samenvatting Markten en Prijzen

Markten en prijzen
Module 0: intro: economie & welvaart

Economie vs de economie
Economics (enge zin): economie als wetenschap  bestudeerd the economy
The economy (ruime zin): reële werkelijkheid, economisch gebeuren, studieobject

Economische agenten = iedereen binnen de economie die keuzes maakt
- Bepaalde voorkeuren door interesses
- Marketing = beïnvloeden van de voorkeuren van de consument
- Bepaalde beperkingen vb. geld

 al deze keuzes resulteren in een samenleving

Kiezen voor materieel eigenbelang
 persoonlijk voordeel
 rationeel keuzegedrag (is een misvatting)

Rationeel keuzegedrag = wat je zelf het beste vind ga je kiezen
Wil niet zeggen dat niemand aan het goede doel zou schenken
 is dit een rationele keuze? Ja, de persoon gelooft dat dat het beste is, voelt zich daar het
beste bij
Door bekommernis van anderen rationele keuze maken
≠ egoïstisch
Je kan rationeel handelen uit altruïsme
Het is niet irrationeel om altruïstisch te handelen

Homo economicus = assumptie dat die rationele keuzes maakt, wat voor hem/haar de beste
keuze is

Economen gaan zoeken naar een model, bepaalde assumpties aannemen
Als inkomen meer zou gestegen zijn dan inflatie dan zal de vraag naar bv reizen stijgen
 als inkomen stijgt verwachten we dat dit of dat gebeurt (voorspellingen)
Economische modellen kunnen deze voorspellingen maken

Descriptief/Positief (beschrijven met data)
Adhv data: is dat zo of is dat zo niet

Normatieve evaluatie en bijsturing
Meer een oordeel vellen
Gegeven dat alle mensen een bepaalde keuze hebben gemaakt, kunnen we er dan mee leven
dat de lonen op zo een manier in België zijn verdeeld
 vinden we dat goed?

,Naast het bestuderen van keuze, ook evaluatie en eventuele bijsturing van de resulterende
uitkomst (evenwicht) essentieel:
- Is deze uitkomst ‘goed’? zo nee, hoe kunnen we beter doen
- Voor evaluatie en bijsturing moeten we weten wat goed, beter en best is
(prescriptief/normatief)


Minimaal veronderstellen economen het Pareto principe:
- Als we minstens één iemand beter af kunnen maken
- Zonder andere slechter af te maken
- Dan is het een verbetering (maatschappelijk oogpunt)

Pareto verbetering = iemand vooruit laten gaan zonder dat iemand daar slechter van wordt

Pareto doet geen uitspraken over verdeling/herverdeling

Overheid: geld toestoppen naar een partij, maar creeërt begrotingstekorten  halen bij
volgende generatie, Pareto schiet hier te kort

Economie = wetenschap die keuzes bestudeerd van economische agenten en hun interacties
bestudeert

Wat is economie?
- De keuzes van (rationele) economische agenten (gezinnen, bedrijven, overheid) en
hun interacties bestudeert (positief)
- De resulterende maatschappelijke uitkomst evalueert en indien nodig voorstellen
doet ter bijsturing (normatief)

Econonomie is zowel een positieve als normatieve wetenschap

Is economie een exacte wetenschap?
Humane wetenschap  bestuderen van maatschappij
Fysica  economische modellen


Hoe bouwt een exacte wetenschap kennis op?
De wetenschappelijke methode is gebaseerd op:
- Model (op basis van assumpties) en theoretische voorspellingen
- Observatie en eventueel falsificatie (weerlegging) van het model

Je kan de economie wel wetenschappelijk benaderen maar we moeten er wel voorzichtig
mee zijn

,Consumptie: welvaart in een maatschappij hangt onder meer af van de behoeftebevrediging
van haar leden
 vaak in gezinsverband (consument ≠ gezin)
Vb. ook bedrijven consumeren

Gezin kan ook produceren
Vb. kledij op vinted verkopen

Vaak wordt niet het volledige inkomen geconsumeerd:
- niet-geconsumeerde deel van het inkomen is sparen
- sparen = uitgestelde consumptie
 we sparen om dat in de toekomst te consumeren

Duurzaam = gespreid over tijd consumeren
Duurzame goederen: - consumptiecomponent
- spaarcomponent


Productie:
Omvat alle activiteiten waardoor: - goederen en diensten tot stand worden gebracht
- op de gepaste tijd en plaats ter beschikking worden
gesteld
 het productieproces zet inputs om in outputs

Inputs: - lopende inputs
- productiefactoren (arbeid & kapitaal)




Kapitaal = niet financieel kapitaal
Kapitaal = kapitaalgoederen (goederen die je aankoopt en inzet om je output te bekomen)
Je verbruikt deze kapitaalgoederen niet helemaal  afschrijven/depreciëren

Menselijk kapitaal = vakkennis (kan opgewaardeerd worden)

, Toegevoegde waarde:
= waarde toevoegen aan de inputs
Eindproduct is meer waard dan de waarde van de som van alle inputs

Bruto toegevoegde waarde = waarde eindproduct – kostprijs lopende inputs
Netto toegevoegde waarde = bruto toegevoegde waarde – depreciatie

Netto – toegevoegde waarde:
- wat productiefactoren hebben toegevoegd
- wat aan hen kan uitgekeerd worden als vergoeding

Iemand die financieel kapitaal verschaft heeft om investeringen te doen
= eigenaar van kapitaalgoederen (aandeelhouders)

- loon als vergoeding voor uitbater
- huur, intrest of dividend voor eigenaar van kapitaal

Bbp = bruto binnenlands product
= som van alle toegevoegde waardes (= inkomens)
= marktwaarde van alle finale goederen en diensten
 meet de grootte van een economie/economische activiteit

BBP als maatstaf van welvaart:
- welvaart wordt bepaald door het inkomen
- BBP is, als som van toegevoegde waardes, een ruwe indicator van het totale inkomen in een
land, bbp per capita is dan een ruwe indicator voor het gemiddelde inkomen

 hoe vergelijk je bbp doorheen de tijd
 hoe vergelijk je bbp tussen verschillende landen

PPP = koopkrachtpariteiten
Economische activiteit is gestegen maar ook de bevolking

Economische groei:
= wijziging in het bbp gedurende een bepaalde periode in een bepaalde regio (als
percentage)

Groei negatief: als het bbp krimpt
= economische recessie (groei is negatief gedurende 2 of meer opeenvolgende kwartalen)

Is bbp per capita een goede welvaartsmaatstaf?


Beperkingen van het bbp als maatstaf van welvaart:

 BBP is ontworpen om economische activiteit te meten en niet zozeer welvaart, daardoor
zijn er een aantal problemen