Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Samenvatting van de kenmerkende aspecten 13 t/m 17 in tijdvak 4, de Tijd van Steden en Staten. De samenvatting is per kenmerkend aspect ongeveer een A4'tje, super chill om vlak voor een toets nog even door te lezen dus!
Kenmerkende aspecten
13 - De opkomst van handel en ambacht legde de basis voor het herleven van een agrarisch-urbane
samenleving
14 - De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
15 - Het begin van staatsvorming en centralisatie
16 - Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke
macht het primaat behoorde te hebben
17 - De expansie van de christelijke wereld, onder andere in de vorm van de kruistochten
, TIJDVAK 4 | TIJD VAN STEDEN EN STATEN
Kenmerkend aspect 13
De opkomst van handel en ambacht legde de basis voor het herleven van een
agrarisch-urbane samenleving
Na eeuwen onrust begon er rond de eeuwwisseling in West-Europa een periode van relatieve rust;
de invallen van onder anderen de Vikingen werden namelijk steeds geringer. Door deze rust kregen
nederzettingen de kans om uit te groeien tot steden. Behalve de steden groeide ook de bevolking.
Om deze bevolking te voeden werd steeds meer grond beschikbaar gemaakt voor landbouw, door
bijvoorbeeld bossen te kappen en moerassen droog te leggen. Daarbij werden de landbouwmetho-
den verbeterd. Men ging bijvoorbeeld van het tweeslagstelsel naar het drieslagstelsel over, waarbij
het land beter benut wordt en dus meer opbrengt. Ook werden landbouwwerktuigen zoals de ploeg
verbeterd en werden lichtere en wendbaardere paarden steeds meer (in plaats van ossen) gebruikt
om het zware werk op het land te verrichten.
Behalve dat de boeren betere landbouwmethodes gingen gebruiken, gingen ze zich ook speciali-
seren. Overschotten die zij hadden verkochten zij aan handelaren, die de producten op markten
ver- kochten. Deze markten werden meestal in de buurt van rivieren en riviermondingen gehouden,
om- dat er nog nauwelijks verharde wegen waren en waterwegen dus meestal gebruikt werden
voor het vervoer. Steeds meer mensen gingen zich vestigen in de buurt van deze markten en
specialiseerden zich in een ambacht. Op den duur kwamen er steeds meer ambachtslieden en
groeiden de handels- nederzettinkjes uit tot stadjes en steden met veel kronkelige straatjes, kerken
en stadsmuren ter bescherming. Er werden niet meer alleen lokale producten verhandeld, maar ook
luxekoopwaar van over de hele bekende wereld. Dit kon, doordat de handel snel toenam, onder
anderen omdat steden handelsverbonden sloten. Een groot internationaal verbond was de Duitse
Hanze, met Hamburg aan het hoofd. Deze stad was in de 15e eeuw zelfs de belangrijkste stad van
Europa. Steden van Londen tot Novgorod sloten zich bij de Hanze aan en profiteerden van de
voordelen die dit met zich mee0 bracht; de steden stonden gezamelijk sterk tegen piraten, maar ook
tegen koningen en dergelijken. Handel werd onderling, dus voornamelijk met steden rond de
Oostzee gevoerd, maar ook bijvoor- beeld met de verstedelijkte regio in Noord-Italië.
Door de handel werd ook geld weer een alledaags fenomeen. Rijke handelaren in de steden wer-
den bankiers, gaven leningen tegen rente uit en bedachten zaken als wisselbrieven (waarbij men
geld kon opnemen in een andere stad) en giro’s (waarbij geld ‘overgemaakt’ werd).
Zo ontstond er in Europa weer een landbouwstedelijke samenleving.
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LauraRuhe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
