THEMA 13: PROEFDIERKUNDIGE ETHIEK
De verschillende ethische theorieën (Utilitarianism, Deontology, Ethics of care) kennen en deze kunnen
vertalen naar dierexperimentele vraagstukken
Utilisme: het vermogen om genot en pijn te ervaren maakt dieren tot object van zorg. Moreel is dat wat
nuttig is. Je denkt na over de baten en de kosten van een dierproef. Baten zijn dan gezondheid, kwaliteit
van leven. Kosten gaan over het ongerief van de dieren. Een dierproef is acceptabel wanneer de baten
groter zijn dan de kosten: the greatest satisfaction of preferences for the greatest number.
Deontologie: dieren hebben het vermogen om het eigen leven positief (genot) of negatief (pijn) te
ervaren. Alle normale zoogdieren van 1 jaar of ouder kwalificeren. Dieren hebben daarom intrinsieke
waarde en op basis daarvan (morele) rechten. Dierproeven schaden het recht om niet onderworpen te
worden aan pijn en recht op leven. Dierproeven zijn in deze richting dus eigenlijk niet mogelijk. Denkt niet
in termen van gevolgen, maar om dat wat je doet (rechten van het dier moet je respecteren).
Kennis hebben van de verschillende opvattingen die in de maatschappij leven ten aanzien van het
wetenschappelijke gebruik van dieren en ben je jezelf bewust van de noodzaak die te respecteren
Antropocentrisme: mens staat centraal, belangen van de dieren zijn ondergeschikt. De mens kan doen
met de dieren wat hij wil. De waarde van het menselijk leven staat boven dat van het dier. Dierproeven
zijn geoorloofd omdat ze bijdragen aan menselijk geluk, gezondheid en welvaart.
Pathocentrisme: in ethisch opzicht is er geen relevant onderscheid tussen mens en dier (gelijkwaardig).
Het vermogen van genot en pijn ervaren telt als moreel minimum. Dominantie van mens over dier is
instrumenteel en speciesistisch.
Biocentrisme: dominantie van mens over dier is instrumenteel en speciesistisch. Focus op ervaringen van
genot en pijn is te beperkt: alles wat leeft heeft een eigen waarde. Respect voor alles wat leeft. Planten
zijn daarom óók object van morele zorg. Proeven met planten kunnen moreel problematisch zijn.
Genetische modificatie van dieren potentieel problematisch.
Decentralisme: het probleem met de centrische posities is dat ze zoeken naar overeenkomsten. Het
concept van morele status is te binair (te twee polig) en het continueert dominantie en hiërarchie. Wat er
ethisch toe doet is particulariteit: zorgrelaties met unieke anderen (dus niet [alleen] onpersoonlijke
rechten en plichten).
Theocentrisme: in Joodse, christelijke en islamitische geloofstradities wordt het dier verstaan als
(mede)schepsel. Dieren hebben als schepselen een eigen aard en waarde. Niet ieder gebruik van dieren is
te rechtvaardigen, zoals in het antropocentrisme. De mens is door God aangesteld als verantwoordelijk
beheerder.
Decentralistische deugdetiek
Deugden: gevestigde positieve karaktereigenschappen om op een bepaalde wijze ontvankelijk te zijn en te
handelen, essentieel voor een goed menselijk leven. Een voorbeeld is compassie; ontvankelijkheid voor
het leed van andere en een bereidheid om hier naar vermogen iets ten positieve aan te veranderen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lifesciences. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.