Rechtvaardigheid, Wat is de juiste keuze?
Michael J. Sandel
Hoofdstuk 1; wat is de juiste handelswijze?
Welzijn, vrijheid en deugdzaamheid
Vragen over rechtvaardigheid gaan over hoe mensen met elkaar behoren om te gaan en hoe het
recht moet luiden en de samenleving georganiseerd moet worden.
Drie gedachtes van rechtvaardigheid:
1. Maximaliseren van welzijn -> markten, het welzijn van de samenleving als geheel
bevorderen, voorzien van goederen die andere mensen willen hebben.
2. Respecteren van vrijheid -> vrijheid van het individu, mensen kiezen zelf welke waarde ze
willen toekennen aan goederen en diensten die ze uitwisselen.
3. Bevorderen van deugdzaamheid
De verdediging van de vrije markt berust op twee aanspraken:
1. Aanspraak op welzijn (welvaart) -> de samenleving sporen mensen aan om hun best te doen
om te voorzien in goederen die andere mensen willen hebben.
2. Aanspraak op vrijheid -> de samenleving laat mensen zelf kiezen welke waarde ze willen
toekennen aan de goederen en diensten die ze uitwisselen.
Verontwaardiging is woede over onrechtvaardigheid. Het is de specifieke vorm van woede die je
voelt wanneer je denkt dat mensen iet krijgen waar ze geen recht op hebben.
Hebzucht is een ondeugd en zou zoveel mogelijk moeten worden ontmoedigd in een goede
samenleving. (Crist)
Vanuit de oudheid wordt rechtvaardigheid als iets gezien wat naar jou toekomt. Om te kunnen
bepalen wie wat toekomt, moeten we vaststellen welke deugden achting en beloning waard zijn. Je
gaat uit wat de meest wenselijke manier van leven is. Hierbij begint rechtvaardigheid vanuit
deugdzaamheid.
Vanuit de moderne tijd wordt rechtvaardigheid gezien als rechten die voortvloeien niet gebaseerd
mogen zijn op een specifieke opvatting van deugdzaamheid, of over de beste manier van leven.
Hierbij begint rechtvaardigheid vanuit vrijheid.
Denken over rechtvaardigheid leidt onvermijdelijk tot denken over de beste levenswijze.
Drie benaderingen van rechtvaardigheid
Vragen wat een samenleving rechtvaardig maakt, is vragen hoe ze de dingen verdeelt die we
belangrijk vinden: inkomen en rijkdom, rechten en plichten, macht en mogelijkheden, ambten en
eerbetoon. Een rechtvaardige samenleving verdeelt deze zaken op een juiste manier.
Drie uitgangspunten van waaruit we een verdeling van wat we belangrijk vinden kunnen benaderen:
1. Welzijn
2. Vrijheid
3. Deugdzaamheid
Elk van deze idealen vertegenwoordigt een andere manier van denken over rechtvaardigheid.
1
, Dit boek onderzoekt de sterke en zwakke kanten van deze drie manieren van denken over
rechtvaardigheid.
1. Maximalisatie van welzijn. Hoe kunnen we welvaart bevorderen, onze levenstandaard
verhogen of economische groei stimuleren? We vinden welvaar belangrijk omdat het aan ons
welzijn bijdraagt
➢ (Richt zich op het utilitarisme -> stroming die het meest invloedrijk is geweest bij de
beantwoording van de vraag waarom en hoe we welzijn moeten maximaliseren)
2. Onder vrijheid bestaan twee rivaliserende kampen, namelijk;
➢ Het kamp van laisser-faire; door neoliberalen die menen dat rechtvaardigheid
bestaat uit het respecteren en bevestigen van de vrijwillige keuzes van volwassenen
die weten waar ze voor kiezen.
➢ Het kamp van eerlijkheid; denkers die meer tot egalitarisme geneigd zijn. In hun
opvatting vereist rechtvaardigheid een beleid dat sociale en economische
achterstelling opheft en dat aan ieder mens een eerlijke kans op succes heeft.
3. Deugdzaamheid en aan de goede manier van leven -> hierdoor in het hele ideologische
spectrum politieke bewegingen en discussies geïnspireerd.
Het op hol geslagen treintje
Moreel redeneren is er als een manier waarop we andere mensen van ons gelijk kunnen overtuigen.
Maar het is ook een manier om greep te krijgen op onze eigen morele opvattingen, om erachter te
komen wat onze overtuigingen zijn en waarom we ze hebben.
Een aantal morele dillema’s ontstaat wanneer onze morele principes onderling tegenstrijdig zijn.
Welk principe heeft het grootste gewicht? Of welk principe is in de gegeven omstandigheden meer
van toepassing?
Andere morele dillema’s doen zich voor wanneer we niet kunnen voorspellen hoe de
omstandigheden waarin we ons bevinden zich zullen ontwikkelen. Hypothetische verhalen voldoen
niet als een richtsnoer voor ons handelen, het is wel een nuttig hulpmiddel bij morele analyses.
Morele dilemma’s
In democratische samenlevingen wemelt het van meningsverschillen over goed en kwaad, en over
rechtvaardigheid en onrechtvaardigheid.
Hoe kunnen we ons een weg redeneren door het omstreden terrein van rechtvaardigheid en
onrechtvaardigheid, gelijkheid en ongelijkheid, rechten van het individu en het algemene belang? Dit
boek probeert daar een antwoord op te vinden:
• Hoe ontstaat morele reflectie als vanzelf uit onze confrontatie met een lastig morele kwestie.
1. Het startpunt is de overtuiging of een mening over wat de juiste handelswijze is.
2. Vervolgens denken we na over de redenen voor deze overtuiging en proberen achter het
principe te komen waarop ze is gebaseerd.
3. Als we geconfronteerd worden met een situatie die op het principe losse schroeven zet,
raken we in verwarring. Je kunt dan je oordeel over de juiste handelswijze herzien.
• De kracht van die verwarring voelen en de druk om haar te verhelderen is de aanzet tot
filosofie.
Morele reflectie bestaat uit het heen en weer gaan van de geest, tussen onze oordelen en principes,
en het herzien van hen in het licht van de andere. Het is geen streven naar enkelingen, maar naar
sociale ondernemingen.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lindajager. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.