Class notes
College aantekeningen Sociaal medische wetenschappen (GW5613PM)
- Course
- Institution
Totale aantekeningen van alle colleges van het vak.
[Show more]
Seller
Follow
carlavanderknijff5
Content preview
Uitwerking hoorcolleges Sociaal medische wetenschapHoorcollege 1 – Introductie en gezondheid
Epidemiologie = onder het volk voorkomend. Tellen. Ook
wel inlichtingen dienst van de gezondheidszorg genoemd.
Verbandenleer = wat zijn risicofactoren waardoor
een bepaalde ziekte voorkomt.
Demografie = volksbeschrijving of bevolkingsleer. De
omvang, structuur en spreiding van de bevolking.
Op macroniveau beleid vormen.
(Medische) sociologie = sociologie toegepast op
gezondheid, ziekte en gezondheidszorg. Ziekte als sociaal(-
cultureel) proces.
Macroniveau
Gezondheidspsychologie = biopsychosociale benadering.
Menselijk gedrag ten aanzien van ziekte en gezondheid.
Microniveau
Risico-overbehandeling medicaliseren
Risico-onderbehandeling ziektes die niet worden erkent.
Biomedische geneeskunde = de biologie van het menselijk lichaam. Lichaamsprocessen in gezonde en zieke
mensen. Bestudeert de etiologie van ziekten.
Meerdere factoren worden meegenomen. Vb. schaamte kan meespelen in hoe de ziekte wordt
ervaren.
Gezondheid en ziekte
Biomedisch model
Ziekte
o Verstoring van een normaal functionerend organisme
o Verstoorde biologische/lichamelijke processen als oorzaak
Gezondheid
o Afwezigheid van ziekte
Focus
o Behandeling van verstoorde biologische processen door arts
o Preventie door wegnemen van biologische oorzaken
Biopsychosociaal model
Ziekte en gezondheid
o Is een continuüm
Focus
o Samenspel van biologische, psychologische en sociale factoren
bij ontstaan en beloop van ziekte en gezondheid
o Verschillende aangrijpingspunten voor ziektepreventie en gezondheidsbevordering
Verschillende ziekte perspectieven
1. Disease
a. Medisch-professioneel perspectief (wordt het door een arts erkent).
Objectieve biologische afwijkingen
2. Illness
a. Ik-perspectief. Subjectieve ziekte-ervaring, lijden, zich ziek voelen
3. Sickness
1
, a. Sociaal/maatschappelijk perspectief. Ziekterol, rechten, sociale normen, stigmatisering
Nummer 7 Vb. Hartaanval
Nummer 4 Vb. pre-diabetes
Nummer 6 Vb. kater
Verschillende definities gezondheid
WHO gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk
en sociaal/maatschappelijk welbevinden en niet slechts de afwezigheid
van ziekte of gebrek.
o Nadelen definitie: niemand is gezond en veel problemen zijn
direct medisch.
Huber gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen
regie te voeren, in het licht van de sociale, mentale en fysieke
uitdagingen van het leven
o Voordelen definitie: positieve gezondheid met 6 dimensies
(model). Dynamische formulering.
Steel Het mede door eigen inspanning en naar welbevinden kunnen
behouden en ontwikkelen van de gezien de levensfase en
levensomstandigheden noodzakelijke lichamelijke, psychische en
sociale functies.
o Voordelen definitie: gezondheid VS
gedrag/aanpassingsvermogen. Lichamelijke en psychische
functies.
Belang van definities/ziektelabel: de erkenning, afbakening medisch domein en richting voor behandeling.
3 visies op ziekte
1. Naturalistisch
a. Statistisch & biologisch
2. Normativistisch
a. Doelen & welbevinden
3. Sociaal-constructivistisch
a. Maatschappij beoordeelt wat ziek of gezond is
Onderscheid lichamelijke VS psychische ziekten
Klassieke oudheid: Hippocrates. Natuurlijke oorzaak toekende aan lichamelijke en psychische ziekten
17e – 18e eeuw: Descartes. Substantiedualisme materieel en mentaal.
