THEMA 11: GEDRAG, STRESS, WELZIJN,
HUISVESTING EN WELZIJNSBEWAKING
De vijf vrijheden van een proefdier, en de wijze waarop die op laboratoriumsoorten van toepassing zijn
kennen
De vijf vrijheden van een proefdier zijn:
1. Vrij zijn van dorst, honger en ondervoeding toegang tot eten en drinken en een dieet om
volledige gezondheid te behouden.
2. Vrij zijn van ongemak door het creëren van een passende omgeving inclusief schuilplaats en
een comfortabele rustplek.
3. Vrij zijn van pijn, blessures en ziekten door preventie of snelle diagnoses en behandeling.
4. Vrij zijn om normaal gedrag te uiten door het dier genoeg ruimte te geven, goede faciliteiten
en gezelschap van andere dieren van deze soort.
5. Vrij zijn van angst en stress door condities te creëren die mentaal lijden vermijden.
Bekend zijn met de wettelijke definitie van het begrip welzijn
Welzijn is het in fysieke/fysiologische en psychische balans zijn met je omgeving. Lichamelijk en geestelijk
moet het dier zich dus goed voelen. Het welzijn bevorderen is van belang, omdat: standaardisatie van de
resultaten, de wet het eist en het een morele plicht is. Het welzijn registreer je in het onderzoeksplan,
welzijnsdagboek en welzijnsevaluatie. Hierin staat ook als er niks is. Als er niks staat, betekent dat
namelijk dat je er niet geweest bent.
Normaal of wenselijk gedrag en uiterlijk van individuele dieren herkennen, binnen de context van de
soort, de omgeving en de fysiologische toestand.
Gedrag herkennen bij dieren doen we aan de hand van zien, horen, ruiken en voelen. Stand van kaken,
ogen, oren, snorharen en de kleur de van huid geven essentiële informatie over het dier. Er zijn
verschillende grimace scales die helpen het uiterlijk van dieren te beoordelen.
Tekenen van zowel welzijn herkennen als van abnormaal gedrag, ongemak, pijn, lijden of angst en weten
hoe het dier pijn, lijden en angst kan beheersen (coping styles).
Zien: ogen, oren, neus, beweging, vacht en houding (boller gaan zitten). Een dier kan cyanotisch worden,
doordat er minder bloed naar minder belangrijke organen gaat (huid, pootjes). Hierdoor gaat de
temperatuur omlaag anesthesie wordt potenter meer onderdrukking van bloeddruk en hartslag
ellende.
Ruiken: diarree en plas (NH3)
Horen: vocalisatie/stilte en knarsetandend
Voelen: lichaamstemperatuur, ademhalen (HR, ook zien) en ribben (ook zien)
Uitleggen wanneer acute stress dan wel chronische stress ontstaat bij proefdieren
Acute stress ontstaat bij het overzetten van een rat in een schone kooi.
Chronische stress ontstaat bij huisvesting met een agressieve kooigenoot.
Fysieke stress kan ontstaan als je een rat/muis oppakt. Geestelijke stress ontstaat bijvoorbeeld bij het
individueel huisvesten van een groepsdier.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lifesciences. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.85. You're not tied to anything after your purchase.