Van Gedachte Wisselen, Hoofdstuk 5: De zorg voor anderen: uit plicht, uit respect of uit betrokkenheid? - De Brabander
In dit hoofdstuk worden 4 filosofen, namelijk Kant, Rawls, Nussbaum en Sandel besproken. Het hoofdstuk gaat vooral over zorg voor anderen en wat rechtvaardig is
Van gedachten wisselen – Richard de Brabander
Hoofdstuk 5: De zorg voor anderen: uit plicht, uit respect of uit betrokkenheid?
§ 5.1 De kwaliteit van het leven (blz. 171 t/m 176) (KANT en de rest)
* Keerzijde v/d verzorgingsstaat:
- Beperkt solidariteit tot haar burgers
- (Beperking v/h sociaal contract (‘’eigen volk eerst’’) ‘’protectionistisch en nationalistisch’’ (volgens Guunnar
Myrdal) Wil hoge niveau van voorzieningen handhaven alleen voor beperkte groep => andere groepen
(bijv. immigranten en mensen in de WAO & bijstand die door maatregelen worden ingeperkt) beperkt
* Nussbaum:
- (kritiek op implicatie v/h sociaal contract) ‘wereldwijde ongelijkheid’: onze levensstandaard, levenskwaliteit
& levensverwachting beïnvloedt door waar we worden geboren ( ongelijkheden & kloof arme ↔ rijke
landen↑)
- ‘’Iedere filosoof die zich met sociale rechtvaardigheid bezighoudt: antwoord vinden op de vraag wat de
kwaliteit v/h bestaan bepaalt daarbij confrontatie aangaan met (zowel mondiale als nationale)
ongelijkheden (levenskansen van de vrouwen & kinderen, problemen van allerarmsten bestrijden)
- ‘’De sociale theorie biedt daartoe onvoldoende mogelijkheden <= gebaseerd op wederkerig voordeel:
waarom investeren in een ontwikkelingsland als dat geen voordeel oplevert’’ waarom om anderen
bekommeren + helpen
* Centrale vraag: waaraan ontleent de mens zijn waarheid?
§ ‘Wantoestanden in de zorg’ (blz. 173 t/m 174)
* Bewoners van verpleeghuizen positief over de ontvangen zorg + omgang van personeelsleden (serieus
genomen + e.v. extra hulp), maar negatief: personeel weinig tijd voor hun + gehaaste zorg/hulp
* Wantoestanden: pyjamadagen, niet elke dag douchen => ophef/commentaar, personeel neemt ontslag +
hoge werkdruk, zorgzwaartepaketen (bepalen de te besteden tijd aan een bewoner)
* Raad van Volksgezondheid en zorg: ‘’zorg moet betaalbaar en nutg zijn: ziektelast verminderend en anders
in ieder geval efectiever’’ gekeken naar kostenefecten i.p.v. waarden op gebied van zorg & levenskwaliteit
(bijv. solidariteit, gelijkwaardigheid & menswaardigheid)
* Verkerk:
- Zorg gaat over mensen en hu wederzijdse verantwoordelijkheid
- Zorg dragen voor verantwoordelijkheid
§ Zorg als morele houding (blz. 175 t/m 176)
* Zorg voor anderen verbonden met de waardigheid van een mens (en een morele lading) direct
gerelateerd aan dagelijkse sociale leefwereld (voor elkaar zorgen) & opgenomen in eens systeem:
geprofessionaliseerd ( komt los v/d zorg die de leefwereld kenmerkt)
* Zorg wordt vanuit verschillende perspectieven bekeken/benaderd:
1) Zorgethiek: zorg = een morele houding: drukt onze bezorgdheid uit over het gebrek aan welzijn en over
de pijn & het lijden v/d ander en het verlangen daar wat aan te doen (betrokkenheid van cliënten)
2) Rechtenethiek: de benadering v/h sociaal contract: belangen, onderhandelingen, wikken & wegen en
een win-win-situatie procedures, protocollen & hulpverlenings-, zorg- en begeleidingsplannen
- De rechtenethiek wordt (door rationalistische aard) vaak in verlengde van deontologie/plichtenethiek van
Immanuel Kant gezien: zorg = een plicht.
