Doel vreemdetalenonderwijs: leren communiceren in de
doeltaal
Met een Europees talenbeleid wil de Europese Unie (EU) het leren van twee talen naast de
moedertaal (M+2) vanaf jonge leeftijd stimuleren. Ieder land vult het beleid naar eigen keuze in. Een
van deze twee talen is een gemeenschapstaal of lingua franca; de meeste landen kiezen Engels.
Omdat het vreemdetalenonderwijs in veel landen tekortschiet, streeft de Europese Commissie
ernaar dat in 2020 de helft van de 15-jarigen een simpel gesprek kan voeren in hun eerste vreemde
taal en dat driekwart van de leerlingen in de onderbouw van het vo twee vreemde talen leert. Met
de wereldwijde verspreiding van Engels als global English ontstaan varianten: World Englishes.
De kerndoelen zijn de wettelijke richtlijnen voor Engels. Ze gaan uit van de communicatieve aanpak.
Met deze aanpak leren de leerlingen Engels gebruiken in alledaagse situaties, schriftelijk en
mondeling. De zes belangrijkste kenmerken van deze aanpak:
- kwalitatief goed taalaanbod: gevarieerd en in alledaagse thema's
- voorkennis: veel ruimte voor individuele variaties
- situationeel Engels: aanbod van meteen toepasbare standaardzinnen
- realistisch taalgebruik: geen vereenvoudigd, maar 'echt' Engels
- samenhang tussen de vaardigheden: luister-, spreek-, lees- en schrijfvaardigheid
- ondersteuning door de leraar: begeleiding naar zelfredzaamheid
Kerndoelen Engels
De kerndoelen Engels van 2006 zijn zeer globaal geformuleerd. In 2015 adviseert het Platform Ons
Onderwijs 2032 onder andere: Engels kernvak in het po, verbeteren van einddoelen en van
aansluiting op het vo. Op het moment van deze publicatie is dit slechts een advies.
Scholen kiezen zelf wanneer en hoe ze aan de kerndoelen werken. Scholen met Eibo in groep 7 en 8
hebben daar twee jaar de tijd voor. Uit PPON-onderzoek 3 blijkt dat slechts een kleine meerderheid
van de leerlingen alle kerndoelen haalt. Het aantal scholen dat Engels vanaf groep 1 aanbiedt en
meer tijd heeft voor het halen van einddoelen neemt toe.
De kerndoelen zijn uitgangspunt voor het lesmateriaal dat door de Nederlandstalige educatieve
uitgevers wordt gepubliceerd.
Op papier sluiten de kerndoelen aan op het vo door continuering van de communicatieve aanpak en
omdat de kerndoelen vo zeggen voort te bouwen op het Engels in het po. In de praktijk verloopt de
aansluiting niet goed en houden weinig vo-scholen rekening met de gedifferentieerde instroom. Ook
besteedt het vo relatief veel aandacht aan grammaticaonderwijs, niet nodig bij een communicatieve
aanpak. Uit het lesmateriaal vo blijkt dat startniveau, tempo en hoeveelheid lesstof de laatste jaren
sterk is toegenomen, zodat leerlingen met alleen Eibo in de problemen kunnen komen.
De vier kerndoelen van 2006 zijn globaler geformuleerd dan eerdere versies, met het benoemen van
enkele Eibo-thema's en woordbetekenissen opzoeken als enige strategie. De verwijzing naar functies
en noties, gebruik van de doeltaal en samenhang tussen de vaardigheden ontbreekt. Waystage Level
is als basis verdwenen.
Het is voor leraren moeilijk om te bepalen of de kerndoelen zijn behaald. Er zijn wel tussendoelen en
leerlijnen geformuleerd voor iedere groep per kerndoel, voor po en vo, gekoppeld aan het ERK.
De koppeling tussen TULE en het ERK is niet officieel. Zodra er nieuwe kerndoelen zijn vastgesteld,
vind je de uitwerking op de website.
De vier kerndoelen zijn:
- 13: De leerlingen leren informatie te verwerven uit eenvoudige gesproken en geschreven Engelse
teksten.
- 14: De leerlingen leren in het Engels informatie te vragen of geven over eenvoudige onderwerpen
en zij ontwikkelen een attitude waarbij ze zich durven uit te drukken in die taal.
