Saxion HBO Bouwkunde
Toegepaste mechanica 5
HTO Dictaat Houtconstructies – gele stukken samengevat
Gelamineerd/gevingerlast hout bestaat uit lamellen van 22 tot 45 mm dik, die oneindig lang zijn door
vingerlassen. Deze lamellen worden samengevoegd, en de hoogste geproduceerde elementen zijn
3.300 mm hoog. De maximale lengte is ongeveer 35 m, beperkt door wegtransport. (blz. II)
Hout, met name gelamineerd/gevingerlast hout, maakt een comeback in constructies vanwege visuele
kwaliteiten, creatieve mogelijkheden, sterkte, stijfheid, brandwerend vermogen, bewerkbaarheid,
vormvrijheid, chemische resistentie, natuurlijke duurzaamheid, hernieuwbaarheid en milieuvriendelijke
productie. Houtgebruik draagt bij aan CO2-opslag en vermindert emissies. Natuurlijke duurzaamheid is
klimaatafhankelijk, en voorbeelden tonen lange levensduur. Variaties in houteigenschappen vereisen
classificaties voor homogeniteit. Sterkte-classificering en harmonisatie van testmethoden worden
ontwikkeld. Hout wordt toegepast als stam of gezaagd tot elementen, gelijmd of mechanisch
verbonden. Diverse houtachtige plaatmaterialen worden geproduceerd, zoals fineer, triplex, CLT,
spaanplaat, OSB, MDF, en HDF. (blz. 1-3 & 1-4)
Hout is afkomstig uit natuurlijke of productiebossen, die complexe ecosystemen vormen. Wereldwijd
beslaan bossen ongeveer 27% van het landoppervlak, met een mondiale bosareaal van ongeveer vier
miljard hectare. Hoewel de wereldwijde bos aangroei groter is dan het gebruik, zijn er zorgen over
ontbossing in (sub)tropische gebieden. Er is een groeiende maatschappelijke vraag naar hout uit
duurzaam beheerde bossen, waarbij bosbeheer gericht is op behoud en positieve sociaaleconomische
ontwikkeling. Organisaties zoals FSC en PEFC stellen wereldwijde standaarden voor bosbeheer op,
met bijbehorende keurmerken. Bosbeheerders die voldoen aan deze standaarden kunnen hun bos
laten certificeren, en gecertificeerd hout wordt verkocht als duurzaam geproduceerd. In Nederland is
een aanzienlijk deel van de houthandel en timmerindustrie gecertificeerd voor de traceerbaarheid van
duurzaam hout (chain-of-custody). (blz 1-6)
De verscheidenheid van boomsoorten en houteigenschappen wordt grotendeels bepaald door de
verschillen in klimaat en bodemgesteldheid in groeigebieden. Temperatuurwisselingen,
zonuren en neerslag in de seizoenen spelen hierbij een cruciale rol. De
groeiplaatsfactoren variëren per gebied, waardoor de eigenschappen van een houtsoort
aanzienlijk kunnen verschillen. Bijvoorbeeld, vuren uit Noorwegen kan andere
mechanische eigenschappen hebben dan vuren uit Italië. (blz. 1-7)
In Nederland wordt in hoofdzaak naaldhout gebruikt, vooral afkomstig uit de Europese
Gemeenschap (zie Figuur 2-4). De meest gebruikte naaldhoutsoorten zijn afkomstig van
de spar (fijnspar: vuren, zilverspar: dennen), de grove den (grenen), lariks en douglas.
