Monografieen Recht en Informatietechnologie 9 - Inleiding telecommunicatierecht
Telecommunicatierecht Samenvatting 2017/2018. Behaald cijfer: 10. Inclusief verwijzing naar de verplichte arresten en uitspraken. S.J.H. Hijrath en P.C. Knol (red), Inleiding Telecommunicatierecht (Serie ICT en Recht deel 9), Den Haag: Sdu 2014.
Bron:
S.J.H. Hijrath en P.C. Knol (red), Inleiding Telecommunicatierecht (Serie ICT
en Recht deel 9), Den Haag: Sdu 2014.
Rijksuniversiteit Groningen 1
,Telecommunicatierecht Samenvatting 2017/2018
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1, Introductie Telecommunicatierecht.................................................................5
§1.1 Technologie................................................................................................................................5
§1.2 Internatonale en natonale ontwikkelingen...............................................................................5
Hoofdstuk 2, De Nederlandse Telecommunicatiewet............................................................7
§2.1 Opzet van de wet........................................................................................................................7
§2.2 In de wet geregelde onderwerpen.............................................................................................7
§2.3 Verhouding tot het algemene mededingingsrecht.....................................................................8
§2.4 Openbaarheid.............................................................................................................................8
Hoofdstuk 3, Toezicht en handhaving.....................................................................................9
§3.1 Toezichthouders.........................................................................................................................9
§3.2 Handhaving.................................................................................................................................9
§3.4 Vergoedingen voor toezicht........................................................................................................9
§3.4 Rechtsbescherming en geschillen...............................................................................................9
Hoofdstuk 4, Mededeling en registratie van aanbieders.....................................................10
§4.1 Uitgangspunten ten aanzien van marktoegang.......................................................................10
§4.2 Aanbieder.................................................................................................................................10
§4.3 Elektronische communicatenetwerken en -diensten...............................................................10
Hoofdstuk 5, Frequentiebeleid en frequentiebeheer............................................................11
§5.1 Algemeen kader........................................................................................................................11
§5.2 Frequenteplan en frequenteregister.......................................................................................11
§5.3 Gebruik zonder vergunning......................................................................................................11
§5.4 Vergunningen...........................................................................................................................12
§5.5 Duur en verlenging...................................................................................................................13
§5.6 Bijzonder gebruik van frequenteruimte...................................................................................13
§5.7 Antennes en opstelpunten.......................................................................................................13
Hoofdstuk 6, Nummers en domeinnamen.............................................................................15
§6.1 Nummers en namen ten behoeve van routering van verkeer..................................................15
§6.2 Internet domeinnamen en e-mailadressen..............................................................................16
Hoofdstuk 7, Graafrechten en gedoogplichten.....................................................................17
§7.1 Marktoegang of regeling voor inbreuk op eigendom?............................................................17
§7.2 Hoofdlijnen wetelijke regeling.................................................................................................17
§7.3 Verplicht medegebruik van kabels............................................................................................18
§7.4 Gemeentelijke investeringen (‘verglazing’ van aansluitnetenn................................................18
Rijksuniversiteit Groningen 2
,Telecommunicatierecht Samenvatting 2017/2018
§7.5 Eigendom van kabels; onroerende zaken.................................................................................18
§7.6 Registrate kabels en leidingen; kabelschades..........................................................................20
Hoofdstuk 8, Interoperabiliteit van diensten en vertrouwelijkheid van informatie.........21
§8.1 Inleiding....................................................................................................................................21
§8.2 Onderhandelingsplicht inzake interoperabiliteit......................................................................21
§8.3 Bevoegdheid ACM tot opleggen van interoperabiliteitsverplichtngen....................................23
§8.4 Randvoorwaarden....................................................................................................................23
§8.5 Toegang tot nummers en diensten...........................................................................................23
Hoofdstuk 9, Marktafbakening, aanmerkelijke marktmacht en ex ante verplichtingen.24
§9.1 Inleiding....................................................................................................................................24
§9.2 Marktafakening......................................................................................................................24
