Hoofdstuk 1: Boeiend onderwijs in deze tijd
Het onderwijs heeft mijns inziens twee fundamentele zaken:
1. Ontwikkelen van de aanwezige talenten van mensen
2. Bijdragen aan een productieve, gezonde en zich steeds vernieuwende
samenleving
Je zou goed onderwijs het product kunnen noemen van elke onderwijsorganisatie.
Voor goed onderwijs in deze tijd gelden dezelfde criteria die van toepassing zijn voor
alles producten en diensten:
- Een goed product voldoet aan de verwachtingen die mensen ervan hebben.
Mensen moeten er behoefte aan hebben
- Het product moet een meerwaarde hebben voor het leven. Het moet bijdragen
aan geluk, kansen en welbevinden van mensen. Mensen moeten iets aan
hebben, nu en later
- Om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van het product zo optimaal mogelijk is,
moet recente kennis erin verwerkt zijn. Er goede TV in 2009 is anders dan een
goede TV in 1979! Goede producten zijn dus altijd tijdgebonden.
- Het moet bijdragen aan een betere samenleving. De leerlingen van vandaag
zijn de politici en de leraren van morgen. Het product moet duurzaam zijn.
Het belangrijkste kenmerk van elke lerende organisatie is de externe gerichtheid: wat
gebeurt er ‘buiten’ en wat betekent dit voor ‘binnen’?
Veranderd in het verleden.
We doen liever de verkeerde dingen goed dan de goede dingen verkeerd.
Boeiend onderwijs in deze tijd is geen optelsom van allerlei vernieuwingen, boeiend
onderwijs is een systeem.
Vier essenties voor goed onderwijs
Boeiend onderwijs is geen doel op zichzelf, het is een middel om te komen tot
optimale resultaten.
Steeds weer opnieuw meer van hetzelfde doen en dan betere resultaten verwachten
Betere processen leiden tot betere producten. En leren met en van elkaar leidt tot
betere processen. Resultaten van de leerlingen zouden niet gehanteerd moeten
worden om leerlingen te labelen maar als uitgangspunt voor het verbeteren van de
processen.
Werken aan een lerende school houdt onder meer in dat er een omgeving gecreëerd
wordt waarin mensen voortdurend kunnen leren. Op schoolniveau is dat een
belangrijke taak voor de schoolleider. In de klas geldt hetzelfde voor de leraar t.a.v.
de leerlingen in de groep. Elke leider en elke leraar zou zich de vraag dienen te
stellen: hoe slaag ik erin een omgeving te creëren, waarin:
o Innerlijke betrokkenheid ontstaat, passie voor leren bij leerlingen en
leraren
o We samen dingen leren die ertoe doen in onze tijd
o We zin in leren hebben, omdat we de zin van het leren zien (Luc
Stevens)
o Alle mogelijkheden worden benut die de kwaliteit van het denken en
van de interactie verbeteren
o Verschillende vormen van intelligentie van intelligent gedrag worden
ontwikkeld
o We zelf invloed hebben op onze leerprocessen
, o Alle leerlingen en leraren als speciaal worden gezien en niet worden
ingedeeld in winnaars of verliezers, dom of slim, A-leerling of E leerling.
Passie en betrokkenheid
Kwaliteit kun je niet regelen of afdwingen. Kwaliteit is voor het overgrote deel het
gevolg van liefde, enthousiasme, passie en innerlijke betrokkenheid.
Klagen over de toenemende gedragsproblemen en het gebrek aan motivatie lucht
weliswaar even op maar het helpt ons niet verder en werkt aanstekelijk.
Gedragsproblemen zijn symptomen. Het is nodig ons af te vragen waar ze vandaan
komen om vervolgens iets aan het probleem te kunnen doe.
Een van de mogelijke oorzaken van het gebrek aan betrokkenheid van de leerlingen
is het gebrek aan betrokkenheid van de leraar. Hier zien we een mooi voorbeeld van
een versterkende lus.
Hoe lager de kwaliteit van de les, hoe minder de betrokkenheid van de leerlingen. Dit
leidt in veel gevallen tot een toename van storend gedrag in de les en dus tot minder
werkplezier van de leraar. Leraren met weinig werkplezier zullen in het algemeen
minder goede lessen geven.
