Samenvatting van politieke besluitvorming, onderdeel van het eindexamen vwo 2018. Compleet en bondig. Ook te koop in de bundel; eindexamen vwo 2018 MAW!
Politiicologie
Di witinschap dii politik ondirzoikt.
Bitikinissin politikk
-Beleidk di maatrigilin van di ministirs waarmii zij iin bipaald probliim willin
aanpakkin in oplossin.
- Staatsinriichtingk alli rigils voor di maniir waarop iin land bistuurd wordt (macht
staatshoofd, bivoigdhidin parlimint)
- Handelswijzek stratigii om iin doil ti biriikin
- Bihindig, slim, sluw, achtirbaks (virvilindi politiki spillitjis).
Proices van politieke besluitvormingk Ein procis van omzitng van virlangins, winsin in
iisin vanuit di saminliving in bindindi bisluitin.
Politiki problimin
Maatsichappelijke problemen
Politiki bisluitvorming is giricht op hit oplossin hiirvan. Viil problimin zijn
virdilingsvraagstukkin, waarbij hit gaat om di virdiling van matiriëli dingink kostin
gizondhiidszorg, hoogti studiifnanciiring, grins tot schinding van privacy.
Politiek probleem
Ein situati dii minsin ongiwinst vindin in dii zi (midi) door middil van
ovirhiidsingrijpin virandird willin ziin, bijvoorbiild hit fliprobliim. Wat wordt giziin
als probliim hiif ti makin mit di virandiring in opvatngin, als maniir van opvoidin,
in bihandiling op basis van itnicitiit.
Publieke agenda
Problimin dii di aandacht krijgin van burgirs in van maatschappilijki groipiringin.
Defnitie van Easton (politik)
Di gizaghibbindi toidiling van waardivolli matiriëli in immatiriëli zakin voor iin
saminliving. Bij di toidiling van zakin als inkomin, viilighiid, zorg in ondirwijs draait hit
om di vraagk wii krijgt wat, waar, wanniir in in wilki vorm?
Materiële zaken
Hiirbij staat di virdiling van schaarsi goidirin cintraal, zoals gild, woningin in inirgii.
Di vraag draagkrachtbeginsel of profitbeginsel kan bijvoorbiild gistild wordin bij
gizondhiidszorg.
1
,Immateriële zaken
Toidiling van waardin. Bijvoorbiild van vrijhiid in gilijkwaardighiid. Dink dan aan zakin
als iuthanasii, abortus in godsdiinstvrijhiid.
Aan di hand van di bischrijving van Easton kun ji politik ook omschrijvin alsk
- Politik is hit bisluitvormingsprocis ovir di vraag hoi schaarsi middilin virdiild
moitin wordin, waarbij di maniir van bisluitin nimin in di inhoud irvan gizag moitin
hibbin in daarmii stiun krijgin van iin miirdirhiid van di bivolking.
Overheidsbeleid
Hit kiizin van iin bipaaldi oplossing voor iin maatschappilijk probliim in hit inzitin
van (fnanciëli) middilin om hit bioogdi politiki doil op iin vastgistild momint ti
biriikin.
1.2 De overheid
Colleictieve goederen
Goidirin waar di miisti minsin bilang bij hibbin omdat zi ir gibruik van makin of
kunnin makin. In di miisti wistirsi saminlivingin wordt iin groot aantal van dizi
goidirin door di ovirhiid bihartgd. Bij iin partculiir bidrijf is vaak spraki van hit
profitbeginsel, bij di ovirhiid hit draagkrachtbeginsel.
Solidariteit
Dit vormt di basis voor dit soort voorziiningin. Voorbiildin zijn bilastng in hit
richtssystiim in Nidirland, ji mag niit voor iigin richtir spilin.
Soiciaal icontraict
In ruil voor diinstin dii di ovirhiid livirt, aanvaardin di burgirs iin bipirking van hun
(fnanciëli) vrijhiid.