§9.3 Aanwijzing van onderneming met aanmerkelijke marktmacht................................................25
§9.4 Ex ante verplichtngen..............................................................................................................26
§9.5 Besluitvorming en rechtsmiddelen...........................................................................................26
Hoofdstuk 10, Universele diensten en eindgebruikersbelangen.........................................27
§10.1 Inleiding..................................................................................................................................27
§10.2 Universele dienstverlening.....................................................................................................27
§10.3 Eindgebruikersbelangen.........................................................................................................27
Hoofdstuk 11, Privacy en de bescherming van persoonsgegevens.....................................29
§11.1 Privacyaanspraken en -verplichtngen....................................................................................29
§11.2 Vertrouwelijkheid van elektronische communicate..............................................................29
§11.3 Beveiliging van netwerken en diensten..................................................................................29
§11.4 Anoniem bellen en gebeld worden.........................................................................................29
§11.5 Geheime nummers.................................................................................................................30
§11.6 Verkeersgegevens en locategegevens niet zijnde verkeersgegevens....................................30
§11.7 Ongevraagde commerciële, ideële of charitateve communicate..........................................30
§11.8 Cookies (en dergelijken............................................................................................................31
Hoofdstuk 12, Aftappen..........................................................................................................32
§12.1 Vertrouwelijke communicate versus algemene belangen.....................................................32
§12.2 Afapbaarheid van openbare telecommunicatenetwerken en -diensten..............................32
§12.3 Gegevensverstrekking.............................................................................................................32
§12.4 Dataretente...........................................................................................................................32
Hoofdstuk 13, Continuïteit van elektronische communicatienetwerken en -diensten......33
§13.1 Contnuuteit.............................................................................................................................33
§13.2 Buitengewone omstandigheden.............................................................................................33
Rijksuniversiteit Groningen 3
,Telecommunicatierecht Samenvatting 2017/2018
Hoofdstuk 14, Regels met betrekking tot programma’s.....................................................34
§14.1 Inleiding..................................................................................................................................34
Hoofdstuk 15, Uitrusting........................................................................................................35
§15.1 Inleiding..................................................................................................................................35
§15.2 Defnites.................................................................................................................................35
§15.3 Relevante bepalingen.............................................................................................................35
Hoofdstuk 16: niet verplicht (wegens eidas-Verordening)..................................................37
Hoofdstuk 17, Verordening international roaming.............................................................37
§17.1 Inleiding..................................................................................................................................37
§17.2 De Verordening.......................................................................................................................37
§17.3 Tariefregulering......................................................................................................................37
§17.4 Transparanteverplichtngen...................................................................................................37
§17.5 Apart aanbod natonale en roamingdiensten.........................................................................37
Rijksuniversiteit Groningen 4
,Telecommunicatierecht Samenvatting 2017/2018
Hoofdstuk 1, Introductie Telecommunicatierecht
§1.1 Technologie
De eerste vorm van telecommunicatie (eind 18e eeuw) werd mogelijk gemaakt door mechanische
semaforen. Dit zijn optische telegrafen. Door deze op zichtafstand achter elkaar te plaatsen konden
boodschappen worden doorgegeven. In de 19e eeuw werden de telegraaf, de telefoon en
radiocommunicatie ontwikkeld. Vervolgens kwamen in de 20e eeuw televisie en
communicatiesatellieten van de grond. De eerste stappen naar het internet werden gezet met het
uitwerken van het concept van een gedigitaliseerd en gedistribueerd ‘message switching’ of ‘packet
switching’ netwerk. Op basis van deze voorstellen werden netwerkprotocollen ontwikkeld op basis
waarvan computers met elkaar een dergelijk gedecentraliseerd netwerk konden vormen. Het eerste
protocol was het Network Control Protocol (NCP), dat ten grondslag lag aan het ARPANET, de
voorloper van het internet. In 1982 werd dit protocol vervangen door het TCP/IP model dat ten
grondslag ligt aan de huidige internetinfrastructuur. Daarmee werd het mogelijk om met verschillende
applicaties berichten te verzenden (denk aan e-mail) en informatie op te zoeken (denk aan browsers).
Browsers maken het mogelijk op te surfen op het World Wide Web (www), dat is opgebouwd met de
programmeertaal HTML. De eerste populaire grafische browser was Mosaic, maar deze werd al snel
opgevolgd door Netscape.
