Tekst 4. Schaarste:
Hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen
S. Mullainathan & E. Shafir (2003)
Hoofdstuk 3 Inpakken en speelruimte
Het inpakken van een kleine koffer dwingt je afwegingen te maken. Zowel de grote als de
kleine koffer heeft beperkingen: hoe groot de koffer ook is, het is duidelijk dat je niet alle
denkbare nuttige voorwerpen erin kunt stoppen. We hebben een tijdkoffer waarin we de tijd
moeten passen die we besteden aan ons werk, onze ontspanning en ons gezin. We hebben
een geldkoffer waarin we onze woonlasten, ons kleedgeld en alle andere uitgaven moeten
passen. Zoals deze metafoor laat zien, verandert onze manier van inpakken wanneer
schaarste onze aandacht aanstuurt. Schaarste heeft ook tot gevolg dat onze koffers op
verschillende manieren ingepakt zijn. Het is van wezenlijk belang om deze verschillende
manieren van inpakken te begrijpen. Pas dan valt inzichtelijk te maken hoe schaarste tot
meer schaarste leidt.
Calculerend denken
Bij het bestellen/kopen van iets ‘duurs’ is er één vraag die je jezelf niet stelt: ‘Als ik dit
drankje bestel, wat ga ik in plaats daarvan dan niet kopen?’ Het alarmbelletje voor deze
vraag gaat dan niet rinkelen. Als je ergens 10 euro aan uitgeeft, houd je 10 euro minder over
voor iets anders. Veel mensen geven 10 euro aan iets uit alsof er niets voor ingeleverd hoeft
te worden. We hoeven niet iets anders op te geven om die aankoop te doen. Het voelt aan
alsof je geen concessies hoeft te doen.
Toch hebben we soms wél oog voor zulke afwegingen. Een dieet maakt ons tot
calorieënaccountants. We beseffen dat het besluit om het ene te nemen inhoudt dat we iets
anders niet kunnen nemen. Die overwegingen noemen wij calculerend denken. Er moet
verantwoording worden afgelegd over het bestede geld. Schaarste dwingt je tot calculerend
denken. Als je krap bij kas zit, ben je extra gespitst op alle rekeningen die betaald moeten
worden. Zitten we ruimer in de tijd of het geld, dan zijn we daar minder op gericht en valt het
feit dat er iets verrekend moet worden minder op. Calculerend denken is dus een intrinsieke
(wezenlijk/innerlijk) consequentie van schaarste.
De mensen die wel de vraag aan zichzelf stellen wat ze moeten opofferen als ze iets willen
kopen, zijn vaak naar verhouding extreem arm. Als het gaat om een duurdere aankoop
maken zowel armen als rijken melding van calculerend denken. Of we al dan niet zulke
afwegingen maken hangt af van de prijs van het object in relatie tot ons budget.
Speelruimte
Speelruimte = Het deel van ons budget dat niet aangesproken wordt vanwege de manier
waarop we inpakken. Het concept van speelruimte biedt een verklaring voor onze neiging
om calculerend te denken (of juist niet) en al dan niet te letten op hoeveel iets kost.
Speelruimte is datgene wat ons het gevoel geeft dat er niets opgegeven hoeft te worden. de
speelruimte neemt de kosten voor haar rekening en bevrijdt ons van het maken van
afwegingen.
We weten allemaal hoe speelruimte voelt als het om tijd gaat. In een niet al te drukke week
Iaat je gaten vallen in je agenda. Je voelt geen aandrang om er gebruik van te maken. Veel
mensen beschikken ook in financieel opzicht over speelruimte. Onderzoek heeft
aangetoond dat winkelende mensen met een hoog inkomen tweemaal zo vaak aangeven dat
ze hun uitgaven niet bijhouden omdat ‘dat niet hoeft; we verdienen genoeg’.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LizaS20. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.