Summary
Samenvatting VUB: Differentiële Psychologie
- Course
- Institution
Samenvatting van de lessen differentiële psychologie academiejaar .
[Show more]
Seller
Follow
linaannpdepauw
Content preview
Differentiële psychologieHoofdstuk 1: intro
1. Inleiding persoonlijkheidspsychologie
• Klassieke theorieën
o Vertrekpunt: universele benadering
o Universele benadering = fundamentele psychologische processen en kenmerken die gelden
voor alle mensen, of hoe mensen in algemeen beschreven worden
• Hedendaags onderzoek naar persoonlijkheid
o Legt nadruk op individuele en groepsverschillen (≠ universeel)
o Elke onderzoeker vertrekt vanuit zijn eigen perspectief
• Kennis domein = een gespecialiseerd gebied binnen de wetenschap van de psychologie van waaruit
psychologen zich richten op het leren over specifieke en beperkte aspecten van de menselijke
natuur
o => integratie nodig om een volledig beeld van de persoonlijkheid te krijgen
o 6 kennisdomeinen:
1. Dispositionele kennisdomein
• Aandacht wordt vooral gericht op manieren waarop individuen verschillend
zijn van elkaar
• Centraal doel: fundamentele disposities identificeren
• Dit domein handelt over de trekken die zich tijdens het leven gaan
ontwikkelen
2. Biologisch kennisdomein
• Mensen zijn verzamelingen van biologische systemen
• Systemen zijn de bouwstenen van gedrag, denken en emoties
3. Intrapsychisch kennisdomein
• Mentale mechanismen van de persoonlijkheid
• Niet op bewust niveau
4. Cognitief en ervaringskennisdomein
• Aandacht voor cognitie en subjectieve ervaringen zoals bewuste gedachten,
gevoelens, overtuigingen, verlangens
o Zelf en zelfconcept
o Streefdoelen
o Emotionele ervaringen
o Intelligentie
5. Sociale en culturele kennisdomein
• Persoonlijkheid beïnvloedt en wordt beïnvloed door cultuur en sociale
contexten
• Onderzoek naar culturele verschillen tussen groepen
• Individuele verschillen in culturen: hoe komt persoonlijkheid tot uiting in een
sociale context?
1
, 6. Aanpassingskennisdomein
• Persoonlijkheid heeft een sleutelrol bij onze manier van ‘copen’ en aanpassen
aan gebeurtenissen in het dagelijks leven
• Persoonlijkheid staat in verband met gezondheid en in verband met
problemen bij coping en aanpassing
• Persoonlijkheidsstoornissen
Hoofdstuk 2: tijd
1. Conceptuele begrippen
• Persoonlijkheidsontwikkeling = de samenhang, consistentie en stabiliteit van eigenschappen van
mensen doorheen de tijd en de wijzen waarop mensen veranderen over de tijd
o Verschillende vormen van stabiliteit
▪ 1) Rangorde stabiliteit
• = je relatieve positie tegenover anderen blijft dezelfde doorheen de tijd
• Voorbeeld: lengte, agressie
▪ 2) Gemiddelde niveau stabiliteit
• = bevolking blijft doorheen de tijd op hetzelfde niveau, ook al wordt de
bestudeerde populatie wel ouder
• Voorbeeld: gemiddelde niveau van agressie verandert niet
• 2 definiërende kwaliteiten van persoonlijkheidsontwikkeling
o Intern
▪ = de veranderingen zijn intern in de persoon, niet uitsluitend in de omgeving
▪ Voorbeeld: andere omgeving, andere groep mensen, verschillend gedrag, maar
intern geen verandering
• Autoritaire PH stijl: dominant en agressief tov minderen, onderdanig en
meelopend tegenover meerderen
o Aanhoudend
▪ = de veranderingen houden aan doorheen de tijd, zijn niet tijdelijk
▪ Voorbeelden: wel tijdelijk => als dronken: meer extravert, agressief
2. 3 niveaus van analyse
• 3 niveaus van analyse
1. Populatieniveau
▪ Veranderingen of consistenties over de tijd die voor iedereen min of meer gelden
• Seksuele motivatie: neiging tot stijgen tijdens de puberteit bij iedereen
• Er is een algemene afname in impulsiviteit en risicogedrag naarmate men
ouder wordt
▪ => algemene trends
2. Niveau van groepsverschillen
▪ Veranderingen die anders of specifiek zijn voor bepaalde groepen mensen
• Puberteit: mannen (risicogedrag) >< vrouwen (empathie)
• Cultuurverschillen: in Amerika Europese vrouwen risico op eetstoornissen ><
minder risico voor Afrikaanse vrouwen
