HOOFDSTUK 1: PROBLEMATIEK EN CONTEXT
In deze documentaire komt armoede en uitsluiting onder verschillende moeders naar voren. Beide problemen zijn veroorzaakt door
de gevolgen van de toeslagenaffaire, waarbij etnisch is geprofileerd. De slachtoffers van de affaire hebben door strengere
maatregelen geen recht meer op kinderopvangtoeslag en worden gesommeerd om alle eerder ontvangen kinderopvangtoeslag terug
te betalen. Hierdoor belanden ze in de schuld: dit leidt tot armoede, uitsluiting van de maatschappij en uiteindelijk grote
tegenslagen in het dagelijks leven.
De toeslagenaffaire ontstaat door een hardere aanpak van de Belastingdienst en Rijksoverheid omtrent het signaleren van fraude
rondom het aanvragen van kinderopvangtoeslag. Na de invoering van kinderopvangtoeslag bleek er namelijk flink te worden
gefraudeerd. Een team dat is opgezet voor het opsporen van fraude controleert de kinderopvangtoeslag aanvragen. Er wordt
gefilterd volgens een ‘risicomodule’ met als selectieregel tweede nationaliteit. De verklaring voor deze regel is volgens de
Belastingdienst ‘kennis, expertise, patronen en ervaring uit eerdere jaren’.
De maatregel leidt tot enorme ellende onder de gedupeerden: duizenden ouders krijgen onterecht te maken met verschillende
instanties, uit huis plaatsingen van kinderen, kampen met psychische problemen en verliezen door stress hun baan. Ook verliezen
enkelen hun huis. Ouders die voorheen een normaal en vreedzaam bestaan leidden worden nu neergezet als fraudeur en crimineel.
Geen enkele instantie lijkt naar hen te luisteren, of hulp te willen bieden.
Verschillende instanties en organisaties zoals hebben een rol gespeeld in de problematiek. Zo werden kinderen uit huis geplaatst
door Veilig Thuis of gedupeerden niet goed financieel begeleid door bewindvoerders. De grootste rol blijkt echter weggelegd voor de
Belastingdienst. Deze instantie draagt de verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van wetten rondom uitbetaling van toeslagen en
fraudebestrijding. Zoals eerder genoemd ontwikkelde de Belastingdienst een risicomodule waarop gefilterd werd op etniciteit. Er is
dus sprake geweest van institutioneel racisme. Er kan ook worden geconcludeerd dat de voorwaarden voor het aanvragen van
kinderopvangtoeslag -opgesteld door de Belastingdienst- vrijwel niet te doorgronden waren voor de doorsneeburger. Hierdoor
worden er snel fouten gemaakt bij de aanvraag van de toeslag. Deze fouten werden gemaakt door ouders zelf, maar ook door
gastouderbureaus of kinderopvangcentra. Deze lichtten ouders door de onduidelijke voorwaarden achteraf verkeerd voor.
De Belastingdienst heeft hard gehandeld met een zogenoemd alles-of-nietsbeleid. Zodra er een enkele fout was gemaakt in de
administratie of aanvraag van de toeslag, werd het compleet ontvangen toeslagenbedrag teruggevorderd bij de ontvanger. Achter
deze harde aanpak schuilt er echter context: de Belastingdienst werd in deze opsporingsperiode als goedgelovig en argeloos gezien
door de maatschappij wegens eerdere fraudezaken. In verband met het maatschappelijke gemoed werd er dan ook gevraagd om een
harde handhaving.
Als we verder kijken naar de toeslagenaffaire op macroniveau is het helder dat relevante ministeries van de Rijksoverheid ernstig
hebben gefaald. Het blijkt namelijk dat de Belastingdienst de ministeries meermaals heeft ingelicht over de omstandigheden waarin
de gedupeerden belandden. Politieke prioriteiten kregen echter voorrang. Hierdoor zijn de berichten van de Belastingdienst
verloren gegaan of simpelweg niet opgepakt. Er is pas te laat hulp op gang gekomen voor de gedupeerden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller danielledemunck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.