, - 15: De leerlingen leren de schrijfwijze van enkele eenvoudige woorden over alledaagse
onderwerpen.
- 16: De leerlingen leren om woordbetekenissen en schrijfwijzen van Engelse woorden op te zoeken
met behulp van het woordenboek.
Vierfasemodel
Doel en werkwijze van het vierfasenmodel
Omdat de lestijd in het basisonderwijs beperkt is, komen in het vierfasenmodel de componenten van
de schijf van vijf in een vaste volgorde aan bod. Daarmee kan de effectieve leertijd of kindtijd (de tijd
dat de leerlingen in de les zelf Engels spreken) beter worden gewaarborgd. Er wordt gewerkt met
thema's.
Doel van het vierfasenmodel is om de leerlingen op een voor hen veilige manier goed voor te
bereiden op het communiceren in het Engels. De vier fasen zijn de bouwstenen voor de opbouw van
een aantal lessen binnen een thema of een project. De lessencyclus bevat de volgende fasen en
componenten:
- introductiefase (fase 1): voorbereiding input/strategieën
- inputfase (fase 2): input, verwerking op vorm en inhoud, strategieën
- oefenfase (fase 3): (pushed) output, strategieën
- transfer- of overdrachtsfase (fase 4): (open) output in vrijere context, strategieën.
Fase 1: introductiefase
Doel van fase 1 is om leerlingen bekend te maken met en voor te bereiden op het nieuwe thema en
de taal die ze gaan leren. De leerlingen oefenen in deze fase nog niet. Fase 1 heeft vier onderdelen:
- Activeren van de voorkennis: dit betreft woorden, zinnen en ervaringen die leerlingen buiten
school hebben opgedaan. De leraar peilt met receptieve activiteiten de beginsituatie per thema.
Voor de leerlingen maakt het duidelijk wat ze al weten, zodat nieuwe leerstof beter aan kan
haken. De leraar noteert wat de leerlingen opnoemen; ze schrijven zelf nog niet.
- Motiveren van de leerlingen: uitleg over waartoe het werken aan het nieuwe thema leidt en uitleg
over afsluiting van het thema.
- Herhalen van de leerstof: woorden of structuren (zinnen) uit eerdere hoofdstukken ophalen, als
ze nodig zijn bij het nieuwe thema; herhalen leerstof uit de vorige les.
- Toepassen van strategieën: als voorbereiding op de inputtekst van fase 2 laat je de leerlingen
bijvoorbeeld voorspellen of raden wat er in de tekst aan de orde komt. Deze fase ontbreekt vaak
in zijn geheel in de lespakketten. De leerkracht bereidt dit onderdeel zelf goed voor en spreekt zo
veel mogelijk Engels.
Deze fase ontbreekt vaak in zijn geheel in de lespakketten. De leerkracht bereidt dit onderdeel zelf
goed voor en spreekt zo veel mogelijk Engels.
Fase 2: inputfase
Doel van fase 2 is om de leerlingen nieuwe taal aan te bieden en te laten verwerken. Fase 2 heeft
minimaal vijf onderdelen:
- Luisteren naar (bij gevorderde leerlingen ook lezen van) de inputtekst: aangeboden input voldoet
aan criteria als variatie in tekstsoort, bestaat uit authentiek en begrijpelijk Engels, niveau i+1,
aansluitend bij belevingswereld, gevarieerd aanbod van onderwerpen, verwerking van de input,
met visuele ondersteuning, bevat de kerndialoog.
- Verwerken van de input (inputtekst, nieuwe woorden, kerndialoog) op vorm en inhoud: door
middel van het geven van richtvragen, bij voorkeur in het Engels, voordat de leerlingen luisteren,
over vorm (Hoe zeg je het in het Engels?) en inhoud (Wat gebeurt er?).
- Aanbieden van nieuwe woorden: zowel receptieve woordenschat die leerlingen alleen hoeven te
herkennen als de productieve woordenschat die ze zelf gaan gebruiken. Zonder vertaling worden
de woorden situationeel aangeboden met visuele ondersteuning.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 458486M. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.76. You're not tied to anything after your purchase.