Summary
Samenvatting verplichte literatuur - Sociaal medische wetenschappen (GW5613PM)
- Course
- Institution
Samenvatting van alle verplichte literatuur van het vak. Essentieel voor het tentamen.
[Show more]
Seller
Follow
carlavanderknijff5
Content preview
Uitwerking verplichte literatuur Sociaal medische wetenschapHoorcollege 1 – Introductie en gezondheid
Artikel Kendell (2001) – The distinction between mental and physical illness
De ziekten die tegenwoordig worden geclassificeerd als mentaal, werden vroeger hetzelfde behandeld als
lichamelijk (met hetzelfde medicijn.
Eind 18e eeuw werd voor het eerst de term ‘geestesziekte’ gebruikt.
In 1855 werd er onderscheid gemaakt tussen ‘organische’ en ‘functionele’ stoornissen.
Bijdrage Schermer (2013) – Wat is ziek, wat is gezond?
DSM = het handboek van psychiatrische ziekteclassificatie.
Belang ziektelabel
Ziekte afbakenen. Klachten worden officieel erkend.
Mogelijk financiële gevolgen
Medische domein wordt afgebakend.
Grens leggen tussen ziek en niet-ziek
o Zorgt ervoor dat je niet onvoldoende wordt behandeld.
Gezondheid definities
Gadamer: gezondheid is de afwezigheid van ziekte.
WHO: gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en
niet slechts de afwezigheid van ziekte of lichamelijke gebreken.
Huber: the ability to adapt and to self-manage. Gezondheid is niet een statische toestand, maar een
dynamisch proces waarbij het vermogen tot adaptatie (fysiek/mentaal/sociaal) centraal staat.
3 visies op ziekte
Naturalistisch
o Ziekte en gezondheid worden afgemeten aan het statistische en biologisch gezien normale
functioneren van het organisme.
Normativistisch
o Gezondheid als iemands vermogen om onder normale omstandigheden voor hem of haar
essentiële doelen te bereiken die een minimaal niveau van welbevinden of geluk
bewerkstelligen.
Sociaal-constructivistisch
o Wat een ziekte is wordt (mede) bepaald door de maatschappij waarin we leven en door de
vraag naar wat in die maatschappij als goed of slecht wordt gezien, als normaal of abnormaal,
wenselijk of onwenselijk.
Artikel Huber (2015) – Persoonsgerichte zorg is gebaat bij kennis van ziekte en van gezondheid
In de definitie van gezondheid van Huber staat functioneren, veerkracht en eigen regie centraal. Het positieve
gezondheidsmodel met 6 dimensies staat hierin centraal.
Artikel Steel (2016) – Definitie ‘gezondheid’ aan herziening toe
De definitie van gezondheid volgens Huber is dynamischer dan die van de WHO. Er ligt een eenzijdig accent op
gedrag als kenmerk van gezondheid.
Definitie van Steel
Het mede door eigen inspanning en naar welbevingen kunnen behouden en ontwikkelen van de gezien de
levensfase en levensomstandigheden noodzakelijke lichamelijke, psychische en sociale functies.
1
,De omschrijving is dynamischer, doet recht aan de levensloop, geeft aandacht aan de beleving van degene
waar het om gaat, houdt rekening met de omstandigheden, en maakt duidelijk dat gezondheid iets is dat
iemand niet overkomt maar eigen activiteit veronderstelt.
Sluit goed aan bij biopsychosociale benadering.
Hoorcollege 2 - Epidemiologie & gezondheid
Boek Bonita (hoofdstuk 1&2)
Hoofdstuk 1 – Wat is epidemiologie
Epidemiologie = bestudering van verschillende factoren die optreden, de verspreiding, de preventie en de
beheersing van ziekten in een bepaalde populatie.
Gerichtere definitie = de studie van de verspreiding en bepalende factoren van gezondheid gerelateerde
toestanden of gebeurtenissen in gespecificeerde populaties, en de toepassing van deze studie op de preventie
en beheersing van gezondheidsproblemen.
Zowel genetische als omgevingsfactoren hebben invloed op de gezondheid.
Zowel behandeling, preventie en public health services hebben invloed om van ziek naar gezond te gaan.
