Summary
Samenvatting tentamenstof eHealth: een gezondheidspsychologisch perspectief
- Course
- Institution
Samenvatting van alle tentamenstof van het vak eHealth: een gezondheidspsychologisch perspectief aan de Open Universiteit
[Show more]
Seller
Follow
roosjee_1995
Reviews received
Content preview
eHEALTH: EEN GEZONDHEIDSPSYCHOLOGISCH PERSPECTIEFThema 1: eHealth – een inleiding
1.1 eHealth – kaders en kansen
In eerste instantie werd technologie in de zorg vooral gebruikt door zorgverleners om
onderling klinische gegevens uit te wisselen en eventueel op afstand met patiënten te
communiceren via ICT, dit werd telemedicine of telehealth genoemd. Het begrip eHealth is
breder en gaat niet meer alleen om zorg op afstand, maar om levering van zorg
onafhankelijk van tijd, plaats en zorgprofessional. eHealth is een overkoepelende term,
waarmee duidelijk wordt gemaakt dat er gebruikgemaakt wordt van het internet, mobiele
toepassingen of overige technologie in de zorg. Daarnaast gaat het ook om een manier van
denken, waarbij eHealth geen doel op zich is, maar een manier om gezondheidszorg te
verbeteren. Daarbij gaat het om informatievoorziening, gezondheidsbevordering en
bijvoorbeeld lotgenotencontact. De definitie van eHealth volgens de Raad voor de
Volksgezondheid en Zorg is ‘het gebruik van nieuwe informatie- en
communicatietechnologieën, en met name internettechnologie, om gezondheid en
gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren.
eHealth kan op verschillende manieren worden toegepast in de communicatie binnen de
zorg:
- Communicatie tussen zorgverleners onderling (doctor to doctor, D2D), bijvoorbeeld:
teleconsultatie, teleradiologie, telepathologie, waarneemdossier huisartsen (WDH),
elektronisch medicatiedossier (EMD) of e-learning
- Communicatie tussen zorgverlener en patiënt (doctor to patient, D2P), bijvoorbeeld:
telemonitoring, telethuiszorg, e-consult of inzage in het medisch dossier
- Communicatie tussen patiënten (patient to patient, P2P), bijvoorbeeld: communities
(myface), user-generated content (wikipedia), rating (ziekenhuisbeoordelingen),
wisdom of crowds (weblogs)
Patiënten gaan steeds meer gebruikmaken van de middelen en toepassingen die het
internet biedt. Deze trend wordt ook wel aangeduid met de termen Gezondheid 2.0, Health
2.0 of Zorg 2.0. Centraal hierbij staat de eigen regie van de patiënt met betrekking tot zijn
gezondheid en patiëntenparticipatie bij het nemen van behandelbeslissingen.
eHealth kan ook worden ingedeeld in categorieën op basis van gebruikte technologie:
- Internettoepassingen, hierbij gaat het met name om websites en portals waarop
informatie over gezondheid en ziekte te vinden is. Steeds meer wordt
gebruikgemaakt van voorlichting-op-maat, waarbij de bezoeker van de site via het
invullen van een aantal vragen tailored (op maat gesneden) informatie krijgt.
- Mobiele toepassingen, waarbij het gaat om eHealth-toepassingen op een mobiel
apparaat, ook wel mHealth genoemd. Denk hierbij aan smartphones, tablets en
smartwatches (stappentellers, hartslagmeters, etc.).
- Overige toepassingen, zoals robotica (inzet robots) en domotica (technologie in en
om de woning om leven met een functiebeperking mogelijk te maken,
huisautomatisering) en serious gaming (games).
,Het is niet alleen de komst van het internet die ervoor gezorgd heeft dat eHealth een
enorme vlucht nam in de afgelopen jaren. De volgende twee belangrijke ontwikkelingen
hebben hier ook aan bijgedragen:
- De veranderende rol en zorgvraag van patiënten: mondiger patiënten, met grotere
informatiebehoefte, die als autonome patiënt de eigen regie over hun gezondheid en
behandelkeuzen willen houden (en moeten, gezien het huidige overheidsbeleid).