19e – 21e eeuw: artsen. Mentale stoornissen zijn ‘ziektes van het brein’.
Op dit moment: wisselwerking tussen lichamelijke en psychische processen (lichamelijke klachten bij
psychische aandoeningen en andersom).
DSM – diagnostic and statistical manual of mental disorders
Classificatiesysteem aandoeningen.
Behoefte aan kader en uniformiteit. Definieert normaal en abnormaal.
Het krijgen van een ziektelabel beïnvloedt het ziektegedrag.
Wat ziekte en gezondheid is en wat normaal en abnormaal, is tijd- en context gebonden.
Hoorcollege 2 deel 1 – Basisbegrippen epidemiologie
Epidemiologie = de leer die zich bezighoudt met de bestudering van ziekten en aandoeningen in de bevolking.
4 aspecten van epidemiologie
1. Beschrijven en meten van vóórkomen van ziekten en aandoeningen in een bevolking/populatgie
meten en beschrijven volksgezondheid
2. Bepalen van de determinanten van gezondheid of oorzaken van ziekten binnen een bevolkingsgroep
3. Factoren die het beloop van ziekte bepalen (prognostische factoren)
2
, 4. Bestuderen van manieren waarop de gezondheidstoestand van een bevolkingsgroep het best
bevorderd kan worden (preventie)
Beschrijven en meten van vóórkomen van ziekten
Meten van ziekte in de bevolking: inzicht nodig in onder andere omvang van de bevolking
Demografie = omvang, samenstelling en ontwikkeling van de bevolking.
Meten volksgezondheid (zie figuur rechts)
Operationaliseren
Ziekte en aandoening
o Incidentie en prevalentie
Sterfte
o Sterftecijfers (totaal en naar doodsoorzaak)
o Levensverwachting (periode VS cohort levensverwachting)
Functioneren en kwaliteit van leven
o Beperkingen ADL
o Kwaliteit van leven
Samengestelde gezondheidsmaten
o Gezonde levensverwachting
o DALYs
o QALYs
Incidentie en prevalentie
Incidentie = aantal nieuwe ziektegevallen
Aantal nieuwe gevallen van een ziekte in een bepaalde periode in een bepaalde bevolking
Aantal nieuwe gevallen / persoonsjaren at risk bevolking
Belangrijk in de epidemiologie, zeker wanneer het gaat om de
oorzaken van ziekten
Relevante maat voor preventie beleidsmaatregelen
Prevalentie = alle bestaande ziektegevallen
Aantal mensen met een ziekte op bepaald moment
Aantal mensen met ziekten / bevolking
Relevante maat voor gezondheidszorg
Prevalentie (voorraad) hangt af van incidentie (instroom) en sterfte (uitstroom)
Mogelijke oorzaken van een stijgende prevalentie
Stijgende incidentie
o Meer mensen worden ziek maar ook betere opsporing en mensen bezoeken eerder de
huisarts met bepaalde klachten
Dalende sterfte
o Gezonder gedrag (gezonder eten) en betere zorg waardoor mensen met de ziekte langer
blijven leven
Databronnen en onzekerheid
Van geen enkele ziekte weten we precies de incidentie/prevalentie/sterfte
Het zijn schattingen gebaseerd op databronnen
o Registratie, enquêtes, zorgverzekeraars
Onzekerheid door
o Steekproefgrootte, onzekerheid door diagnostiek, meetfouten
Systematische vertekeningen door onder andere
o Steekproef niet representatief, prikkels voor registratie
Iets meer over steekproeven en databronnen
o Idealiter epidemiologische/cohort studies
Nadelen enquêtes: zelf gerapporteerd, selectieve respons
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carlavanderknijff5. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now