Doelgroep volwassenen
In dit opleidingsonderdeel focussen we op de doelgroep volwassenen (25jr tot 60jr). We
beschouwen de relationele identiteit, beroepsidentiteit, sociaal-culturele identiteit en de
zorgidentiteit van de volwassene. We staan stil bij theoretische modellen en handvatten om het
welzijn van volwassenen te bevorderen.
De thema’s die we behandelen zijn:
De rol van de psychologisch consulent in het werkveld voor volwassenen
Volwassenen en relaties
Volwassenen en ouderschap
Volwassenen en werk
INHOUD
1. Thema 0: Introductie doelgroep volwassenen
De volwassenheid als levensfase: ontwikkelingspsychologie
o Biopsychosociale veranderingen
Lichamelijke veranderingen
Cognitieve veranderingen
Psychische veranderingen
Sociale veranderingen
Algemeen: mentaal welzijn van de volwassene
2. Thema 1: Partnerrelaties (volwassenen en relationeel welzijn)
Deel 1 (intieme relaties)
o 1) Partnerrelaties anno 2022
o 2) Wat zijn intieme relaties?
o 3) Waarom zijn intieme relaties belangrijk?
Deel 2 (relationeel functioneren)
o 1) Theorie en onderzoek naar partnerrelaties
o 2) Partnerrelatieproblemen en -therapie
3. Thema 2: Ouderschap en gezinnen
Ouderschap
o 1) Transitie naar ouderschap
o 2) Wat is ouderschap?
Vormen van ouderschap
Evolutie in ouderschap
It takes a village..
Draagkracht vs draaglast
Opvoeden
o 1) Opvoeden: meegroeien met je kind
Hoe leer je opvoeden?
Sensitief-responsief opvoeden
Gehechtheid: afstand vs nabijheid
Opvoedingsstijlen
ZDT (Deci & Ryan)
Nieuwe autoriteit (Omer)
o 2) Als het moeilijk loopt
Wat houdt opvoedingsondersteuning in?
Kind met een zorgbehoefte
Transitie in gezinnen (HC 9)
Familiereflex (HC 10)
4. Thema 3: Werk
Volwassenen en professioneel welzijn
o Deel 1
1. De volwassenheid als levensfase: ontwikkelingspsychologie (biopsychosociale veranderingen)
De volwassenheid: ontwikkelingspsychologie
Veruit de langste fase van de levensloop
De ontwikkeling stopt allerminst met het bereiken van de volwassenheid
Het is geen statische periode
Indeling
Jongvolwassenheid (20 à 25 tot 30 à 35 jaar)
Middenvolwassenheid (30 à 35 tot 50 à 55 jaar)
Laatvolwassenheid (50 à 55 tot 60 à 65 jaar)
Oudere volwassenheid
De volwassenheid: LICHAMELIJKE veranderingen
Zintuigen en motoriek
Verslechtering gezichtsvermogen, gehoor
Motoriek: sterk afhankelijk van de mate waarin het individu zijn/haar/hun conditie
onderhoudt
Vitale organen
Hart en longen verliezen geleidelijk een deel van hun optimale capaciteit
Uitzicht van het lichaam
Grijze haren, rimpels, pigmentvlekken
Spiermassa krimpt in, meer vet
Overgang en menopauze
Premenopauze: periode voor menopauze, gekenmerkt door het onregelmatig worden
van de vrouwelijke hormoonproductie
Menopauze: moment van de laatste menstruatie
Belangrijke problemen/klachten:
--> Vapeurs, hartkloppingen, hoofdpijn, duizeligheid, slapeloosheid, concentratieproblemen
--> Toenemend botverlies/osteoporose
Andropauze/ testosterondefficiëntiesyndrooom: een reeks gelijkaardige klachten als bij de
menopauze, die het gevolg zijn van een abnormaal sterke daling van de testosteronspiegel in het
bloed
,Penopauze: een louter psychisch fenomeen dat veroorzaakt wordt door spanningen waar men geen
vat op krijgt (werk, partnerrelatie, ouder worden)
De volwassenheid: COGNITIEVE veranderingen
HET POSTFORMELE DENKEN
1. Realiteitsbetrokken
Denken krijgt een andere finaliteit
Denken wordt pragmatischer
2. Relativerend
Overgang van dualistisch naar relativistisch denken
Genuanceerder denken
3. Persoonlijk geïntegreerd
Door toenemende ervaring eigen inzichten en technieken verwerven
Persoonlijke stijl ontwikkelen
4. Creatief
Vanzelfsprekendheden in vraag stellen
Werkelijkheid op een originele manier benaderen
Meest logische oplossing is niet altijd de beste, je houdt rekening met de realiteit. Het denken wordt
realistischer en efficiënter. Maar ook relativerend, persoonlijk en creatief. Post-formeel denken is
volgens Labouvie-Vief het denken dat verder gaat dan Piaget’s puur logische denken. Het post-
formeel denken houdt rekening met de relativerende wijze waarmee sommige situaties moeten
worden opgelost. Post-formeel denken bevat ook dialectisch denken; belangstellingen en
waardering voor argumenten, tegenargumenten en debat. Post-formele denkers kunnen switchen
tussen de abstracte en logische oplossing en de beperkende realiteit waardoor die oplossing
misschien niet zou werken.
