Summary
samenvatting criminologische sociologie
- Course
- Institution
meteen geslaagd! ook alle teksten staan hierin
[Show more]
Seller
Follow
joycemoyson
Content preview
Criminologische sociologieHoofdstuk 1: Situering van sociologische theorieën over criminaliteit
Klassieke theorie
Historische context: transities in de 18de-19de eeuw
Klassieke theorieën sociale aard= begin 19de eeuw. De eerste denkbeelden van sociologische aard over
criminaliteit zijn ontstaan in begin 19de eeuw.
→ Voor 19de eeuw ander beeld van criminaliteit
→Transities= overgang beeld van criminaliteit.
→Transities gaan gepaard met grote maatschappelijke veranderingen, revoluties in Europa.
Veel zaken gebeurd in 18de eeuw die hebben geleid tot Franse revolutie (1789). → deze transities maken
overgang van premoderniteit naar moderniteit.
→ grote verandering 18de eeuw. (Niet van de ene op de andere dag gekomen. Enorme dynamiek kwam tot
stand in 18de eeuw. (dynamiek= filosofen, juristen, machthebbers,…).
De transitie is het gevolg van grote maatschappelijke veranderingen van denkbeelden. Hierdoor ging men:
Van feodaliteit naar moderniteit
Het feodale systeem dat lang fungeerde kwam onder druk te staan. Reden → in het feodale Europa
bestonden er 2 grote standen, de adel (=nobele, afstammelingen van de ridders van de vroegere
middeleeuwen) en de clerus (= hele kerkelijke hiërarchie). Er was geen plaats tussenin maar wel mensen
tussenin (= arbeiders, slaven, handelaars). Niet iedereen was een edelman of religieus. Dit verandert in de
18de eeuw doordat er een nieuwe soort economie ontstaat waarbij handel wordt gedreven tussen
verschillende steden, regio’s in Europese landen. De klasse die handel drijft beginnen geld te verdienen,
hebben gestudeerd en beginnen hun rechten op te eisen. Ze behoren NIET tot de adel en clerus maar tot 3 de
stand (= tière état). Klassieke feodale systeem (gericht op landeigendom) wordt opengebroken omdat
handelaars veel belangrijkere rol krijgen.
Van brutale lichamelijke bestraffing (= niet-rationeel) naar op regels gefundeerde, institutionele sanctie
(= rationeel)
Als je in begin 18de eeuw in Europese landen iets mispeuterd had → kerker door lokale sheriff. →
onderworpen aan fysieke marteling. (men wou je mondelinge bekentenissen doen zeggen om je dan te
kunnen veroordelen. Foltering= zware aantasting fysieke integriteit maar ook morele integriteit
(psychologische gevolgen op korte en lange termijn). → (bestaat vandaag nog steeds). Geen focus meer op
de oorzaak, de rechtvaardige sociale orde primeert. Langzaam naar ander type staatsinrichting,
strafrechtbedeling (meer uitgaan van duidelijk, transparant, rationeel mensbeeld i.p.v. een puur
oppositioneel mensbeeld. Dit beeld verandert dus in 18 de eeuw, resultaat= het idee van harde bestraffing
moet gebaseerd zijn op een rationeel systeem en moet uitgaan van een wetgeving. Ze moeten toegepast
worden volgens transparante regels zodat mensen weten wat hen te wachten staat als ze iets mispeuteren.
Als er sancties komen, zijn die humaan NIET inhumaan.
Fundamentele rechten van de mens
Er ontstaat een nieuwe dynamiek: deze handelaars zorgden voor de Franse revolutie want zij eisten voor
zichzelf rechten op die anderen ook hadden maar zij op dat moment niet. Gestimuleerd en geïnspireerd door
de denkbeelden uit Engeland en Frankrijk kwamen ze tot een synthese die belangrijk is voor verandering.
Het idee van de 3de stand gaat hand in hand met het opeisen van hun eigen zelfstandige plaats in de
samenstelling van de staat. → hierdoor moest er een revolutie komen want koning van toen (Lodewijk XVI)
gebruikte guillotines. Snel nadat revolutie is losgebarsten, is een autoritair regime geïnstalleerd. Sommige
vonden dat dat ze meer rechten hadden dan anderen, dit leidt tot machtsgreep Napoleon. Vandaag zijn er
nog steeds autoritaire leiders: Rusland. Leiders die al lang aan macht liggen en dit willen blijven zelfs door
tegenstanders uit te schakelen.
