Summary
Samenvatting Sociologie H1 tot 5
- Course
- Institution
- Book
Hallo! Ik heb een samenvatting van de eerste 5 hoofdstukken, perfect voor het proefexamen mee te studeren. Succes! (ik had 9/10)
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
phebevanderoost1
Content preview
1. Hoofdstuk 1: De sociologische verzuchting1.1 Wat is sociologie? Een poging tot definitie, die gelukkig
mislukt
Definities kunnen worden gebruikt om een verschijnsel vast te leggen, maar ze zijn minder
geschikt om een verschijnsel te begrijpen. Definities helpen ons niet om te begrijpen, nadruk
ligt in dit boek op begrijpen.
è Zeker het geval bij sociologie.
è Sociologie is een levendige wetenschap, die zich geregeld vernieuwt. Deze wetenschap
laat zich dus moeilijk vastleggen.
Sociologie als een avontuur
- jonge discipline, daarom levendig
- diep verdeelde wetenschap à sociologen zijn het maar over één zaak echt eens: het is
moeilijk de sociologie te definiëren
1.2 Wat sociologie ons leert
1.2.1 De belangrijkste les
Sociologie is een discipline die kijkt naar de wijze waarop mensen samenleven dus de
eindbestemming van de sociologie kan enkel een inzicht in dat samenleven zijn.
Belangrijkste sociologische les: Alles (in onze samenleving) is contingent, maar daarom niet
arbitrair.
- Contingent: Het is niet noodzakelijk of onmogelijk. Het had ook anders kunnen zijn.
Alles wat wij in onze samenleving aantrekken, alle regels, tradities, … hadden ook
anders kunnen zijn
- Arbitrair = louter toevallig à niet arbitrair: er is een goede reden waarom het nu zo is,
niet toevallig of willekeurig, er zullen verbanden zijn in termen van kansen, kansen die
hoger zijn dan 0 maar die niet 1 zijn (als 1 = niet contingent)
Voorbeeld: Het huwelijk door George Murdock, 'Murdock-files'
- huwelijksvormen tussen 2 personen (monogamie) kwam voor in 20% van verschillende
culturen
- huwelijksvormen tussen meerdere personen (polygamie) kwam voor in 80% van
verschillende culturen
è huwelijksvorm is dus contingent en niet arbitrair à het heeft te maken met de cultuur,
gewoontes, patronen, …
è we worden ons langzaamaan bewust van de diversiteit van culturen, dit was geen
makkelijk proces, variatie werd lang ontkend
Blaise Pascal: "Wat geldt als waarheid aan de ene kant van de Pyreneeën, is dwaasheid aan de
andere kant.
, 1.2.2 Contingentie
Het besef van contingentie speelt een belangrijke rol in de sociologie.
Voorbeeld: Verkrachting binnen een huwelijksrelatie bestaat in sommige culturen niet omdat
een man recht heeft op seks, ook tegen haar wil in. In andere culturen primeert instemming van
de vrouw en kan verkrachting binnen een huwelijk dus wel.
Howard Becker maakt duidelijk dat sociologie met betrekking tot het afwijkende gedrag een
dubbele taak heeft:
- verklaren waarom bepaalde individuen tot afwijkend gedrag komen
- verklaren waarom bepaalde gedragingen in bepaalde culturen afwijkend zijn en in
andere niet
1.3 Contingent, maar niet arbitrair
Van: wetten en reglementen opgelegd door God of door de natuur à naar: wetten en
reglementen door mensen gemaakt
è wij kunnen ook de wetten en reglementen veranderen à contingent à wij maken onze
samenleving
è als mensen bewust zijn dat alle regels dat hun beperken gemaakt worden door mensen
en kunnen veranderd worden, waarom zouden ze die regels dan nog respecteren? à
zeer verontrustende les
Jean-Jacques Rousseau was de eerste die zich hier zorgen over maakte:
- Hoe kan men mensen de wet doen eerbiedigen als ze er zich bewust van worden dat ze
die zelf hebben gemaakt? Wanneer ze beseffen dat ze de wet zelf hebben gemaakt,
gaan ze die wet niet langer respecteren.
- Het is evident dat ze de wetten en reglementen respecteren als ze geloven dat deze van
buitenaf, door God en door natuur, worden opgelegd.
- Mensen zullen wetten pas naleven als religie hen daartoe aanzet en motiveert. Religie
moeten bijdragen tot burgerdeugd: goede, degelijke burgers kweken.
à Civiele religies = religies die aandacht voor burgerdeugd centraal moeten stellen
à Hij bekritiseerde het christendom omdat ze die taak onvoldoende opnam
De vraag die Rousseau zich stelde, is nog steeds actueel.
è Hoe kan men de mensen ertoe brengen de wet te eerbiedigen als iedereen er zich van
bewust is dat het constructies en conventies zijn?
Waarom is het contingente niet arbitrair?
= waarom zit er in ons handelen een zekere voorspelbaarheid?
= waarom kunnen we vaststellen dat er in onze samenlevingbepaalde patronen zijn?