Belangrijk onderscheid tussen vloeibare en gekristalliseerde intelligentie:
Vloeibare intelligentie: de algemene vaardigheid om nieuwe informatie op te nemen, te
analyseren en er allerlei bewerkingen op door te voeren (gebaseerd op de
neurofysiologie/hardware)
Relatief jong verlies van “vloeibare intelligentie”
Gekristalliseerde intelligentie: verworven kennis en vaardigheden (op persoonlijke
ontwikkelingen en cultuur gebaseerd/software)
Blijft meestal doorgroeien tot ver over de middenvolwassenheid
Al vanaf relatief jonge leeftijd vermogens op het gebied van de ‘fluïde intelligentie’ verliezen, terwijl
vermogens van ‘gekristalliseerde intelligentie’ pas rond het zeventigste levensjaar pieken. Mogelijk
de belangrijkste implicatie van figuur 1 heeft betrekking op het feit dat de spreiding in vermogens
toeneemt met de leeftijd: de verschillen tussen de capaciteiten van 70-jarigen zijn veel groter dan
die van 40-jarigen. In het ongunstige geval kunnen mensen vroeg vastroesten of aftakelen. Maar als
de ontwikkeling voorspoedig/gunstig verloopt zijn 65- of 70-jarigen in staat tot uitmuntende
prestaties in het dagelijks leven of op professioneel, bestuurlijk, artistiek, wetenschappelijk of
politiek vlak (cfr Joe Biden / Angela Merkel)
De volwassenheid: PSYCHISCHE veranderingen
Psychologisch welzijn
, Variabel: moeilijk hebben met lichaamsveranderingen en nieuwe rolverwachtingen
Toename van autonomie
Zelfbeeld wordt stabieler
Meer verantwoordelijkheden, prestatiemogelijkheden, meer ervaring, zelfbeeld wordt realistischer
Kernconflicten (Erikson)
Jongvolwassenheid: INTIMITEIT versus ISOLEMENT
Midden- en laatvolwassenheid: GENERATIVITEIT versus STAGNATIE
Generativiteit: het scheppen of teweegbrengen van iets dat de eigen persoon overstijgt
en dat er hopelijk nog zal zijn wanneer men er zelf niet meer is (Gericht op eigen
kinderen OF diepere waarden van de samenleving koesteren en doorgeven aan de
volgende generaties)
Stagnatie: op zichzelf terugplooien, de ontwikkeling valt stil
Jongvolw 20 tot 35
Midden en laatvolw 30/35 tot 60
Intimiteit: het uitbouwen van een warme en duurzame relatie met een vaste partner
De volwassenheid: SOCIALE veranderingen
De partnerrelatie: relatiepatronen zijn afhankelijk van onze hechtingspatronen
Veilig: gezond evenwicht tussen nabijheid/verbondenheid en afstand/exploratie.
Vermijdend: afstand nemen, nadruk op emotionele onafhankelijkheid, bindingsangst.
Angstig: voortdurend zoeken naar bevestiging, angst voor afwijzing, verlatingsangst.
Angstig-vermijdend/borderline: onstabiel zelfbeeld en onstabiel beeld van de ander.
Ouderschap: meer dan vroeger een eigen keuze
Betekenis:
Financiële consequenties
Minder vrijheid
Nieuw levensritme
Risico’s
Ook intens geluk
Opgroeiende kinderen: fase van aanpassingen aan de kinderen
Lege nest syndroom: “het gevoel totaal functieloos en overbodig te zijn in het lege huis ”
Velen: periode van ongekende vrijheid met nieuwe ontplooiingskansen
Nieuwe invulling: levensvervulling
Risico: leven ondersteboven, grote aanpassing, paradoxaal
De sandwichgeneratie
Andere rolveranderingen:
Schoonvader/-moeder
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Zoedb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.95. You're not tied to anything after your purchase.