1
,Cesare Beccaria: Dei delitti e delle pene (1764)
Dei delitti e delle pene= standaardwerk, het
beginpunt van een meer humane manier om te
denken over criminaliteit en strafrechtsbedeling.
“over misdrijven en over straffen”. Wat zijn
misdrijven en op welke manier kan samenleving met rationele denkbeelden op een moderne manier omgaan
met misdrijven= kern van boek. Zijn hele filosofie was een omkering van op dat moment. Op dat moment
stond de doelstelling van straffen erin om te vergelden omdat ze iets hadden gedaan dat volgens de
strafrechtelijke orde van dat moment niet door de beugel kon. (= retributief strafrecht), retributie=
vergelding. (Foto’s verschillen van elkaar, geen foto’s, alleen interpraties)
Doelstelling van straffen is preventie
Cesare: enige nut van straffen= om preventief te werken. Om te verhinderen dat dezelfde inbreuk door
dezelfde persoon nog zou gebeuren. Daarom straffen!!!! Preventie en doelstelling nastreven wordt kernpunt
strafrechtbedeling. M.a.w.: als ze straffen geven die NIET gericht zijn op de preventie van de misdrijven die
aan grondslag liggen van de straffen, dan hebben we niets bereikt in de samenleving. Sterk inzetten op
preventie= centrale thema Cesare. Je moet misdrijven bestraffen vanuit perspectief van preventie, straffen
die niet leiden tot het vermijden van criminaliteit in de toekomst betekenen NIETS. Lichte inbreuken= lichte
bestraffing, zware inbreuken= zware bestraffing. Cesare= tegenstander doodstraf.
“Let the punishment fit the crime”Visie van utilitarisme met homo rationalis
Proportionaliteit “Let the punishment fit the crime”: Er is een overeenkomst tussen straf en inbreuk vereist
zodat mensen niet gaan vervreemden, het is de bedoeling ze opnieuw in de samenleving te laten integreren
De doodstraf was dus ultiem. De denkbeelden over straf en criminaliteit bouwen voort op een bepaald
mensbeeld. Hij ging ervan uit dat mens reden heeft, verstand heeft en dit verstand gebruikt. Als hij weet dat
ten aanzien van een bepaald misdrijf een bepaalde straf stat, dan denkt die meer na voordat die het misdrijf
pleegt. Je kan dus eigenlijk een soort van calculus maken, calculatie, berekening maken omdat je weet wat
de straf is. Die straf zal worden uitgevoerd op een humane manier en is NIET inhumaan. Je kan dus berekenen
en dat is wat een mens met verstand doet (mens met ratio). Hij ging uit van een heel rationeel mensbeeld,
heel verschillend van andere mensbeelden. Vroegere wereldbeeld= heel theocratisch, sterk gebaseerd op
godsdienstige argumenten. Het feit dat clerus zoveel macht had in ancien regime is een illustratie van het
onderliggende denkbeeld. Cesare gaat hier tegenin, gaat in tegen beeld dat mens slecht is en gered moet
worden in godsdienstige termen. Hij zegt: “een mens is een rationeel wezen die zijn gedragingen perfect kan
plannen en 1 van de elementen in die planning is precies te weten welke straf zou staan op inbreuk van
strafrecht”. Dit lijkt op een utilitarisme mensvisie. Het utilitarisme= denkrichting in de filosofie waarin het
utilitaire karakter van gedragingen voortkomt. Utilitair= nuttig.
Uitgangspunten in het kort:
1. Vrije wil van het individu: hij geloofde sterk dat de mens vrije wil heeft.
2. Afschrikken: de straf moet afschrikken
3. Utilitarisme: (+ calculus)
!!! Beccaria zag de gevangenisstraf als een ultimum remedium, je mag enkel iemand opsluiten die echt
gevaarlijk is. Een nieuw traject is nodig om de persoon terug te laten integreren in de samenleving, anders
verliezen ze connectie met de samenleving.