Onderwijs dat niet meer past bij de leerlingen van deze tijd
Betekenisvol leren
We komen om in informatie, maar we hunkeren naar kennis
Hersenonderzoek toont aan hoe belangrijk betekenisvol leren is. Met name de
hippocampus speelt daarbij een belangrijke rol. De hippocampus is het deel in de
hersenen dat ervoor zorgt dat er transfer plaats vindt van het werkgeheugen naar het
lange termijn geheugen. De hippocampus werkt onder twee condities: de informatie
die binnenkomt moet persoonlijk relevant zijn voor de lerende en er moet sprake zijn
van een veilige context. Dit gegeven verklaart ook waarom ‘erin stampen’ van
betekenisloze inhouden niet werkt.
, Meervoudige intelligentie
Howard Gardner is de grondlegger van de theorie over meervoudige intelligentie. Hij
onderscheidt acht verschillende intelligenties die een rol spelen bij het oplossen van
problemen en bij het creëren van nieuwe producten. Iedereen heeft daarbij
persoonlijke voorkeuren en met de juiste begeleiding en oefening kunnen alle
intelligenties gedurende het hele leven verder worden ontwikkeld.
Vind ik iets leuk omdat ik het goed kan of kan ik het goed omdat ik het zo leuk en me
er daardoor meer voor inzet
Het grote belang van Gardners werk voor het onderwijs is, dat op basis van zijn werk
een wellicht revolutionair proces op gang kan worden gebracht dat ons
lesprogramma en ons onderwijs fundamenteel kan veranderen. Met behulp van het
MI-denkkader kunnen we verschillen tussen leerlingen (en leraren) beter verkennen
en begrijpen.
Het concept geeft drie visies t.a.v. onderwijs: vieren, matchen en stretchen.
Vieren richt zich vooral op een verandering van attitude van de leraar ten opzichte
van de kinderen, van de leerlingen ten opzichte van elkaar en van elk kind ten
opzichte van zichzelf. We brengen een hernieuwd respect voor elkaar tot stand,
respect voor het uniek van elke individu. Door samen te praten over de acht
intelligenties ontdekken kinderen, waar ze goed in zijn en waar hun competenties
liggen.
Bij matchen komt het erop neer dat we onze manier van lesgeven matchen met de
manier waarop leerlingen knap zijn. Met behulp van een sterk ontwikkelde
intelligentie (meestal ook een passie) wordt de leerling via een andere weg naar de
oplossing van een vraagstuk geleid.
Stretchen is het eigenlijke doel van de school. Iedere menselijke intelligentie tot het
maximum ontwikkelen, met name door het onderwijsprogramma zo in te richten dat
het aandacht heeft voor de ontwikkeling van elk van de acht intelligenties helaas niet
of nauwelijks aan bod.
Ontwikkeling van hersenen
De kwalitatieve ontwikkeling gaat echter door. Er komen geen neuronen bij, er
worden wel voortdurend nieuwe verbindingen gemaakt. De vorming van deze
connecties gebeurt onder invloed van de omgeving. Intelligentie kan beter of slechter
worden door de context waarin iemand opgroeit. De toename van de kennis over de
hersenen kan niet anders dan leiden tot pedagogisch optimisme: de school doet
ertoe.
Veiligheid als basis
Emoties spelen een grote rol bij alle leerprocessen. Echt leren gaat altijd gepaard
met onzekerheid. Onveiligheid en/of stress belemmert leren en kan zelf hersencellen
uitschakelen.
Daarom is voor leren een omgeving nodig waarin:
o Het veilig genoeg is om risico’s te nemen zonder angst voor de reacties
van anderen
o Je niet afgerekend wordt op fouten. Veel leren gaat immers met vallen
en opstaan
o Er goede relaties zijn met anderen. Hersenen zijn sociaal en goede
contacten hebben veel invloed op de hersenontwikkeling
o Je geholpen wordt bij het omgaan met angst en onzekerheid
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isadebruijn1998. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.80. You're not tied to anything after your purchase.