è de rode draad doorheen de sociologie, maar geen pasklaar antwoord op
drie verschillende manieren waarop die vraagstelling in de loop van de geschiedenis van de
sociologie werd aangepakt
1.3.1 Verlichting en Tegen-Verlichting
Aanloop naar de ontwikkeling van sociologie
à sociologie als poging om tegenstellingen Verlichting en Tegen-Verlichting te overstijgen
,Verlichting
- verwerping religie als ordehaver
- mens moet naar zijn natuur leren leven à beseffen dat er contingentie is
- kennis, van natuur via wetenschap, zal redelijk gedrag bevorderen en dat zal bijdragen
tot geluk
- goede samenleving is afhankelijk van volgen van eigen rede en redeneervermogen
- rede en wetenschappelijk denken zouden rust, geluk en vooruitgang brengen
Tegen-Verlichting
- geen positief beeld van menselijke natuur
- wanneer er vrijheid is zullen mensen enkel handelen uit eigenbelang
- redelijk handelen zal leiden tot egoïsme en onrecht
- godsdienst en gezag is nodig om samenleving te redden à limieten opleggen, als je de
mens totaal vrij laat, gaan ze zich nooit aan de regels houden
- zonder geloof: bijgeloof, blind respect voor traditie, manipuleren met rituelen...
Sociologie kan worden beschouwd als een poging om de tegenstellingen van de Verlichting en
Tegen-Verlichting te overstijgen à neemt beide inzichten mee
1.3.2 Grondlegger vàn de sociologie: Auguste Comte
Auguste Comte (1798 – 1857) bedacht de term sociologie.
- mens heeft lot in eigen handen, maar hoe positief richten?
- hij zegt: sociologie moet beantwoordbare vragen bestuderen
- hij pleitte voor sterk zakelijke, op strakke observatie en logica gesteunde sociologie
- onze aandacht moet gaan naar het ontdekken van regelmaten in het gedrag en deze
regelmaten moeten de onveranderlijkheid van echte wetmatigheden hebben
August Comte onderkende 3 stadia in de menselijke ontwikkeling:
1) stadia van het religieuze
2) stadia van het metafysische
3) stadia van het wetenschappelijke denken: Het menselijk handelen en samenleven
worden door de rede geleid
Hij was een verlichtingsdenker (sociale fysica), maar was gevoelig voor argumenten van Tegen-
Verlichting.
- hij geloofde niet dat rede automatisch tot een goede samenleving zou leiden
- hij stelde in vraag waarom mensen wetten en normen zouden respecteren als zij inzien
dat dit slechts conventies (beperkingen) zijn.
- bij de denkers van de Tegen-Verlichting haalde hij het idee dat een maatschappelijke
orde niet door dwang alleen kan worden in stand gehouden, maar dat respect voor de
wetten en de maatschappelijke orde een irrationele grondslag heeft
Twee grote krachten in menselijk handelen en geschiedenis
- rede
- emotie
à bv: een kind probeert verschillende sporten uit, de sporten waarhij mee stopt kan door
rede zijn bv de sport is te duur, teveel tijd, … , maar ook emotie, het kind voelt zich mee
aangetrokken tot de ene sport zonder echt een reden daarvoor te kunnen geven
è de rede is gericht door wetenschap & de emotie is gericht door religie
, Hij ging op zoek naar een manier waarop mensen bewust kunnen worden van de rol die de
mensheid speelt in het scheppen van de sociale orde, zonder dat dit tot het gevoel leidt dat
alles willekeurig is en dat bestaande orde enkel door dwang en misleiding kan worden geregeld
Oplossing:
- Het menselijk handelen wordt niet alleen geleid door de rede, maar ook door impulsen,
gevoelens en emoties.
- Emotionele elementen moeten samen met de rede juist gekanaliseerd worden om voor
goede, positieve doelen te zorgen.
- Er is een instelling nodig die rede en emoties, denken en voelen van de mensen kan
samenbrengen en oriënteren.
è Behoefte aan een nieuwe religie: 'Religie van de mensheid' = eerste sekte
à wij kunnen onze emoties richten op het moment dat we van de rede zelf een religie
maken
à L'amour pour principe et l'ordre pour base; le progrès pour but
1.3.3 Debat tussen Habermas en Luhmann
Vraag Comte blijft actueel
à Hoe kunnen mensen hun eigen lot in handen nemen (als samenleving) ZONDER dat hun
samenleving steunt op macht of misleiding? = Hoe leven met het contingente?
Habermas (1929-...)
- Verlichtingsdenker, maar Verlichting is een onvoldragen proces
- wetenschappelijke rede kan ons niet zeggen wat we moeten doen, ze kan ons wel
vertellen hoe we iets moeten aanpakken
à hoe-vraag kan wetenschap beantwoorden
à waarom-vragen meestal niet
- we moeten op een open wijze met elkaar communiceren, iedereen mag zijn mening
geven
à redelijke, eerlijke mensen worden het eens
- regels en instellingen die we zelf maken houden op met arbitrair te zijn, het arbitraire
verdwijnt
ð zet mensen bij elkaar, laat ze discussieren, ze mogen enkel rationele argumenten
gebruiken en dan worden ze het eens
ð wilt op een redelijke wijze de doelen van onze samenleving bepalen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller phebevanderoost1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now