Kenmerken van straffen volgens Cesare:
Openbaar
= als een straf niet openbaar is, hoe kan je dan de berekening maken? (straffen waren toen geheim zodat
mensen hun gedragingen moeilijk kunnen uitstippel en zo gadden ze de mens beter onder controle, men
kon zo dus niet in de toekomst kijken
2
,Snel
= ze moeten snel kunnen plaatsvinden, een probleem is dat straffen veel te lang aanslepen, uitgesteld, veel
onderzoek aan te pas. Als straf snel is, kan ze dan ook als een afschrikking gelden. Snelrecht= een bepaalde
procedure waarbij men zo snel mogelijk de daad van de inbreuk wil bestraffen zodat die inbreuk niet te lang
o zich laten wachten, qua straf en om te verhinderen dat de mensen bijkomende daden stallen (andere
misdrijven). Kwam naar aanleiding van hooliganisme, in jaren 80 escaleerde het hoologanisme. Men
introduceerde het snelrecht om snel daders te identificeren en snel een straf te geven, boetes geven. Dit
heft relatief goed gewerkt.
Noodzakelijk (om andere misdrijven te vermijden)
= wordt afgemeten ten aanzien van preventie, noodzakelijk om andere misdrijven te vermijden. Als je echt
mensen wil verhinderen om misdrijven te plegen dan moet je ingrijpen waar het echt nodig is. straffen
moeten aan bepaalde voorwaarden voldoen alvorens ze werkzaam zijn, hun nut bewijzen.
De ‘juiste’ straf
= straf moet zinvol zijn, persoon in kwestie moet weten dat die een misstap heeft begaan en dat die op die
manier door de straf uit te voeren terug kan komen naar samenleving, je moet geen straf geven als de
persoon niet weet waarom hij de straf krijgt)
Proportioneel
= niet voor lichte inbreuken hele zware straffen geven, (stele van een kip, 10 jaar in gevangenis) vies
proportionele straffen. Proportionaliteit betekent niet alleen dat er een evenwicht is tussen inbreuk en
strafmaat maar dat evenwicht doorloopt doorheen tijd en ruimte.
“Nulla poena sine lege”
= geen straf zonder wettelijke basis. Hoe kan je iemand straffen als de gedragingen die aanleiding geven tot
de straf niet zouden bepaald zijn in de strafwet. Als een rationele mens zijn eigen levensband wil uitstippelen,
dan moet die precies weten wat de consequenties zijn van zijn gedragingen. Ook waarheid is van belang.
Ook van belang; vooraf bepaald moet worden welke gedragingen aanvaardbaar zijn en welke niet.
→ Opmerking: elementen hangen samen (bv. Geen juridische wet maakt dat uitspreken in het geheim
gebeuren).
teruggaan naar de middeleeuwen, de wetten
zouden een soort van weerspiegeling moeten zijn
van de wensen van vrije mensen. (rationeel
mensbeeld= mens is begiftigd met ratio en kiest
zelf welk pad die in het leven kiest en wat de consequenties zijn van zijn daden.
In de praktijk/realiteit zijn wetten vaak een instrument geweest om de passie, begeertes van sommigen
→ Hij maakt een onderscheid tussen wat een wet zou moeten zijn (ideaalbeeld van een wet = expressie
van het vrije menselijke gezamenlijk overeenkomen op basis van rationele argumenten ) vs wat
wetten in de praktijk zijn en wat je door geschiedkundig onderzoek kunt vinden (= nl: de expressie
van passies of van toevalligheden) het fundamentele denkbeeld zit hierin, de actualiteit realiteit
wetgeving en het ideaalbeeld waar hij naartoe wil gaan.
→ Hij houdt het relatief open/vaag maar hij heeft een duidelijk denkbeeld/visie over wat wetten
moeten zijn.
→ Het idee dat de samenleving zou moeten streven naar het grootste geluk voor zoveel mogelijk
mensen (niet in ppt)
→ Wetten vormen de voorwaarden waaronder onafhankelijke en geisosleerde mensen zich kunnen
verenigen om een samenleving te vormen.
