Summary
Samenvatting inleiding oncologische zorg
- Course
- Institution
Samenvatting van de stof van de module inleiding oncologische zorg volgens EPA.
[Show more]
Seller
Follow
Dina192
Reviews received
Content preview
Inleiding oncologische ketenzorgToetsonderwerpen
Fundamentele aspecten inleiding oncologie
Leerdoelen:
- Epidemiologie en medische diagnostiek benoemen
- Basisbegrippen bij het ontstaan van kanker
- Het verschil tussen benigne en maligne
- Verschillende oorzaken van kanker verklaren
- Groeipatroon van een tumor omschrijven
- Verschillende diagnostiek en behandelingsmogelijkheden
Epidemiologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de studie van de frequentie en de
verbreiding van ziekten in verband met daaraan liggende oorzaken. Het doel hiervan is de
frequentie van het voorkomen van kanker te beschrijven en te verklaren.
Etiologie is de leer van ziekte en ziekteoorzaken.
Kanker ontstaat als gevolg van genetische veranderingen in lichaamscellen, die daardoor
veranderen in tumorcellen.
Preventie geneeskunde is het bevorderen van de gezondheid en het voorkomen van
ziekmakende invloeden. Er zijn drie vormen van preventie:
1. Primaire preventie > gericht op het voorkomen van het ontstaan van kanker
2. Secundaire preventie > gericht op het zo vroeg mogelijk ontdekken van de kanker en
het geven van adequate behandeling
3. Tertiaire preventie > gericht om de gevolgen van de aandoening zo veel mogelijk te
beperken en een eventuele tweede tumor te voorkomen.
Exogene factoren (van buitenaf)
Roken
Voeding
Beweging
Alcohol
Zonlicht bijv zonnebank
Overgewicht
Ioniserende straling
Beroepsrisico bijv. asbest en teer
Geneesmiddelen bijv cytostatica
Infecties bijv. HPV
Milieu
Endogene factoren (van binnenuit)
Hormonale invloeden bijv. rol van testosteron bij het ontstaat van prostaatcarcinoom
Genetische factoren
Gevolg van andere ziekten bijv. na ziekte van Crohn kans op tumor in colon
, Inleiding oncologische ketenzorg
Chemopreventie is het toedienen van middelen met het doel het risico op kanker te
verminderen, ontwikkeling te vertragen of herhaling te voorkomen. Bepaalde antioxidanten
(COX-2-remmers) kan het ontstaan van colonadenomen doen verminderen en de kans op
ontstaan van kanker afneemt. Tamoxifen remt het ontstaan van mammacarcinoom maar
geeft weer een verhoogd risico op endometriumcarcinoom.
Carcinogenese is het proces van het ontstaan van kwaadaardige tumoren. De twee
hoofdrolspelers bij het ontstaan van kanker zijn oncogenen en tumorsuppressorgenen. Een
oncogen is een gemuteerde variant van een zogenoemde proto-oncogen. Het is een normaal
gen dat door mutatie op een abnormale manier wordt geactiveerd, dit kan ongecontroleerde
celgroei veroorzaken. Tumorsuppressorgenen coderen voor eiwitten die een remmende
invloed hebben op de celgroei. Door een mutatie kan het geïnactiveerd worden of zelf
vernietigd.
Goedaardige tumor kenmerkt zich doordat hij niet snel groeit, goed is ingekapseld en
anatomische begrenzingen respecteert. Bij een kwaadaardige tumor is de regulatie van de
celvermeerdering en de celdifferentatie zijn verstoord. Het groeit door begrenzingen heen.
Metasering is het losraken van tumorcellen uit de tumor en die vervolgens door het lichaam
verspreiden, innestelen en ter plaatse een nieuwe tumor volgen.
Een carcinoom is een tumor die ontstaat uit epitheelcellen. Deze cellen zijn te vinden in de
huid maar ook als bekleding bij bijv. de colon en luchtwegen. Plaveicelcarcinoom gaat uit van
plaveiselcellen en adenocarcinoom ontstaat in het klierweefsel.
Een sarcoom ontstaat uit het steun en bindweefsel van het lichaam.
Hematologische maligniteiten zijn de maligniteiten van de bloed bereidende organen en de
lymfeklieren.
TNM classificatie
T: grootte van de tumor
N: mate van aantasting van regionale lymfeklieren (in omgeving van primaire tumor)
M: metastasen via de bloedbaan (op afstand)
Pathologisch diagnostiek
Cytologisch onderzoek. Dit is het microscopisch onderzoeken van losse cellen. Het materiaal
kan op verschillende manieren worden verkregen:
- Cytologie van vocht > pleuravocht, ascites
- Exfoliatieve cytologie > cervixuitstrijk of bronchusbrush
- Dunne naald punctie > met een dunne naald materiaal opzuigen uit tumorachtig
weefsel (bijv. vergrote lymfeklier of borsttumor)
- Beenmergpunctie > ter beoordeling van de aanwezigheid van maligne
bloedvormende cellen bij verdenking leukemie
- Lichaamsexcreta > urine of sputum
Radiologisch diagnostiek
, Inleiding oncologische ketenzorg
- Röntgenfoto
- CT
- MRI
- Echografie
Nucleair geneeskundig onderzoek
- Skeletscintgrafie of een botscan. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van intraveneuze
toediening die radioactief gemaakt technetium voor de opsporing van
botmetastasen.
- Sentinel Node procedure. De schildwachterklier wordt voor operatie zichtbaar
gemaakt en tijdens de operatie getraceerd en verwijderd.
- PET > stofwisselingsprocessen worden zichtbaar gemaakt
Bloedonderzoek
Tumormarkers zijn enzymen of ectopische hormonen die worden geproduceerd door de
tumor of door normaal weefsel als reactie op de tumor. Deze markers zijn onder andere te
vinden in serum, lichaamsvloeistoffen en weefsels.
- Zo kan een verhoogd LDH een uiting zijn van een aantal verschillende tumoren.
- Verhoogd AFP kan wijzen om een kiemceltumor
- CEA gehalte is verhoogd bij tumoren van colon, pancreas, borst, maag, ovarium en
long
- Verhoogd PSA duidt op de mogelijkheid dat er prostaatcarcinoom aanwezig is
Benigne kenmerken (-oom)
- Houdt zich aan de grenzen (ingekapseld)
- Goede differentiatie (celdeling)
- Groeit langzaam
- Zaait niet uit
Maligne kenmerken (sarcoom/carcinoom)
- Houdt zich niet aan de grenzen
- Slechte differentiatie
- Groeit snel
- Zaait uit
Behandel mogelijkheden
- Holistische zorg en begeleiding -> niet alleen kijken naar de zorgvraag maar naar de
mens erachter
- Lokale chirurgie
- Lokale radiotherapie
- Systemische hormonale, immuno, chemotherapie
- Systemische kankercel specifieke therapie
Dit kan curatief, inductie of palliatief zijn.
Neo-adjuvant is een behandeling voor een operatie om een tumor te verkleinen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Dina192. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.67. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now