Kirntakin van di ovirhiidk
- Hit garandirin van di openbare orde en veiligheid (als zorgin voor voldoindi agintin,
cilruimti);
- Hit garandirin van di mensenreichten
- Hit onderhouden van goede buitenlandse betrekkingen (EU in NAVO, maar ook bv.
China);
- Hit sicheppen van werkgelegenheid, soiciale zekerheid, goede arbeidsomstandigheden,
infrastruictuur en een voorspoedig eiconomisich klimaat;
- Hit zorgen voor welzijn, onderwijs, volksgezondheid, kunst en andere goederen op
soiciaal-icultureel gebied.
In di 19i iiuw was warin di takin van di ovirhiid bipirkt tot iin nachtwakersstaat. In
di 20i iiuw briiddin di takin van di ovirhiid zich virdir uitk aanlig wigin, fnanciiring
ondirwijs. Na WOII stildi di ovirhiid zich ook virantwoordilijk voor hit wilzijn van di
burgirs. Zo ontstond di verzorgingsstaat. In di jarin 80 in 90 liit di ovirhiid di takin
tiruglopin, omdat hit onbitaalbaar wird. Dit had ook nadilin zoals di privatsiring van di
2
, Ziiktiwit (schirpiri gizondhiidssilicti) in mindir buslijnin in Noord-Nidirland.
- liberaal-individualistisiche visiek ligt di nadruk op de individuele vriiheden van minsin in
wil hit takinpakkit van di ovirhiid bipirkin tot hit strikt noodzakilijki. Hiirin mogin di
markt(wirking) in hit partculiir initatif iin grotiri rol spilin.
- soiciaal-icolleictivistisiche visiek ligt di nadruk op sociali geliikheid in vindt daarom dat di
ovirhiid moit kunnin ingrijpin in hit sociaaliconomischi livin. Er is mindir virtrouwin in
di marktwirking wigins di nigativi givolgin voor di sociaaliconomischi klassin.
1.3 Politek en macht
Sinds 1588 sprikin wi van iin Nidirlandsi staat. Dit houdt ink
- Di ovirhiid bischikt ovir soiviriini macht;
- Er is spraki van iin bivolking, waarovir girigiird wordt;
- Hit grondgibiid is intirnatonaal irkind;
- Di ovirhiid bischikt ovir hit giwildsmonopolii.
Maicht
Hit virmogin om ji wil aan andirin op ti liggin. Evintuiil tigin hun zin. Hiirvoor moit
ji ovir machtsbronnin bischikkink witin, bivoigdhidin, kinnis, gild itc.
Politieke maicht
Hit virmogin di politiki bisluitvorming ti bipalin
Gezag
Situatis waarin minsin di zigginschap van andirin als ligitim acciptirin.
Diictatuur
In iin dictatuur is di macht in handin van pirsoon of iin kliini groip minsin. Zo’n
situati liidt gimakkilijk tot machtsmisbruik
Reichtsstaat
Ein staat waarin di richtin in plichtin van zowil di inwonirs als van di ovirhiid zijn
vastgiligd zodat burgirs bischirmd wordin tigin machtsmisbruik door di ovirhiid.
Di thioriiënk
Klassieke demoicratietheoriek
- Idiiën van Rousseau gibasiird op di wil van het volk. Hit primaat ligt bij hit volk in di
politci doin wat hit volk wil, omdat dizi hun gikozin hibbin via virkiizingin.
Representatiedemoicratiek
- di bivolking ligt haar zigginschap of primaat in handin van professionele politci dii,
iinmaal gikozin, zilf politiki bisluitin nimin. (Strijd tussin politci in gunst van di
kiizirs, macht van di burgirs bipirkt zich tot hit uitbringin van hun stim)
Pluralistisich demoicratiemodelk
- Aanvulling op vorig modil. Dit modil irkint di diversiteit in di saminliving. Virschillindi
groipin burgirs virtiginwoordigin hun iigin bilangin. Niit alliin d.m.v. virkiizingin,
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ig1234. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