Innovatie op het terrein van informatie- en communicatietechnologie heeft geresulteerd in een
integratie van elektronische communicatienetwerken met computernetwerken. Opvallend is alleen dat
de ontwikkeling van niet gereguleerde IP-netwerken parallel is verlopen aan de liberalisering en
regulering van de telecommunicatiemarkten. De toenemende concurrentie heeft ervoor gezorgd dat de
verschillende technologieën steeds meer interoperabel werden, hetgeen de effectiviteit van het
netwerkverkeer heeft vergroot. Deze ontwikkelingen beïnvloeden wat men verstaat onder het begrip
‘telecommunicatie’ of ‘elektronische communicatie’. Daarbij gaat het om de transport van gegevens
en niet om opslag, bewerking of inhoud daarvan (vgl. art. 1.1 Telecommunicatiewet (Tw)).
Een elektronisch telecommunicatienetwerk bestaat uit een combinatie van
transmissiesystemen, een communicatieprotocol, de communicatie-infrastructuur en schakel- of
koppelvlakken. Deze netwerken zorgen voor de overdracht van gegevens tussen de verzender en de
ontvanger, via verschillende koppelingen (vaak routers). Het belangrijkste verschil tussen IP-
netwerken (internet) en traditionele netwerken is dat eerstgenoemde gebaseerd zijn op ‘packet
switching’ en laatstgenoemde op ‘circuit switching’. Eerstgenoemde is flexibel, omdat voortdurend
(deel)berichten worden gestuurd via verschillende routes. Laatstgenoemde vereist dat er een
gedefinieerde verbinding tussen ontvanger en verzender bestaat. Bij pakketschakeling is dit niet nodig.
Netwerken zijn steeds gelaagd en gestructureerd. De bovenste laag bestaat uit de applicatielaag en
maakt het aanbieden van verschillende diensten mogelijk. De logische infrastructuurlaag bevat de
protocollen die de communicatie faciliteren (voor internet is dit IP/TCP). De onderste laag bestaat uit
de fysieke infrastructuurlaag, namelijk de netwerkelementen zoals kabels, glasvezel of radiogolven.
§1.2 Internationale en nationale ontwikkelingen
Communicatie en aanbod van diensten vinden dikwijls grensoverschrijdend plaats. Hoewel nationale
overheden bevoegd zijn om beslissingen te nemen over technische specificaties van netwerken en de
verdeling van frequenties, is harmonisatie op internationaal niveau geboden. De International
Telecommunications Union (ITU), een agentschap van de Verenigde Naties (VN), verzorgt het
beleid ten aanzien van de uitgifte van frequentiebanden wereldwijd, coördineert de
satellietinfrastructuur en zorgt voor standaardisatie middels technische standaards.
In de Verenigde Staten is het oudste telecommunicatiebedrijf de American telephone and
Telegraph (AT&T). Van oudsher werd diens monopolie gerechtvaardigd met de gedachte dat het ging
om een natuurlijk monopolie. Dat wil zeggen dat de kosten voor het opbouwen van een netwerk zo
hoog zijn dat het schaalvoordelen met zich brengt als het netwerk in handen is van slechts een bedrijf.
Toen een ander bedrijf een vergunning kreeg voor het bouwen van microwave radiozendmasten,
kwam die positie onder druk te staan. Dit zorgde voor een reeks interconnectiegeschillen en geschillen
omtrent marktverstorend gedrag van AT&T. Uiteindelijk werd AT&T opgesplitst in een long-distance
carrier en in een aantal regionale ondernemingen. Die ontvlechting zorgde voor veel meer concurrentie
in de telecommunicatiesector, hetgeen werd bevestigd in de Telecommunications Act van 1996.
Rijksuniversiteit Groningen 5
,Telecommunicatierecht Samenvatting 2017/2018
Ook in Europa hebben nieuwe, niet gereguleerde en dus niet onder de (staats)monopolies
vallende technologieën geleid tot een vergroting van de concurrentie. De oorspronkelijke
staatsbedrijven voor post, telegrafie en telefonie (PTT) hadden echter een sterke marktpositie, en om
die te doorbreken introduceerde de wetgever liberalisering van de telecommunicatiemarkt. De
Europese Commissie stelde in 1987 voor om de PTT’s te verzelfstandigen en te privatiseren, de markt
te liberaliseren en te reguleren door onafhankelijke sectortoezichthouders in het leven te roepen.