3
, Straffen die verder gaan dan wat nodig is voor de bescherming van de
publieke veiligheid, zijn onrechtvaardig omdat ze verder gaan dat wat
nodig is om de publieke veiligheid te garanderen. Als sovereinen
(koning,… ) ervoor kunnen zorgen dat straffen redelijk, nodig en nuttig
zijn voor publieke veiligheid, dan zullen ze worden beschouwd door de bevolking as heilig, iets wat echt moet
en gerespecteerd moet worden, stabiel ,niet beschaden kan worden. de vrijheid die daaruit voortvloeit zal
des te groot zijn omdat men aanvaard dat dat soort straffen nodig en nuttig zijn. Hij zegt hier veel dingen
tegelijk, zij bedoeling was wellicht niet de bedoeling om een radicale transformatie zoals die van frans
revolutie noodwendig te maken, hij wou staatsstructuur die bestond anders aanpassen, aanpassen aan
moderne inzichten. Hij richt zich op soevereinen, “doe het op een andere manier”, hij gaat positie niet in
vraag stellen maar wel de wijze van werken , de manier van bestraffingen ( dit is het radicale van cerase).
1) (in het einde van deel van inhumane straffen =foltering en
doodstraf gaat hij concluderen door “it seems to me…”)= zijn
vurige pleidooi tegen doodstraf. het is absurd dat de wetten die
een uitdrukking zijn van de publieke wil,= de wil van het volk, dat
die wetten die moord beoordelen en bestraffen zelf toelaten dat moord
wordt begaan.
→ Doodstraf is onlogisch want het feit waarvoor je straf zou
toepassen= hele zware misdrijven is iets wat tegengesteld is aan de wil
van het volk om proberen humaan aanwezig te zijn met straffen , als je
iemand dood door statelijk in te grijpen via doodstraf, dan ben je even erg als die die zware misdaad
heeft begaan, in het ene geval gaat het om een individuele beslissing om misdaad te begaan in ander
geval = uitdrukking politieke en publieke wil, mensen moeten in staat zijn om onderscheid te maken,
→ Spreekt over snelheid van reactie. Het gaat over proportionaliteit. Het is in het gemeenschappelijk
belang, niet alleen dat criminaliteit niet wordt begaan maar ook dat ze minder frequent voorkomt in
de relatie tot de schade dat de criminaliteit bezorgt, aan de samenleving.
→ Preventie heeft 2 elementen: het afwezig maken van criminaliteit en het minde erg maken van
criminaliteit, als je die 2 samenbrengt dan kan je een strafmaat ontwerpen die daar op ingaat
→ De obstakels: hindernissen die mensen ervan weerhouden/afschrikken om criminaliteit te begaan
zouden strenger sterker moeten zijn in verhouding als ze tegengesteld zijn aan het publieke goed
→ Met andere woorden: Hoe erger een vorm van deliquentie ingrijpt op het publieke goed , hoe meer
schade iemand toebrengt door criminaliteit te plegen aan de samenleving, hoe erger de straf mag
zijn die daar tegen overstaat. (= hele idee over proportionaliteit)
→ Kernvraag: hoe meet je de ernst van een misdrijf af? Cerase zegt: iets wat tegen het publieke belang
is, is veel erger dan iets wat tegen het particuliere belang is , misdrijven die tegen het publieke belang
ingaan, mogen zwaarder bestraft worden en dus worden ook de manieren van werken om mensen
ervan te weerhouden om die te begaan sterker zijn. Obstakels/ drempels om types van misdrijven te
begaan mogen sterker zijn zodat het moeiliiker is om een misdrijf te plegen.
Conclusie: uit al het voorgaande kan worden afgeleid dat er een bepaald
theorema (= sterke theoretische stelling, geen wet maar sterke stelling die
vaak terugkeert) van heel opmerkelijke nuttigheidswaarden is . Hij is
tegen custum(= manier waarop landen staten wetten maken manier van
gewoonten, iets herhalen omdat het zo hoort). hij wil iets fundamenteel
anders, hij wil populaire wil van bevolking van een samenleving, vandaar
idee van rationeel strafrecht apparaat, rationele straffen , het theorema= 6 kenmerken van straffen. In 2
grote zinnen kern van betoog van cerase. aan de ene kant wat hij verwerpt: traditie en gewoonte. hij wil
theorema dat stilaan opbloeit in moderne samenleving in 18de eeuw opdat vermeden zou worden dat
straffen een daad van geweld uitmaken vanwege 1 of veel personen ten aanzien van een privé burger. om
dat te vermijden dat er geweld is moeten straffen aan bepaalde voorwaarden voldoen, public, prompt,…
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joycemoyson. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $18.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now