Inleiding
Bij de 17e eeuw denken veel mensen aan de Gouden Eeuw, maar was die eeuw wel zo goud?
Want naast de winstgevende goederenhandel was er ook een winstgevende slavenhandel.
Zeshonderdduizend mannen, vrouwen en kinderen zijn als handelswaar van Afrika naar de
nieuwe wereld verscheept, verkocht en onder dwang aan het werk gezet. De uiteindelijke
afschaffing van slavernij was in 1863, maar dit betekende nog niet dat tot slaaf gemaakten
vanaf die tijd échte vrije mensen worden. Integendeel. De Nederlandse overheid verplicht
hen onder het Staatstoezicht om nog tien jaar op de plantages te blijven werken. En dat is
dit jaar pas 150 jaar geleden. Daarom vind ik dat de excuses voor het slavernijverleden
namens de regering zinvol zijn.
Argument
Ten eerste betekenen de excuses een impliciete erkenning van het verband tussen de
slavernijgeschiedenis en het hedendaagse racisme. De slavenhandel en uitbuiting van de
tot slaaf gemaakten in de koloniale tijd hield in dat men het fundamentele recht werd
ontnomen en anderen hiervan profiteerden.
Dit resulteerde in politieke, economische en sociale ongelijkheden die er op de dag van
vandaag nog steeds zijn. Zoals Tendayi Achiume, rapporteur voor hedendaagse vormen
van racisme zegt, is de 'formele afschaffing van slavernij en het kolonialisme is bij lange na
niet voldoende geweest om deze raciale ongelijkheden, die door de eeuwen zijn
geconsolideerd, volledig ongedaan te maken.' Deze excuses kunnen daardoor dienen als
'taal' om over racisme te praten in een samenleving waarin dat onderwerp moeilijk
bespreekbaar is.
Argument
Daarnaast kunnen excuses voor het slavernijverleden van de Nederlandse overheid de
ontwikkeling van meer kennis over de slavernijgeschiedenis bevorderen. In Nederland groeit
de kennis over het slavernijverleden, maar nog niet snel genoeg. 'De expositie in het
Rijksmuseum, de vernieuwde canon en de onderzoeken naar de betrokkenheid van
Amsterdam en Rotterdam bij de slavenhandel zijn stappen in de goede richting', beweren
Marcella Schute en Christine Mertens in het Parool. Excuses kunnen bijdragen aan een
meer belangstelling naar slavernij. Bijvoorbeeld in de Verenigde Staten zorgde Bill Clintons
erkenning van de rol bij de slavernij volgens Ira Berlin in het Parool tot een hernieuwde
publieke interesse in het Amerikaans slavernijverleden.
Tegenargument
Tegenstanders beweren dat de regering geen excuses kan aanbieden voor iets wat vorige
generaties op hun geweten hebben.
Weerlegging
Maar de gebeurtenissen uit het verleden werken door in het heden. Geschiedenis bestaat
uit drie woorden - geschied en is: het verleden werkt door. De wereldzeeën die bevaren zijn,
de veroveringen en de eeuwen van onderdrukking en uitbuiting die Nederland heeft
verricht, kwamen voort uit superioriteitsdenken en dat denken werkt door in het hier en nu.
'Iedere regering, ook de huidige, heeft te maken met die erfenis, en zal zich soms moeten
verhouden tot zwarte bladzijden uit het verleden. Regeringen, en ook stadsbesturen, zijn
rechtsopvolgers van voorgaande regeringen en stadsbesturen, en in die zin bevoegd om
historisch onrecht te adresseren en te repareren', zo zegt Wouter Veraart in de Trouw.
Tegenargument
Hans Siebers geeft als argument dat de excuses voor het slavernijverleden averechts gaan
werken, omdat hij vindt dat het groepsdenken er niet mee bevordert wordt. 'Excuses laten
zien dat we nog steeds in rassen denken en dat moet niet.'
Weerlegging
Maar excuses voor het slavernijverleden kunnen bijdragen aan ons collectieve nationale
bewustzijn. Stilstaan bij het verleden, ook de zwarte bladzijden ervan, zijn het begin van een
helend proces. Met de excuses relativeer je je eigen positie en plaats je die van een ander
op de voorgrond. Mensen die de pijn van hun tot slaaf gemaakte (groot)ouders met zich
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yvisser05. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.03. You're not tied to anything after your purchase.