Bovendien moest de markt voor randapparatuur worden geliberaliseerd en geharmoniseerd, en
moesten de beginselen en voorwaarden voor toegang tot openbare netwerken en diensten worden
geharmoniseerd (Open Network Provision (ONP)).
Deze liberalisering ging gepaard met steeds meer geharmoniseerde regelgeving:
1. Het oude kader (1990-2002) bestond uit een veelvoud van richtlijnen, waaronder de
dienstenrichtlijn en de ONP-kaderrichtlijn. Lidstaten werden verplicht om
toegangsbelemmerende wetgeving op te heffen;
2. Het nieuwe Europees regelgevend kader (NRK, 2002) simplificeerde de regelgeving en
stemde deze af met het generieke mededingingsrecht. Het aantal harmonisatierichtlijnen werd
teruggebracht tot vijf:
a. De Kaderrichtlijn;
b. De Toegangsrichtlijn;
c. De Universeledienstenrechtlijn;
d. De Machtigingsrichtlijn;
e. De e-Privacyrichtlijn.
Daarnaast is in 2002 een nieuwe Mededingingsrichtlijn aangenomen.
3. Na 2002 bleken een aantal aanvullingen en evaluaties nodig, die bijvoorbeeld hebben
geresulteerd in de Roamingverordening. In 2009 heeft het Europees Parlement ingestemd
met een aantal herzieningsrichtlijnen en is er een Verordening tot oprichting van een nieuwe
sectorspecifieke Europese toezichthouder (BEREC, Body of European Regulators for
Electronic Communications) in werking getreden. Met de hervormingen werd betere
regelgeving, vermindering van marktregulering ex ante, beter gebruik van schaarse
hulpbronnen, versterking van de interne markt en verbeterde bescherming van eindgebruikers
nagestreefd. In 2014 is het voorstel voor de Verordening ‘Connected Continent’
geïntroduceerd, tezamen met een richtlijnvoorstel inzake de uitbouw van een nieuwe generatie
netwerken om iedereen toegang te geven tot sneller internet. Daarbij mogen
netwerkexploitanten alleen op basis van objectieve criteria toegang tot hun netwerken
weigeren. In 2015 is de Verordening open-internettoegang in werking getreden en in 2017
zijn de roamingkosten afgeschaft na wijziging van de Roamingverordening.
In Nederland begon de ontwikkeling met de Wet tot regeling der gemeenschap door
elektromagnetische Telegrafen, vervangen door de Telegraaf & Telefoonwet van 1904. Uitganspunt
was de staatsexploitatie van de telefoon, op basis waarvan de gemeentelijke telefoonnetwerken werden
overgenomen door het Rijk. In de Wet op de telecommunicatievoorzieningen (Wtv) en diens opvolger,
de Telecommunicatiewet (Tw) werden de verschillende Europese richtlijnen geïmplementeerd. De
Wet implementatie nieuw Europees regelgevend kader voor de elektronische communicatiesector
2002 en de Wet tot wijziging van de Telecommunicatiewet ter implementatie van de herziene
telecommunicatierichtlijnen (2012) hebben inmiddels belangrijke wijzigingen aangebracht in de
oorspronkelijk Telecommunicatiewet. De volgende hoofdstukken zullen betrekking hebben op de
inhoud van die Telecommunicatiewet.
Rijksuniversiteit Groningen 6
, Telecommunicatierecht Samenvatting 2017/2018
Hoofdstuk 2, De Nederlandse Telecommunicatiewet
§2.1 Opzet van de wet
De Telecommunicatiewet (Tw) bevat de regels voor de geliberaliseerde telecommunicatiemarkt.
De drie oorspronkelijke kerndoelen van de wet zijn:
1. Versterken van de concurrentiepositie van Nederland door eersteklas
telecommunicatievoorzieningen en -toepassingen;
2. Bevorderen van kwaliteit en toegankelijkheid van telecommunicatie-infrastructuren;
3. Bewaken van maatschappelijke belangen bij de toegang tot en het gebruik van
telecommunicatievoorzieningen.