In Nederland wordt voornamelijk tropisch loofhout gebruikt, dat wordt toegepast in
meubels, geveltimmerwerk, en waterbouwkundige constructies zoals steigers,
remmingwerken, en dukdalven. Historisch gezien komt het tropisch loofhout vooral uit
Indonesië (merbau, meranti), Suriname (basralocus, demerara groenhart), en West-Afrika (azobé). In
recente decennia worden steeds meer loofhoutsoorten uit Zuid-Amerika, vooral FSC-gecertificeerd
tropisch hout uit Brazilië (angelim pedra/sapupira, angelim vermelho, cumaru, itauba massaranduba,
piquia), geïmporteerd. Esdoorn wordt in Engeland maple en in Duitsland ahorn genoemd. De
botanische naam in het Latijn is Noorse Esdoorn Acer platanoiedes. (blz. 1-8 & 1-9)
Bomen vormen groeiringen door diktegroei, waarbij actieve cambiumcellen gedurende hun hele
levensduur houtcellen naar binnen en bastcellen naar buiten blijven vormen. Het aantal bastcellen is
meestal kleiner dan het aantal houtcellen omdat een boom meer hout dan bast heeft. Om de toename
in omtrek te accommoderen, vormt de cambiumlaag cellen in de richting van de omtrek, bekend als
dilatatie. (blz. 1-10)
Radiaal R – loodrecht op de vezel: celdeling in het cambium
Tangentiaal T – loodrecht op de vezel: dilatatie, celdeling in het cambium
, Longitudinaal (lengterichting van de boom, as X) L – evenwijdig aan de vezelrichting: celdeling in de
groeitoppen. (blz. 1-11)
Loofhout bestaat uit verhoudingsgewijs grote cellen en kent drie soorten van cellen waarbij de
grootste cellen ‘’vaten’’ worden genoemd. Naaldhout heeft geen vaten en is biologisch gezien een
lagere plant als loofhout. (blz. 1-12)
Hout is anisotroop, wat betekent dat het mechanische eigenschappen heeft die variëren afhankelijk
van de richting. In de axiale richting (evenwijdig aan de vezelrichting) is hout sterk, zowel in trek als
druk. Loodrecht op de houtvezel (richtingen R en T) is het hout echter aanzienlijk minder sterk. Het
kan nog enige belasting opnemen bij druk doordat de vezels platgedrukt worden, maar bij trek
loodrecht op de vezelrichting is het hout zwak en kan het snel scheuren bij onjuiste toepassing. In
tegenstelling hiermee is staal isotroop, wat betekent dat de mechanische eigenschappen in alle
richtingen hetzelfde zijn.
Over het algemeen is loofhout ook zwaarder dan naaldhout, wat tot uiting komt in de sterkte-
eigenschappen. Doordat hout een natuurproduct is, komen er ook onvolkomenheden als kwasten en
groeistoringen voor en omdat een boom ook nooit helemaal recht is, zal bij het zagen de houtnerf ook
wel eens uit de plank of balk lopen. (blz. 1-13)
De stijfheidseigenschappen in de longitudinale richting kunnen variëren van vijftien tot dertig keer die
van de richtingen loodrecht hierop. Voor de praktijk wordt de anisotropie van hout vereenvoudigd tot
eigenschappen parallel en loodrecht op de vezel waarbij mechanische eigenschappen in de radiale en
tangentiële richting dezelfde waarden krijgen. (blz. 1-14)
Vers hout heeft een vochtgehalte van 50-60%.
Hout kan krimpen of zwellen naar mate het vocht opneemt of afstoot. Het hout is dus niet dimensie
stabiel! (blz. 1-16)
Door het verschillende krimpgedrag in de drie richtingen, kan het
hout krom trekken of de doorsnede vervormen. --> Scheluw. (blz.
1-17)
Indien het houtvochtgehalte lager is dan 20% treedt er geen houtrot op.
Droog hout is sterker en stijver dan nat hout.
Onder invloed van langdurig aanwezige belasting wordt bijv. de vervorming groter; dit fenomeen
wordt kruip genoemd (toenemende vervorming onder constante belasting): aan de andere kant
nemen de inwendige spanningen af in de tijd dat een element met een constante waarde wordt
vervormd; dit fenomeen wordt relaxatie genoemd (afnemende inwendige spanningen onder constante
vervorming). (blz. 1-18 & 1-19)
Volume-effecten zijn wellicht het beste te begrijpen aan de hand van een ketting. Die is ook zo sterk
als de zwakste schakel. Indien één schakel breekt, is de draagkracht verdwenen. Elke individuele
schakel heeft een bepaalde sterkte. Hoe langer de ketting hoe groter de kans dat er naast sterke
schakels ook (zeer) zwakke schakels aanwezig zijn. Analoog is de kans op een zwakke plek in een
grote balk groter dan in een kleine balk. Bovendien wordt bijv. een noest in een klein stuk hout sneller
ontdekt dan bij een groot stuk. Het zit immers per definitie aan de oppervlakte en dan wordt het deel
afgekeurd volgens de KVH. (blz. 1-19 & 1-20)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loesvanegteren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.