Samenvatting van de hoofdstukken 11, 12 en 14 uit het boek psychologie en sociologie. bevat zowel de samenvattingen uit het boek als een zelf geschreven samenvatting. bevat voorbeelden en tabellen.
Gedrag en samenleving
Boek: Psychologie en sociologie
Samenvatting uit het boek zelf:
Hoofdstuk 11: sociale beïnvloeding
Conformeren is het veranderen van mening of gedrag onder invloed van de reële of veronderstelde
invloed van anderen.
Sociale controle is het toepassen van sancties (beloning of straffen) door groepsleden om te
bewerkstelligen dat men zich conformeert aan voor de groep belangrijke normen en waarden.
Macht is het vermogen van een partij om in een bepaalde situatie het gedrag van een andere partij te
beïnvloeden. Macht is een relationeel en een relatief begrip. Partijen kunnen in verschillende
(sociale) situaties meer of minder macht te hebben.
Gehoorzamen is een vorm van directe sociale beïnvloeding. Afhankelijk van de sociale situatie kunnen
mensen zeer ver gaan in het gehoorzamen.
De-individualisering is het proces waarbij iemand vervreemd raakt van zichzelf. Dat kan een interne of
een externe oorzaak hebben. De externe oorzaak kan een ernstige situatie zijn waarin iemand een
deel van zijn persoonlijke identiteit en bijbehorende normen en waarden kwijtraakt.
Verschijningsvormen van macht zijn gezag, dwang en manipulatie. Mensen kunnen afhankelijk van
hun positie verschillende machtsmiddelen gebruiken, zoals economische, deskundigheids- en
relationele middelen. Iemand met meer macht kan macht coöperatief gebruiken, maar kan ook
dwingend tot gehoorzaamheid (confronterend machtsgebruik). Daarnaast kennen we formeel
machtsgebruik.
Het gedrag van mensen kan in sterke mate veranderen door de invloed van de sociale situatie. Dat
hebben de experimenten van Sherif en Asc over conformeren, van Zimbardo over het loslaten van de
eigen normen in groepsverband en van Milgram over gehoorzamen aangetoond.
Hoofdstuk 12: sociologie
Sociologie is de wetenschap die bestudeert hoe mensen samenleven en welk gedrag ze vertonen
binnen bepaalde sociale structuren
Na de Franse revolutie (1785) en door de industriële revolutie (1780-1850) ontstaan er grote
veranderingen in de samenleving. Die veranderingen intrigeren wetenschappers. Bovendien zijn zij
verontwaardigd over de armoede. Dat leidt tot het sociologisch perspectief: met een sociologische
bril op kijk je anders naar ‘normale’ en afwijkende gedragingen.
Vanaf omstreeks 1850 ontstaan er 3 stromingen die elkaar aanvullen omdat ze vanuit verschillende
uitganspunten gedrag en structuren interpreteren. Ze bieden aanvullende inzichten op de
wisselwerking tussen sociale structuren en individuen.
Functionalisten bekijken de maatschappij van een afstand en zien dan allerlei sociale structuren met
bijbehorende functies voor het geheel. Een sociale structuur is het product van afspraken, waarden
en gedragingen. De cultuur (ideeën, opvattingen) bepaalt de structuur. Sommige mensen krijgen
, terecht meer waardering dan andere mensen. Veranderingen van een structuur verlopen geleidelijk
en zijn het gevolg van een verandering in de cultuur.
Conflictsociologie zien de maatschappij als fundamenteel onrechtvaardig:
bepaalde groeperingen worden systematisch bevoordeeld. De strijd die daaruit voortkomt, is de
oorzaak van veranderingen. Men kijkt vooral naar economische tegenstellingen en verschillen in
macht. De sociale structuur bepaalt de cultuur: de manier waarop mensen arbeid verrichten, is
bepalend voor hun opvattingen en waarden. Marx zou je de eerste conflictsocioloog kunnen noemen.
Zijn invloed is enorm geweest en heeft geleid tot een politieke beweging die het marxisme wordt
genoemd. Latere socialisten en communisten hebben inspiratie geput uit zijn werk.
Symbolisch interactionisten beschrijven sociale structuren van binnenuit. De sociale structuur wordt
bepaald door het betekenisvolle handelen van individuen: mensen interpreteren elkaars gedrag,
kennen er betekenis aan toe en stemmen hun gedrag op elkaar af. Zo vormen ze met z’n allen een
sociale structuur. Afwijkend gedrag wordt ontmoedigd. Veranderingen in de sociale structuur
ontstaan doordat men vindt dat het anders moet.
Hoofdstuk 14: sociale ongelijkheid
Sociale ongelijkheid is de ongelijke verdeling van geld, goederen, macht en status en de ongelijke
waardering van mensen. Sociale ongelijkheid wordt onder andere ervaren door mensen met een
andere afkomst, taal, opleiding of beroep
De ongelijkheid maakt men zichtbaar in een stratificatie, een stapeling van sociale lagen. Klassen en
statusgroeperingen zijn verticale sociale lagen die verschillen in aanzien en macht.
De sociale ongelijkheid is aantoonbaar voor diverse groeperingen, zoals ongelijkheid tussen mannen
en vrouwen, tussen autochtone Nederlanders en mensen met een migratieachtergrond, tussen
generaties en tussen heteroseksuelen en mensen van de LHBTI-groepering.
Sociale sluitingen is een mechanisme waarbij men privileges en voordelen geeft aan mensen uit de
eigen statusgroeping en anderen de toegang daartoe belemmert.
Functionalisten stellen dat sociale ongelijkheid positief kan werken, als prikkel om hogerop te komen.
Wanneer sociale ongelijkheid negatief gaat werken, bijvoorbeeld door een sterk criminele
onderklasse, dan is een verandering nodig.
Conflictsociologen zien sociale ongelijkheid als onrechtvaardig. Sommige mensen zijn bevoorrecht,
andere mensen worden onderdrukt of hebben weinig ontplooiingskansen. Dat laatste kan gelden
voor bepaalde allochtone groepen. Sociale verandering zal nodig zijn om de (re)productie van sociale
ongelijkheid tegen te gaan.
Stijging en daling in positie op de maatschappelijke ladder noemen we sociale mobiliteit. Ook een
hele groepering kan stijgen of dalen in maatschappelijke positie. Voor sommige groeperingen is het
moeilijk om van positie te veranderen. Dat kan ook gelden voor een hele generatie.
De ongelijke maatschappelijke waardering van mannen en vrouwen is sinds het begin van de 20 e
eeuw een onderwerp van strijd. Vrouwen hebben nu gelijke rechten en in principe gelijke kansen
(onderwijs, werk). Hoewel de maatschappelijke positie van vrouwen steeds sterker wordt, blijft er
sprake van ongelijke verdeling, behandeling en waardering. Relatief weinig vrouwen bezetten hoge
posities als minister, burgermeester, hoogleraar of commissaris bij een groot bedrijf. Er zijn diverse
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rozemarijnalderden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.31. You're not tied to anything after your purchase.
