Summary
Samenvatting De Geo: Wonen in Nederland
- Course
- Level
Alle hoofdstukken (3), paragrafen (12) uit De Geo Aardrijkskunde: Wonen in Nederland.
[Show more]
Seller
Follow
KevinKlinkspoor
Reviews received
Content preview
AardrijkskundeHoofdstuk 1: Grote rivieren in Lage Landen
1.1 Brede rivieren door oneindig laagland
Begrippen - voorkennis
- Stroomgebied: gebied dat afwatert op een bepaalde rivier en/of zijrivieren.
- Waterscheiding: de grens tussen twee stroomgebieden.
- Verval: het hoogteverschil tussen twee plaatsen langs een rivier, bijv. tussen
bron en monding.
- Verhang: het aantal meter daling per kilometer rivier.
- Debiet: de waterafvoer in kubieke meter per seconde op een bepaald punt.
- Regiem: de schommeling in de waterafvoer van een rivier in de loop van een
jaar.
- Estuarium: een verwijde trechrevormige riviermonding waar de waterbeweging
behalve door de afstroming van rivierwater, ook beïnvloed wordt door de
geteiden.
- Meanderen: natuurlijk proces waarbij bochten worden gemaakt in het
landschap.
- Hoefijzermeer: meer dat is ontstaan na afgesloten te zijn van de stroming van
de rivier.
- Stootoever: oever waar erosie plaatsvindt.
- Glijoever: oever waar sedimentatie plaatsvindt.
- Vertragingstijd: hoe snel één druppel water van de ene plek op de rivier naar
de andere komt.
De Rijn
- Rijn is een gemengde rivier: zowel smeltwater als regenwater voedt hem.
- Rijnoeverstaten: de landen waar de Rijn door kruist.
- Het stroomgebied is te verdelen in drieën:
o Bovenloop (Alpenrhein): verval is meer dan 1 km over een kleine
afstand. De stroomsnelheid en de erosie is dus groot.
▪ Loopt ook tussen twee bergketens: zwarte woud en vogezen.
o Middenloop (Mittelrhein): snijdt diep in het landschap.
o Benedenloop (Niederrhein): ook wel de Rijndelta, het Nederlandse
gedeelte. Het verhang is klein, stroomsnelheid laag, sedimentatie hoog.
- Het stroomstelsel van de Rein vormt een groot aantal zijrivieren, een groot
voordeel voor de scheepvaart.
De Maas
- Bron ligt in Frankrijk, is een stuk korter dan de Rijn.
- Het stroomgebied is ook hier te verdelen in drieën:
o Franse deel: langgerekt, smal, weinig verhang, poreuze grond, kan
hierdoor veel water opslaan.
o Belgische deel: diep ingesneden. Slecht doorlatende ondergrond, moet
hierdoor veel water gelijk afvoeren. De vertragingstijd is klein.
o Nederlandse deel: ’s zomers nagenoeg droog.
▪ Geen polders, maar wel overstromingen: uiterwaarden worden
namelijk hevig gebruikt.
▪ Maas stroomt niet meer via Rotterdam maar via Hollands Diep
de zee in. Maas is grotendeels bevaarbaar.
,Meanders, uiterwaarden en kribben
- Meander: bochten. Ontstaat doordat in de buitenbocht erosie plaatsvindt
terwijl de binnenbocht sedementatie krijgt.
o Uiteindelijk ontstaan hoefijzermeertjes etc.
- Het dwarsprofiel (dwarsdoorsnede) van een rivier:
o ’s zomers laag water, dus alleen zomerbed vol.
o ’s winters lopen de uiterwaarden vol.
▪ Daar is meestal geen bebouwing.
Vormen van ruimtelijke inrichting:
- Normalisering (rivier water sneller afvoeren):
o Bochten afsnijden;
o Kribben (dolksteken) aan de oever;
▪ Dat maakt de rivier smaller, daardoor gaat de stroomsnelheid
omhoog.
o Steenbestorting.
