Summary
SAMENVATTING HANDBOEK WIJZE LESSEN gebruikt bij vak: LEREN ONDERWIJZEN
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van te kennen delen uit het handboek: Wijze lessen van Tim Surma. Examen Leren Onderwijzen (Hogeschool PXL)
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
noamacario
Content preview
WIJZE LESSEN (HANDBOEK LEREN ONDERWIJZEN) – NOA MACARIO (LLO 2023-2024)WIJZE LESSEN: TWAALF BOUWSTENEN VOOR EFFECTIEVE DIDACTIEK
INHOUDSOPGAVE
INZICHTEN UIT DE WETENSCHAP ..................................................................................................................................... 2
BOUWSTEEN 1 .................................................................................................................................................................. 4
ACTIVEER RELEVANTE VOORKENNIS ................................................................................................................................. 4
BOUWSTEEN 2 .................................................................................................................................................................. 5
GEEF DUIDELIJKE? GESTRUCTUREERDE EN UITDAGENDE INSTRUCTIES .......................................................................... 5
BOUWSTEEN 3 .................................................................................................................................................................. 6
GEBRUIK VOORBEELDEN ................................................................................................................................................... 6
BOUWSTEEN 4 .................................................................................................................................................................. 8
COMBINEER WOORD EN BEELD ........................................................................................................................................ 8
BOUWSTEEN 5 ................................................................................................................................................................ 10
LAAT DE LEERSTOF ACTIEF VERWERKEN ......................................................................................................................... 10
BOUWSTEEN 6 ................................................................................................................................................................ 11
ACHTERHAAL OF DE HELE KLAS HET BEGREPEN HEEFT .................................................................................................. 11
BOUWSTEEN 7 ................................................................................................................................................................ 13
ONDERSTEUN BIJ MOEILIJKE OPDRACHTEN ................................................................................................................... 13
BOUWSTEEN 8 ................................................................................................................................................................ 15
SPREID OEFENING MET LEERSTOF OVER DE TIJD ........................................................................................................... 15
BOUWSTEEN 9 ................................................................................................................................................................ 16
ZORG VOOR AFWISSELING IN OEFENTYPES .................................................................................................................... 16
BOUWSTEEN 10 .............................................................................................................................................................. 17
GEBRUIK TOETSIN ALS LEER- EN OEFENSTRATEGIE ........................................................................................................ 17
BOUWSTEEN 11 .............................................................................................................................................................. 18
GEEF FEEDBACK DIE LEERLINGEN AAN HET DENKEN ZET ............................................................................................... 18
BOUWSTEEN 12 .............................................................................................................................................................. 18
LEER JE LEERLINGEN EFFECTIEF LEREN ........................................................................................................................... 18
1
, WIJZE LESSEN (HANDBOEK LEREN ONDERWIJZEN) – NOA MACARIO (LLO 2023-2024)
INZICHTEN UIT DE WETENSCHAP
Inzicht 1: Het werkgeheugen heeft een beperkte capaciteit.
Inzicht 2: De expert denkt anders dan de beginner.
Inzicht 4: Leren is niet helemaal hetzelfde als presteren.
Inzicht 5: Wat de meest effectieve leraren doen is… gewoon goed les geven.
1. Inzicht 1: Het werkgeheugen heeft een beperkte capaciteit
Een essentieel inzicht is dat ons menselijk denken sterk begrensd wordt door ons beperkte werkgeheugen. Waar ons LTG
(langetermijngeheugen) een opslagtank is dat onbeperkte hoeveelheden aan informatie kan opslaan, is ons werkgeheugen een
trechter die maar beperkte hoeveelheden aan informatie kan doorsluizen naar dat grote reservoir.
Cognitive load theory: de mentale bandbreedte (= maximale capaciteit van je werkgeheugen) moet niet overschreden worden.
Als de bandbreedte overschreden wordt, stopt het leren.
• Die mentale bandbreedte kan worden opgevuld door 2 soorten cognitieve belasting: intrinsieke en extrinsieke
belasting
o Intrinsieke belasting
▪ Wordt bepaald door de complexiteit van het leren te leren onderwerp zelf. De complexiteit wordt
bepaald door de samenhang tussen nieuwe elementen. Hoe meer nieuwe elementen, hoe meer
interactie daartussen en hoe complexer.