De Telecommunicatiewet vormt een kader voor lagere regelgeving waarin concrete rechten en
plichten worden uitgewerkt ten aanzien van de actoren die op de telecommunicatiemarkt actief zijn.
De opzet van de Tw is techniekonafhankelijk, zodat verschillende technologieën door de wet
geregeld worden (denk aan telefonienetwerken, satellietnetwerken en kabeltelevisienetwerken).
Internetdiensten worden in beginsel op gelijke wijze als andere elektronische communicatiediensten
behandeld. De algemene regels moeten dan ook in specifieke situaties geïnterpreteerd worden,
afhankelijk van de technologie die in het geding is.
Naast algemene regels bevat de Tw ook specifieke regels die alleen betrekking hebben op
bepaalde technologieën. Verder bevat de Tw voornamelijk regels voor openbare elektronische
communicatienetwerken en -diensten (zie hierna). Het begrip ‘elektronische communicatie’ wordt
gehanteerd in combinatie met de begrippen ‘netwerken’ en/of ‘diensten’, om aan te geven dat de Tw
zowel betrekking heeft op de exploitatie van de infrastructuur als de levering van diensten over die
infrastructuur. De inhoud van die diensten wordt niet door de Tw geregeld, maar door de Mediawet
2008 (zie ook Hoofdstuk 1 en UPC Nederland BV / Gemeente Hilversum). Een ander begrip dat – in
wisselende betekenis – steeds terugkomt is het begrip ‘gebruiker’. Meestal wordt hieronder verstaan
een natuurlijke of rechtspersoon die gebruikmaakt van of verzoekt om een openbare elektronische
communicatiedienst. Dit kunnen zowel aanbieders van diensten zijn (die zelf afnemer zijn van
toegangsdiensten) als eindgebruikers. Eindgebruikers zijn natuurlijke of rechtspersonen die van een
openbare elektronische communicatiedienst gebruik maken en die niet tevens openbare elektronische
communicatienetwerken of -diensten aanbieden. Dit moet men onderscheiden van abonnees, die men
kan omschrijven als natuurlijke of rechtspersonen die een overeenkomst hebben gesloten met een
aanbieder van openbare elektronische communicatiediensten voor de levering van dergelijke diensten.
Als een bedrijf een dergelijke overeenkomst sluit ten behoeve van haar werknemers, dan is
eerstgenoemde (alleen) abonnee, en laatstgenoemden zijn (alleen) eindgebruikers.
§2.2 In de wet geregelde onderwerpen
De regels van de Tw zijn van administratiefrechtelijke aard, maar kunnen ook doorwerken in de
contractuele verhoudingen tussen aanbieders onderling en tussen aanbieders en afnemers. De vier
hoofdthema’s waarin de Tw valt onder te verdelen zijn:
1. Markttoegang. Uitgangspunt is dat iedere onderneming waar mogelijk zonder voorafgaande
overheidstoetsing toegang heeft tot de elektronische communicatiemarkt. Daarvoor is wel een
mededeling en registratie bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM) verplicht (H2 Tw).
Bovendien geldt een uitzondering waar het schaarse middelen betreft (zoals frequenties en
nummers, H3 en H4 Tw);
2. Marktordening en marktgedrag. Hier gaat het om regels die de verhoudingen tussen
aanbieders en afnemers en tussen aanbieders onderling regelen. Deze regels zien op de
daadwerkelijke concurrentie en kennen bevoegdheden toe aan nationale regelgevende
instanties (NRI’s), waaronder de ACM. Relevante onderwerpen zijn interoperabiliteit,
interconnectie, aanmerkelijke marktmacht en toegang (H6-6B Tw);
3. Maatschappelijke belangen. Hieronder vallen bijvoorbeeld regels ten aanzien van de
bescherming van eindgebruikers (H7 Tw), universele dienstverlening (H9 Tw), uitrusting
(H10 Tw), bescherming van de persoonlijke levenssfeer (H11 Tw), bescherming van de
openbare orde en veiligheid (H13 en H14 Tw) en continuïteit (H11a Tw);
4. Overige onderwerpen, zoals geschillen (H12 Tw), toezicht (H15 Tw), en vergoedingen
wegens toezicht (H16 Tw).
Rijksuniversiteit Groningen 7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller edwin7788. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.