- Capaciteit gezondheidszorg: grotere zorgvraag door vergrijzing en betere diagnostiek,
evenals stijging aantal chronische ziekten in combinatie met bezuinigingen in de zorg
(door stijgende zorgkosten), maken een efficiëntere zorg noodzakelijk. Ook hierbij
speelt het beleid van de overheid een rol.
Door middel van eHealth-interventies kan empowerment van patiënten worden
ondersteund. In het algemeen wijst empowerment op het bewust, sterk en weerbaar maken
van patiënten, waardoor zij in staat gesteld worden eigenmachtig te beslissen en te
handelen. Hiermee wordt bedoeld dat de patiënt meer betrokken wordt bij beslissingen
rondom het eigen behandeltraject en meer autonomie krijgt. Er vindt daarmee een
regieverschuiving van zorgverlener naar patiënt plaats. Er zijn vier factoren die bijdragen aan
empowerment van patiënten: attitude, kennisinbreng, dialoog en samenwerking. Bij alle
vier de aspecten kan eHealth een positieve rol spelen. eHealth is een hulpmiddel om
patiënten in staat te stellen zelf de regie over het eigen zorgproces te voeren. Dit vraagt een
attitude met meer eigen verantwoordelijkheid en autonomie van de patiënt. eHealth-
interventies kunnen het gevoel van competentie positief beïnvloeden, bijvoorbeeld door
online informatie, sociale media, zelftests, etc. Daarnaast faciliteren eHealth-toepassingen
de kennisinbreng van zowel patiënt als zorgverlener. Ook hierbij haat het met name om
online informatie, social media, maar ook om e-communicatie. Via dialoog en samenwerking
kan eHealth in het algemeen bijdragen aan een vergroting van de regie van de patiënt in zijn
eigen zorgproces. eHealth-interventies kunnen zowel met betrokkenheid van een
zorgverlener plaatsvinden (in gezamenlijkheid) als zonder betrokkenheid van een
zorgverlener (zelfbeheer).
De inzet van eHealth om de regie van de patiënt over het eigen zorgproces te vergroten kent
een aantal beperkingen. Niet iedereen is in staat om kennis over gezondheid en ziekte te
vergaren en te begrijpen en de eigen regie over het zorgproces op zich te nemen. Ook is niet
iedereen in staat om rationeel en welbespraakt te onderhandelen met een specialist. Dit
vraagt om vaardigheden om goed op te kunnen komen voor zichzelf en voldoende mondig te
zijn. Health literacy duidt op de gezondheidsvaardigheden die nodig zijn om goed met
gezondheid en ziekte te kunnen omgaan. Met name ouderen, lager opgeleiden en
allochtonen hebben vaak een lager niveau van gezondheidsvaardigheden. Daarnaast is er
soms discrepantie tussen de professionele kennis van de medisch specialist en de kennis die
de patiënt vanuit verschillende bronnen heeft opgedaan. Tot slot zal niet iedereen gebruik
kunnen of willen maken van de mogelijkheden die eHealth biedt. Er is nog altijd een digitale
kloof tussen verschillende groepen in de maatschappij. eHealth wordt minder gebruikt door
ouderen en mensen met een lagere sociaaleconomische status.
,Nictiz publiceerde een infographic met de belangrijkste uitkomsten van de eHealth-monitor
van 2017. In 2017 bood 76% van de huisartsen de mogelijkheid om online een herhaalrecept
te vragen en 62% om online een vraag te stellen. Echter slechts 18% en respectievelijk 4%
van de patiënten maakten hier gebruik van. Dit is een goed voorbeeld van het feit dat het
puur aanbieden van eHealth-mogelijkheden niet per se betekent dat patiënten er ook
daadwerkelijk gebruik van (willen) maken. Daarnaast komt uit de cijfers dat de helft van de
chronisch zieken en kwetsbare ouderen zelf thuis zijn gezondheidswaarden bijhoudt. Ook
zijn artsen en verpleegkundigen een grote voorstander van het gebruik van telemonitoring.
