iedereen wordt er onwillekeurig met geconfronteerd
Recht is “het geheel van gedragsregels en ermee samenhangende institutionele voorschriften, uitgevaardigd en
gehandhaafd door of krachtens het maatschappelijk gezag, met het oog op een doeltreffende, rechtszekere en
rechtvaardige ordening van de maatschappij.”
Fundamentele kenmerken van recht:
- Gedragsregels met bijkomende institutionele voorschriften (gedrag aanpassen en herstellen, bv. iemand die door
het rood rijdt kan een boete riskeren)
- Opgelegd door de maatschappij
- Doel: ordening van de maatschappij
- Handhaving door of krachtens het maatschappij gezag (bv. iedereen is het er mee eens dat als het rood is dat je
stopt draagkracht)
1.2 VERSCHIL TUSSEN OBJECTIEF RECHT EN SUBJECTIEF RECHT
1. Objectief recht: het recht bestaande uit abstracte normen, los van de concrete toepassing of de individuele
gevolgen voor burgers
- Bijvoorbeeld: het burgerlijk recht, het strafrecht…
2. Subjectief recht: de concrete – door het objectieve recht erkende – bevoegdheid of macht om iets te vragen, te
eisen of te vorderen
- Bijvoorbeeld: het recht op betaling van een verkoper
1.3 VERSCHIL TUSSEN NATUURLIJKE PERSOON EN RECHTSPERSOON
1. Natuurlijke persoon: mensen van vlees en bloed (bv. Wouter Torfs)
2. Rechtspersoon: groeperingen, instellingen en stichtingen die, zoals natuurlijke personen, bepaalde rechten en
(juridische) plichten hebben (bv. de winkel Torfs)
2. SCHEIDING DER MACHTEN
De staatsmacht in België is verdeeld over drie machten:
1. Wetgevende macht
2. Uitvoerende macht elke macht controleert en beperkt de andere machten
3. Rechterlijke macht
, 2.1 WETGEVENDE MACHT
De federale wetgevende macht:
• Maakt wetten
Wat is een wet? Een wet bevat rechtsregels met een abstract, algemeen en onpersoonlijk karakter die voor de
duur van hun gelding op een onbepaald aantal gevallen van toepassing van toepassing op iedereen
• Controleert de uitvoerende macht
• Wordt uitgeoefend door het federaal parlement en de koning
Federaal parlement bestaat uit:
• Kamer van Volksvertegenwoordigers = 150 volksvertegenwoordigers die rechtstreeks verkozen worden door de
bevolking (mensen die je aanduidt bij de stemming)
• Senaat
- Niet-permanent orgaan
- Bestaat uit 60 leden
2.2 UITVOERENDE MACHT
Federale uitvoerende macht:
• Bestuurt het land
• Zorgt ervoor dat de wetten worden toegepast en nageleefd
• Wordt uitgeoefend door de koning en de federale regering
Federale regering:
• De premier
• Maximum 15 ministers
Aantal ministers gelijk verdeeld tussen Nederlandstaligen en Franstaligen
2.3 RECHTERLIJKE MACHT
Rechterlijke macht:
• Doet uitspraak over geschillen
• Wordt uitgeoefend door hoven en rechtbanken
• Controleert de wettelijkheid van de daden van de uitvoerende macht
3. HOVEN EN RECHTBANKEN
3.1 ALGEMENE BEGINSELEN
3.1.1 EENHEID VAN RECHTSPRAAK
• In gelijkaardige geschillen een gelijkaardige uitspraak bekomen voorspelbaarheid
• Piramidale opbouw van de hoven en rechtbanken
Hoe hoger in de piramide: hoe meer rechtbanken en hoe groter de territioriale bevoegdheid
2
, 3.1.2 DUBBELE AANLEG
• Eerste aanleg: eerste inhoudelijke beoordeling
• Hoger beroep: tweede inhoudelijke beoordeling door ander rechtscollege
Principe: elke uitspraak in eerste aanleg is vatbaar voor hoger beroep MAAR uitzonderingen!
Geen hoger beroep tegen o.a.:
- Arrest hof van assisen
- Vonnis van vrederechter en politierechtbank waarbij waarde geschil < 2.000 euro
- Vonnis rechtbank eerste aanleg en ondernemingsrechtbank waarbij waarde geschil < 2.500 euro
3.1.3 MATERIËLE BEVOEGDHEID
= specialisatie van rechtbank in een bepaald domein
Bv.:
- Geschil m.b.t. verblijfsregeling kinderen familierechtbank
- Geschil m.b.t. huur vrederechter
3.1.4 TERRITORIALE BEVOEGDHEID
= elke rechtbank is bevoegd voor bepaald deel van grondgebied gerechtelijke piramide
3.2 VERSCHILLENDE HOVEN EN RECHTBANKEN
3.2.1 VREDEGERECHT
= rechter die dichtst bij de burger staat
187 vredegerechten in België één vredegerecht per kanton (oppervlakte kan verschillend zijn ve kanton)
Vrederechter is bevoegd voor volgende geschillen:
- Alle geschillen waarbij waarde geschil < 5.000 euro
- Huurgeschillen
- Burenruzies
- Geesteszieken
- Geschillen m.b.t. Nutsvoorzieningen
3.2.2 RECHTBANK VAN DE EERSTE AANLEG – REA
REA is bevoegd voor alle geschillen tenzij deze door wet worden toegewezen aan ander rechtscollege – per
gerechtelijke arrondissement: 1 REA m.u.v. Brussel, in Brussel 2 REA nl. 1 Nederlandstalig en 1 Franstalig (13)
Bestaat uit 4 afdelingen:
1. Burgerlijke rechtbank
2. Familie- en jeugdrechtbank
3. Correctionele rechtbank
4. Strafuitvoeringsrechtbank
FAMILIE- EN JEUGDRECHTBANK
• Opgericht in 2014
• Bevoegd voor alle familiale gebonden vorderingen waaronder:
- Echtscheidingen
- Verblijfsregeling kinderen
- Onderhoudsbijdrage ex-partner en kinderen
- Schijnhuwelijken
CORRECTIONELE RECHTBANK
Bevoegd voor:
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller gypsyrotsaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.48. You're not tied to anything after your purchase.