- Kanalisatie: een kanaal maken van een rivier (duh).
o Met stuwen kan de waterstand in controle worden gehouden.
o Sluiscomplexen zorgen voor het behoud van de bevaarbaarheid.
- Delfstoffenwinning, dijkverzwaring, bruggen, havens, uiterwaardengebruik.
Deltawerken
- Sinds waternoodsramp zijn de Deltawerken van kracht: kustversterking.
- Maar ook is de realisatie gekomen van veilige rivieren stroomopwaarts.
o Dijkverzwaring: verhoging en verbreding van dijken, wordt meestal
gebruikt. Helaas gaan hier meestal dorpen voor de grond in.
, Aardrijkskunde
Hoofdstuk 1: Grote rivieren in Lage Landen
1.2 Met de klompen in het water
De waterafvoer
- = de manier waarop overtollig water uit een gebied wordt gevoerd.
- Evotranspiratie: optelsom van de verdamping (evaporatie) en wat via levende
organismen verdampt (transpiratie).
- Maas is grotendeels een regenrivier, daarom is er veel verschil in regiem over
het jaar heen. Dat heeft de Rijn minder, die heeft immers nog smeltwater.
- De rijn vertakt in Nederland in tweeën: Neder-Rijn en de Waal. Rijkswaterstaat
bepaalt de waterstand. Bij laag water krijgt de Waal prioriteit, die is immers
belangrijk voor de scheepvaart.
- Er moet worden gelet op piekafvoeren voor de veiligheid.
o Hogere piekafvoeren komen, vanzelfsprekend, minder voor.
o Ze kunnen ontstaan door meer smelt- en regenwater in het
stroomgebied.
Extreem hoogwater: liever niet
- Uitersten in waterafvoer hebben de volgende gevolgen:
o Hoge waterstanden: veiligheid in gevaar, waterdijkdruk, vaarbeperking-
en, uiterwaardcampings lopen over, net zoals water- en oeverrecreatie
gebieden, horeca loopt dan inkomens mis.
o Lage waterstanden: zout water dringt verder het land in, elektriciteits-
productie vermindert door het tekort aan koelwater, vissterfte door
zuurstofgebrek in het water, minder manoeuvreerruimte voor schepen
die ook niet volbeladen kunnen zijn.
▪ Een lange periode hiervan lijdt tot grondwaterpeilverlaging en
verdroging van natuurgebieden.
Nog meer water
- Rivierdijken moeten nu waterstanden die eens in de 1.250 jaar voorkomen
kunnen overleven.
- Dat terwijl de neerslag groeit (klimaatverandering) en de intensivering van
het bodemgebruik lijdt tot het sneller afstromen van neerslag.
- Door de verstedelijking is er steeds meer verstening: daar kan het water
niet doorheen en dus moet het naar de rivieren. Hetzelfde geldt voor kassen-
bouw als landbouw, boeren willen het waterpeil namelijk laag houden.
Dalend land, zeespiegelstijging is moeilijker dan je denkt:
- Eustatische zeespiegelstijging: zeespiegel stijgt t.o.v. een vast punt.
- Absolute bodemdaling: het zakken van de bodem t.o.v. een vast punt.
- Relatieve zeespiegelstijging: zeespiegel stijging + bodemdaling.
- Oorzaken voor bodemdaling (let op er zijn veel regionale verschillen):
o In Scandinavië is al het ijs verdwenen van de ijstijd. Hierdoor veert de
aardplaat omhoog, wij zitten aan de andere kant van de wipwap,
oftewel: bodemdaling.
o Doordat de Noordzee volliep daalde dat stuk op de aardplaat, het
neemt ons voor de helft mee, de andere helft (Limburg) stijgt juist.
o Groningen daalt door aardgaswinning.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller KevinKlinkspoor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.02. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59523 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now