2
, 3. Niveau van individuele verschillen
▪ Veranderingen die specifieke individuen treffen
▪ Voorbeeld: verschillen tussen individuen die bepaalde veranderingen kunnen
voorspellen, zoals bv. wie een hoog risico heeft op psychische decompensatie op
basis van eerdere persoonlijkheidsmetingen voorspellen, bv. vroege markers van
depressie zoeken bij individuen, voorspellen wie ‘mid-life’ crisis zal hebben etc
3. Stabiliteit van persoonlijkheidstrekken over de tijd
• Verschillende opvattingen mogelijk:
o Temperament model: persoonlijkheid is biologisch bepaald en verandert niet over de tijd
o Persoonlijkheid is onderhevig aan omgevingsfactoren en leeftijdsfasefactoren en verandert
dus sterk over de tijd => eerder verandering
Stabiliteit van temperament gedurende eerste levensjaren: baby en peutertijd
• Temperament = individuele verschillen die al vroeg tot uiting komen, meestal erfelijk en hebben te
maken met emotioneel gedrag
• Onderzoek Rothbart: beoordelen temperament van kinderen door verzorgers op basis van 6
temperament factoren
o Activiteitsniveau: motorische activiteit
o Lachen: frequentie van lachen
o Angst: stimulus die stress en vermijding geeft
o Stressreactie bij beperkingen
o Troostbaarheid: wanneer de stress mindert of de baby getroost wordt
o Oriëntatie duur: duur van de aandacht op objecten
→ Aspecten die meetbaar zijn bij jonge baby’s, gemeten op verschillende leeftijden (3-6-9-12
maanden)
o Conclusies:
▪ Er zijn al vroeg stabiele verschillen te
zien (vooral prosociaal gedrag)
▪ Stabiliteit in het eerste levensjaar is
middelmatig hoog
▪ Over korte periodes is de stabiliteit
doorgaans hoger
▪ Stabiliteit neemt toe met de leeftijd
Stabiliteit doorheen kinderjaren
• Longitudinale studies: onderzoeken van dezelfde groep individuen op verschillende tijdsmomenten
• Als voorbeeld Studie Saudino (2012): 304 tweelingparen van zelfde geslacht, waarvan 141
monozygote op 2 en 3-jarige leeftijd
3
, • Onderzoek Saudino: 304 tweelingparen van zelfde geslacht, waarvan 141 monozygote op 2 en 3-
jarige leeftijd
o Gemeten op 2 manieren en plaatsen
▪ Actormeter thuis en in het labo
▪ Onafhankelijke beoordelingen van activiteitsniveau door ouders thuis en
onderzoekers in labo
o 2 belangrijke berekende maten
▪ Stabiliteitscoëfficiënt = correlatie tussen 2 dezelfde maten op verschillende
tijdsmomenten
• Activiteitsmaten zijn steeds positief gecorreleerd met dezelfde maten op een
later moment: activiteitsniveau is dus redelijk stabiel doorheen de kindertijd
• Grootte van de correlaties daalt naarmate het tijdsinterval tussen de
metingen stijgt: hoe langer het tijdsinterval, des te lager worden
stabiliteitscoëfficiënten
▪ Validiteitcoëfficiënt = correlatie tussen 2 verschillende manieren van meten van
dezelfde trait, op hetzelfde moment
• Overeenkomst tussen actometer thuis en ouderbeoordelingen en actometer
labo en onderzoekerbeoordelingen
▪ Geldt ook voor andere domeinen
▪ Dalende lijn naarmate de tijdsinterval
toeneemt, maar ondanks dit blijven de
correlaties positief => matig tot hoog
• Longitudinale studies
o Individuele verschillen in persoonlijkheid ontstaan op jonge leeftijd
o Deze individuele verschillen zijn redelijk stabiel over de tijd heen, dus persoonlijkheid als
kind is goede voorspeller voor volwassen persoonlijkheid
o MAAR: voorspelbaarheid daalt naarmate de tijd tussen de twee meetmomenten toeneemt
Rangorde stabiliteit in volwassenheid
• Verschillen tussen mensen op vlak van brede persoonlijkheidstrekken is redelijk stabiel (N, E, O, A,
C: r matig tot hoog)
o In verschillende onderzoeken
o Met verschillende soorten instrumenten
o Op basis van verschillende tijdsintervallen: 3-30 jaae
• Gemiddelde correlatie (voor verschillende trekken, meetinstrumenten, tijdsintervallen) is +.65
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller linaannpdepauw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70840 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now