* John Rawls heef een procedurele benadering van rechtvaardigheid kritiek van 2 filosofen:
1) Martha Nussbaum: voor anderen zorgen vanuit menselijke vermogens & morele gevoelens / ‘cognitieve
emoties’ Liefde
2) Michael Sandel: erkennen dat we niet onafankelijk zijn (maar deel uit maken v/d geschiedenis &
samenleving)
, § 5.2 Zorg uit plicht (blz. 176 t/m 177) (KANT)
* Immanuel Kant: verlichtingsdenken: mens = onmondig door eigen luiheid & lafeid mondig worden &
zichzelf leiden
* We handelen goed wanneer we dit vanuit zuivere moteven doen uit zuivere motieven handele wanneer
we enkel handelen uit respect voor de wet Gurondslag van ethiek
§ Kritiek (blz. 177)
Kant:
* We kunnen een filosofische waarheid niet toetsen/bewijzen m.b.v. een concreet voorbeeld uit de
werkelijkheid
* De geldigheid v/h hoogste principe kan iet vanuit maatschappelijke orde/handelen in het dagelijks leven
worden opgeleid
* Tegen de cultuur van vanzelfsprekendheid: we kunnen ons handelen niet rechtvaardigen door te verwijzen
naar sociale conventies (afspraken en heersende moraal is toevallig en willekeurig (hangt af van tijd &
samenleving)
§ A priori a posteriori (blz. 177 t/m 178)
* A posteriori kennis: ontlenen we onze kennis aan de zintuiglijke werkelijkheid, dan heet deze kennis a
posteriori. Empirische kennis is a posteriori De bron eran is onze ervaring
* A priori kennis: Kennis die niet is gebaseerd op onze ervaring in zintuiglijke werkelijkheid
- Synthetisch oordeel = ‘’we voegen iets toe aan de cirkel wat er niet wezenlijk toe behoort’’
* Ethiek kan volgens Kant niet op sociale conventies (afspraken) kan worden gebaseerd 9omdat we dan ethiek
op zintuiglijke & synthetisch oordelen baseren)
* We kunnen 1 zelfde handeling om verschillende redenen verrichten, maar anderen helpen vanuit
mededogen/eigenbelang = een willekeurig motief
§ A priori en synthetisch
* Bij een (a posteriori) analytsch oordeel gaat iemand er ook vanuit dat het precies zo is, terwijl iemand bij
een (a priori) synthetsch oordeel er vanuit gat dat de uitspraken discutabel zijn
§ Wat kan ik kennen? (blz. 179 t/m 180)
* Rationalist René Descartes: ware kennis onderscheid van onware kennis (door alles aan de kant te schuiven
waaraan wordt getwijfeld & ware kennis valt alleen aan onze ratio/rede te ontlenen)
* Empirisme = we ontlenen kennis aan zintuiglijke waarnemingen & bron van kennis = onze ervaring deze
waarnemingen structureren => de werkelijkheid (die een efect is van onze waarnemingen)
* Kants kritiek op:
- Rationalisten: ideeën zijn niet aangeboren, maar gevoed door waarnemingen
- Empiristen: waarneming = altijd gestructureerd door begrippen
§ Waarneming, verstand en rede (blz. 180 t/m 181)
* Bron van kennis = waarneming & het verstand
* Zintuiglijke indrukken geordend door waarnemingen (ruimte & tijd) & verstand
* Zintuiglijke werkelijkheid = dus altijd gerasterd door onze waarnemingen & verstand
* Een bepaald soort (filosofisch) denken doet geen beroep op het erstand & waarneming, maar wel op de rede
( = anders: de rede bezit regulatieve, niet wetenschappelijk bewezen ideeën, die we wel als noodzakelijk
moeten aannemen geef een formeel (maar geen inhoudelijk) principe)
§ Plichtmatig handelen (blz. 181 t/m 182) (Vanuit eigenbelang: geen zuiver motief)
* Plichtmatg handelen = anderen helpen omdat: aderen of omstandigheden ons daartoe dwingen/iets van
die ander willen (eigen belang: aardig gevonden/erfenis) / omdat het een gewoonte is niet vanuit
innerlijke wil/overtuiging geen zuiver motef
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Miloudebaat. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