Waarschijnlijk zit het verschil in populariteit in de verschillende eHealth-mogelijkheden in de
noodzaak van de toepassingen. Doorgaans kun je bij de huisarts nog steeds telefonisch een
afspraak maken of een vraag stellen, terwijl voor chronisch zieken en ouderen steeds meer
verantwoordelijkheid bij henzelf wordt gelegd. Het op afstand monitoren van patiënten
bespaart hulpverleners veel tijd en geld. Een van de aanbevelingen die wordt gedaan is dat
men bewust voor eHealth moet kiezen. Zorgverleners moeten bewust nadenken over het
nut en de meerwaarde van een bepaalde eHealth-toepassingen. Waarom wil je het inzetten?
Wat zijn de voor- en nadelen hiervan? Etc.
Voor de toekomst van de gezondheidszorg biedt eHealth diverse kansen:
- Bijdrage aan oplossing voor het capaciteitsprobleem in de zorg
- Bereik doelgroep: toegankelijkheid interventies, 24-uursbeschikbaarheid, anonimiteit
- Decentralisatie van de zorg: meer zorg in thuisomgeving door inzet technologie,
minder (langdurige) opnames
- Flexibilisering van de zorg: ontstaan van nieuwe zorgvormen (twitterspreekuur)
- Verhoging eigen regie: de autonome patiënt vraagt onder andere inzicht in eigen
medische dossier, toegang tot relevante informatie, maar ook uitwisseling met
sociale omgeving, en informatie-uitwisseling tussen patiënten onderling
Naar verwachting zal er steeds meer gebruikgemaakt worden van ICT-toepassingen in het
dagelijks leven, bijvoorbeeld domotica, ook in de niet-zorg setting. Verder zal steeds meer
gebruik worden gemaakt van mobiele toepassingen om gezondheid en gezondheidszorg te
ondersteunen, bijvoorbeeld apps. Met name het gebruik van smartwatches en wearables zal
waarschijnlijk alleen maar toenemen. Alle nieuwe vormen van zorg zullen in de toekomst
geïntegreerd worden in de reguliere zorg, zogenaamde blended care: de combinatie van
reguliere, face-to-facezorg met eHealth-toepassingen.
, 1.2 Gezondheidspsychologische eHealth-toepassingen
eHealth-toepassingen via het internet:
Zelfhulp Online informatie Informatie over gezondheid en ziekte
Online zelftests Tests of vragenlijsten waarbij iemand zelf
klachten en aandoeningen kan opsporen
Sociale media Interactieve internetcommunicatie
Apps & trackers Smartphone apps en/of activity trackers om
zelf de gezondheid bij te houden of te
verbeteren
Samen met of E-communicatie Online communicatie tussen patiënt en
op advies van zorgverlener
de hulpverlener Online behandeling Internettherapieën en behandelmethoden
Online (zelfhulp)cursus Internetzelfhulpmethoden
Serious game Spel dat wordt ingezet om bepaalde
vaardigheden of kennis bij te brengen
Virtual reality Door het simuleren van een situatie op een
gecontroleerde manier gedrag veranderen
Patiëntenportaal Online omgeving waar patiënten hun
medische gegevens kunnen bekijken en
gebruik kunnen maken van eHealth-
interventies
Internet-based Internet-based Gezondheidspsychologische interventies met
eHealth- eHealth-interventies gebruik van internet, bijvoorbeeld experience
interventies sampling method (ESM) waarbij online een
dagboek bijgehouden kan worden
eHealth-toepassingen in de zorginstelling of in de woning van de patiënt:
Zorg op afstand Toezichthoudende technologie en
monitorapplicaties
Videocommunicatie Gebruik van beeldcommunicatie
Domotica Toezichthoudende technologie die de patiënt
en/of de zorgverlener ondersteunt,
bijvoorbeeld bewegingsdetectie en
automatische deurontgrendeling.
Robotica Gebruik van elektronische hulpmiddelen die
verzorging in verzorghuizen vergemakkelijkt
en/of waardoor een patiënt thuis verzorgd
kan worden
Binnen de gezondheidspsychologie maken we onderscheid tussen:
- Primaire preventie: het voorkomen van ziekten en/of gezondheidsproblemen
- Secundaire preventie: het vroegtijdig ontdekken van ziekten en/of
gezondheidsproblemen
- Tertiaire preventie: het optimaal leren omgaan met ziekten en/of
gezondheidsproblemen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roosjee_1995. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.70. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78252 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now