Hoofdstuk 2 – Gezondheid en ziekte meten
Gezondheid kan volgens verschillende aspecten worden gedefinieerd. Die van de WHO is de meest bekende.
Echter legt het alleen de focus op het wel of niet aanwezig zijn van een ziekte.
Een diagnose is gebaseerd op symptomen, signalen, geschiedenis en testresultaten.
Meten van frequentie ziekten
Belangrijke metingsfactor is een juiste schatting van het aantal mensen dat wordt bestudeerd. Vb. mannen
worden niet meegenomen in een onderzoek betreft de frequentie van baarmoederhalskanker.
Incidentie = aantal nieuwe gevallen van een ziekte in een bepaalde periode. Vb. covid (kortdurend).
Prevalentie = aantal mensen met een ziekte op 1 bepaald moment. Prevalentie is belangrijker bij chronische
ziekten.
Prevalentie berekenen
Prevalentie = aantal mensen met de aandoening/ziekte op dat moment (/) aantal mensen met een risico op het
moment
Uitgedrukt per 1.000 of 10.000
Andere manier voor prevalentie
Prevalentie = incidentie (x) gemiddelde duur van ziekte/aandoening
Incidentie berekenen
Incidentie = aantal nieuwe verschijnselen op het moment (/) populatie met het risico
Cumulatieve incidentie berekenen
Cumulatieve incidentie = aantal nieuwe verschijnselen op het moment (/) mensen zonder ziekte in de populatie
Death rate berekenen
Death rate = aantal doden in een specifiek moment (/) aantal personen met risico die overlijden
Hoofdstuk Kunst & van Lenthe (2021) – Analyse van de volksgezondheid
De levensverwachting in Nederland is door de jaren heen flink gestegen. De extra jaren zijn vooral jaren in
relatief goede gezondheid. Deze verandering komt mede door een verbetering van curatieve zorg en
veranderingen in gedrag bij de mens (vb. stoppen met roken).
De staat van de volksgezondheid
Levensverwachting kan je onder andere bepalen bij de geboorte.
2
, Levensverwachting = het gemiddeld aantal jaren dat een groep mensen mag verwachten te leven.
Naast de levensverwachting bepalen bij de geboorte is er ook een alternatief, cohort specifieke
levensverwachting. Je volgt de gehele groep die in 1900 is geboren en houdt bij wanneer deze sterven.
4 fasen epidemiologische transitie
1. Fase van epidemieën en hongersnood (tot 1875)
2. Fase van afnemende pandemieën (1875-1925)
3. Fase van degeneratieve en man-made-aandoeningen (1925-1970)
4. Fase van vertraging in degeneratieve aandoeningen (vanaf 1970)
Instrumenten om gezondheid in kaart te brengen;
Kwaliteit van leven/positieve gezondheid. Volgens SF-36
Analyse van ziekten
Kijkend naar de ontwikkeling van de ziekten.
Het toerekenen van doodsoorzaken. Door een arts wordt altijd aangegeven wat de doodsoorzaak is. Soms
wordt een secundaire aandoening hier niet in meegenomen, terwijl het wel een invloed had.
Indecentie (aantal nieuwe mensen) en prevalentie (aantal op dat specifieke moment) cijfers.
De impact van ziekten, verloren levensjaren.
DALY – disabilithy adjusted life years
= Het aantal gezonde levensjaren dat verloor gaat.
QALY – quality adjusted life years
= Aantal jaren met gezondheidswinst. Door interventie is gezondheid, ondanks de ziekte, onder controle.
De gezondheid verschilt tussen groepen van de bevolking. Factoren als lage/hoge sociaaleconomische status,
met/zonder migratieachterstand.
Het identificeren van determinanten van de
volksgezondheid
Het model van Lalonde toont de determinanten van de
volksgezondheid.
Omgevingskenmerken hebben veel invloed op de
gezondheid. Fysiek en sociaal-culturele aspecten van de
omgeving dragen bij aan de ontwikkelingen en verschillen
in de volksgezondheid.
Volgens het levensloopperspectief kan iemands gezondheid later in het leven sterk worden beïnvloed door
blootstellingen en gebeurtenissen eerder in het leven. Begrip van de omgeving waarin de bevolking eerder in
leefde is daarom belangrijk om de huidige volksgezondheid goed te begrijpen.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carlavanderknijff5. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.02. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now