College psychogene stemstoornissen
Harm Drost zegt dat in de voorgeschiedenis samenhang tussen het ontstaan van de aandoening en
de psychosociale stressfactoren, emoties en/of psychische conflicten.
De stoornis kan niet verklaard worden door organische afwijking. Wel kan er een combinatie zijn
tussen organische- of habituele stemstoornis.
Drost onderscheidt de stoornissen: organische stemstoornissen: kunnen vastgesteld worden door de
KNO-arts, habituele stoornissen: overbelasting van de spreekstem (gerelateerd aan spreekberoepen)
en mutatiestoornissen: afhankelijk van leeftijd, geslacht en puberteit.
Larynxbeeld psychogene stemstoornissen:
- (vaak) ontbreken van een organische afwijking; de stemplooien en arythenoiden normale
structuur en mobiliteit tijdens bijvoorbeeld ademhalen/hoesten
- Altijd KNO-onderzoek om organische pathologie uit te sluiten, differentiaaldiagnostiek
- Tijdens (poging tot) stemgeven kan de mobiliteit sterk variëren
Psychogene stemstoornis: een persoon heeft een stemstoornis, maar zou een gewoon stemgeluid
moeten hebben (door een trauma kan iemand in een patroon belanden)
Zeer verschillende stemsymptomen aangetroffen
- Afonie, dysfonie, een te hoge of te lage stem, spastisch krakerig stemgeluid, inspiratoir
foneren (spreken op inademing) of andere typeringen van afwijkend stemgebruik en spreken
- Het symptoom alleen is nooit voldoende voor de diagnose psychogeen
- Onderzoek door een kno-arts of kno-arts/foniater noodzakelijk, waarmee organische
pathologie wordt uitgesloten
- Daarnaast kan het zinvol zijn samen met patient de psychische oorzaak te onderzoeken.
Doorverwijzen?
Niet-organische stemstoornissen
De Bodt onderscheidt psychogene stemstoornissen van:
- Gebruiksgerelateerd (functioneel)
o MTD (abnormale patronen spierspanning)
o Ventriculaire fonatie (spreken met de valse stemplooien)
- Psychisch gerelateerd
o Psychogene afonie/dysfonie
- Geslachtsgerelateerd (genderdysfonie)
- Leeftijdsgerelateerd
o Mutatiestoornis
o Presbyfonie
- Ideopatisch
o Paradoxale stemplooibeweging (inspiratoir foneren of stridor)
,De client is zich er niet van bewust dat de mechanismes die gebruikt worden voor bijvoorbeeld
kuchen, schrapen en lachen dezelfde zijn als die voor stemgeving.
Visies ontstaan psychogene stemstoornissen
- Gedragstherapeutisch:
o Neurotische stoornis gevolg van anders lopend leerproces
o Vermijdingsreactie op heftige conflictsituatie
o Veel auteurs noemen gebrek sociale vaardigheden
- Psychoanalytisch
o Conversiesymptoom
Larynxbeelden bij psychogene
afonie
De therapie bij psychogene stemstoornissen kan op medisch, logopedisch, psychologisch vlak, of een
combinatie.
Symptoomgerichte therapie
Voordelen:
- Voorkomen van secundaire ziektewinst
- Patient kan normaler functioneren en beter meewerken aan bijv. psychotherapie
Nadelen:
- Verwaarlozing psychische problematiek
- Recidiveren van stemstoornis
Medische therapie
- Soms medicamenteuze ondersteuning; lidocain verdovend effect
- Endoscopische biofeedback: stroboscopie waarmee stemplooien in trilling worden gebracht.
Psychotherapie
- Analyse van actuele conflicten
- Gewerkt aan de door angst veroorzaakte remmingen
- Aandacht voor eventuele sociale angst van client
Logopedische therapie
- Reflexmatige of onbewuste fonatie opwekken (door bijvoorbeeld hoesten, kuchen, lachen)
- Relexaie, bijv. manuele facilitatie
, - Counseling, therapeut moet enkele counselingsprincipes beheersen
- Bij valse stemplooistem inspiratoir foneren (de valse stemplooien staan dan altijd open bij
spreken op inademing, dus kan niet spreken met valse stemplooien)
- Biofeedback: toonhoogte, stemkwaliteit
- Visualisatie: gaat in gedachten terug naar het moment (situatie zonder emotie) waarbij
iemand nog de stem had; verschil met nu; vanuit daar stemgeving
Therapieopbouw
- Oproepen van gewenste stem via kuchen, lachen, schrapen, … (onbewust, reflexmatig)
- Kuch (of …) verlengen met klinkers ‘uuuh’, ‘oooh’ of ‘aaah’
- Indien nodig eerst kuch en dan productie van alle klinkers
- Oefen nonsenssyllaben
- Oefen korte en daarna ook lange woorden (eerst met klinker beginnend)
- Zinnen
- Lezen
- Eenvoudig gesprek
- Transfer naar en generalisatie van de stem in de dagelijkse situatie!
Belangrijk
- Zeg niet tegen je client: ‘je kunt spreken als je zou willen’
- Vertel in plaats daarvan wat er fysiek aan de hand is
o De werking van de stemplooien is ontregeld of ontspoord
o Je stemplooien staan nu stil in een open stand …
o Het lukt je op dit moment niet om de stemplooien aan het trillen te krijgen.
Manuele therapie wordt gebruikt bij:
- Hypertone dysfonie
- Globusgevoel
- Opheffen van foutieve compensaties
- Facilitatie bij slikken
Resultaten manuele therapie:
- Verandering van stemkwaliteit
- Verminderen/verdwijnen van globus gevoel
- Afname van hypertonie
- Verlaging van de stemligging
- Vergemakkelijken van slikken
- ‘ruimte in de keel’
Als je manuele therapie wil gebruiken moeten er een aantal dingen worden uitgesloten:
- Diabetes: er worden kleine wondjes gemaakt in het strottenhoofd
- Bepaalde psychogene klachten
- Osteoporose: bot ontkalking
- Reuma: artytenoiden zijn gewrichten
- Bestraalde larynx
Technieken
- Massage, stretchen, druk geven
- Maximaal 6-8 therapiesessies van ½ uur, daarna of gelijktijdig stemtherapie
- Soms starten met stemtherapie, daarna manuele facilitatie voor de hypertone ‘rest’
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller harmasteenhuis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.98. You're not tied to anything after your purchase.