▪ Valt moeilijk te veranderen…
• Een ruimere voorkennis van de lln. kan er wel voor zorgen dat de intrinsieke belasting van
nieuwe stof verlaagd wordt.
▪ Voorbeeld: het leren van de zes afzonderlijke stappen van de fotosynthese
o Extrinsieke belasting
▪ Alle belasting die niet met de inhoud van de leerstof te maken heeft.
▪ Voorbeeld: instructie waarmee de leerstof gepresenteerd wordt
• Minder effectieve didactiek kan voor ongewenste -irrelevante- extrinsieke belasting zorgen en
het leren belemmeren
Als de cognitieve belasting te hoog wordt, belemmert dit ook de vertaling van wat we hebben geleerd naar nieuwe situaties. Om
het leren te bevorderen, kan de cognitieve belasting het best zo worden beheerd dat de extrinsieke belasting wordt
geminimaliseerd. → Hierdoor kan de nodige cognitieve capaciteit voor het leren worden geoptimaliseerd (binnen de
grenswaarden van de bandbreedte van de lln.).
Deze instructieprincipes zorgen ervoor dat we de cognitieve belasting kunnen optimaliseren:
• Het voortbouwen op aanwezige kennis (BS 1)
• Het aanbieden van nieuwe leerstof in gestructureerde, beheersbare delen (BS 2)
• Het leren van voorbeelden (BS 3)
• Het combineren van woord en beeld (BS 4)
• Het ondersteunen bij moeilijke opdrachten (BS 7)
Een groot reservoir aan informatie in ons LTG ondersteunt het leren. Hoe meer informatie er is in ons LTG, hoe meer
herkenbare elementen/onderdelen van een opdracht er zijn, en hoe beter we er nieuwe informatie aan kunnen koppelen.
2
, WIJZE LESSEN (HANDBOEK LEREN ONDERWIJZEN) – NOA MACARIO (LLO 2023-2024)
2. De expert denkt anders dan de beginner
De leraar (de expert) heeft rijke cognitieve schema’s (voorkennis) om nieuwe leerstof meteen aan te koppelen. Een beginner
kan nieuwe leerstof vaak niet aan bestaande kennis koppelen, waardoor de opslag veel moeilijker is. Houd hier dus rekening
mee als je nieuwe leerstof aanbiedt.
• Om die hedendaagse vaardigheden te kunnen trainen bij onze lln. moet de leraar beschikken over zowel vakkennis,
vakdidactische kennis als pedagogisch-didactische kennis
o Vakdidactische kennis: de kennis over de wijze waarop het specifieke vak moet worden onderwezen
o Pedagogisch-didactische kennis: de kennis van effectieve onderwijsmethoden en soorten didactiek en ook
weten wanneer het goed of minder goed is om bepaalde werkvormen in te zetten
Een beetje kennis over kennis
Kennis is al verwerkte informatie.
• Declaratieve kennis: kennis van feiten en concepten
• Procedurele kennis: weten hoe en wanneer je verschillende
procedures, methoden, theorieën, stijlen moet toepassen
3. Leren is niet helemaal hetzelfde als presteren
Voorbeeld: leren versus presteren
De lkr. aardrijkskunde geeft les over de belangrijkste oceanen. Op het einde van de les vraagt hij om de namen van de belangrijkste
oceanen te noteren op een kaart. Lln. Mathieu kon de namen foutloos invullen op een blinde kaart. De lkr. is tevreden en denkt dat
Mathieu flink wat heeft bijgeleerd en Mathieu denkt dat hij de leerstof onder de knie heeft.
Een paar weken nadien volgt een proefwerkt… en Mathieu bakt er veel minder van. → Mathieu nam zijn prestatie in de les als indicator
voor zijn leren op lange termijn.
Werkvormen die leiden tot snelle vorderingen in de prestaties van de lln., leiden niet automatisch tot leren op lange termijn.
Door wenselijke moeilijkheden in het leerproces te integreren (desirable difficulties) leren de lln. beter op lange termijn. We
vergeten allemaal, dus regelmatig blijven oefenen is onontbeerlijk voor het leren op lange termijn.
• Voorbeeld desirable difficultie: oefenmomenten spreiden in de tijd in plaats van op een moment oefenen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noamacario. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now