Thesis
Scriptie sph over eenzaamheid
- Course
- Institution
- Book
Scriptie / eindrapport behaald met een 9. Geen door herhaling in het stuk.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
5 reviews
By: s_gonesh • 5 year ago
By: wphogelink • 5 year ago
By: nadiarijkers • 5 year ago
Clear
By: Rachelvos • 5 year ago
By: Samanthajo • 6 year ago
Seller
Followjoyceluwema
Reviews received
Content preview
OnderzoeksrapportHEB JIJ EEN BLIK VOL MET
VRIENDEN?
Een onderzoek naar interventies die sociale eenzaamheid onder mensen
met multi-problematiek mogelijk vermindert.
]
Figuur 1. Afbeelding eenzaamheid, Bron (Achtzaam, 2018).
Naam: Joyce Luwema
Studentennummer: 559196
Beoordelaars: Irene Vreugdenhil en Tineke de Wit.
Organisatie: Bereik in de Wijk (Kessler Stichting).
Begeleidster: Renske Verhoef
,Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 1
Inleiding ................................................................................................................................................... 2
1. Aanleiding .................................................................................................................................... 3
2. Bereik in de Wijk (de Kessler Stichting) ....................................................................................... 5
3. Probleemomschrijving................................................................................................................. 8
4. Theoretisch kader ...................................................................................................................... 11
4.1 Wat is multi-problematiek?................................................................................................ 11
4.2 Wat is eenzaamheid ........................................................................................................... 12
4.3 Welke factoren spelen een rol bij eenzaamheid? .............................................................. 18
4.4 Wat voor interventies of methodieken zijn inzetbaar bij eenzaamheid? .......................... 20
4.5 Samenvatting theoretisch kader ........................................................................................ 28
5. Doelstelling en belang van het onderzoek ................................................................................ 30
6. Verantwoording......................................................................................................................... 34
7. Onderzoeksresultaten ............................................................................................................... 40
7.1 deelvraag 1: Op welke wijze wordt er nu in de begeleiding aandacht geschonken aan
eenzaamheid? ......................................................................................................................... 40
7.2 Deelvraag 2: Wat vinden cliënten en medewerkers van BidW positief aan de huidige
begeleiding, wat mogelijk bruikbaar is in het aanpakken van eenzaamheidsproblematiek? 43
7.3 Deelvraag 3: Wat zijn volgens de medewerkers van BidW knelpunten op het gebied van
de begeleiding van eenzaamheid? .......................................................................................... 45
7.4 Deelvraag 4: Wat kan er volgens de cliënten en medewerkers van BidW verbeterd
worden in de begeleiding van eenzaamheid? ........................................................................ 46
7.5 Deelvraag 5: Good practice Coalitie Erbij ...................................................................... 51
8. Conclusie ................................................................................................................................... 55
9. Aanbevelingen ........................................................................................................................... 59
10. Discussie .................................................................................................................................... 64
Literatuurlijst ......................................................................................................................................... 66
Bijlage 1: Interviewvragen cliënten ....................................................................................................... 71
Bijlage 2: Interviewvragen medewerkers BidW: ................................................................................... 73
Bijlage 3: Interviewvragen good practice .............................................................................................. 75
Bijlage 4: Analysematrix cliënten .......................................................................................................... 76
Bijlage 5: Analysematrix medewerkers BidW ..................................................................................... 100
Bijlage 6: Analysematrix good-practice ............................................................................................... 123
Bijlage 7: Planning ............................................................................................................................... 128
Joyce Luwema/ Onderzoeksrapport Pagina | 1
,Inleiding
De zorgwetgeving is sinds 1 januari 2015 flink veranderd. Het Nederlandse stelsel van zorg en welzijn
bestaat nu uit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) samen met de Zorgverzekeringswet
(Zvw), de Wet langdurige zorg (Wlz) en de Jeugdwet (Rijksoverheid, 2015). De gemeenten kregen er
daardoor veel taken bij. Eén van de doelen van de Wmo is om mensen zo lang mogelijk zelfstandig te
laten functioneren en volwaardig deel te laten nemen aan de maatschappij. Hierbij gaat de Wmo
ervan uit dat de mensen hun sociale netwerk inschakelen (Bunthof & Visscher, 2013). Daardoor is er
vanaf 2015 een afname van de hulp die sociaal kwetsbare mensen via de WMO 2015 van een
professionele beroepskracht krijgen. Ook zelfredzaamheid is een belangrijk begrip in de Wmo.
Zelfredzaamheid is het vermogen om de (algemene) dagelijkse levensverrichtingen zelf te kunnen
uitvoeren, bijvoorbeeld het vermogen om sociaal te kunnen functioneren (Sprinkhuizen & Scholte,
2012). Dit is een belangrijk begrip, omdat het bij zelfredzaamheid gaat om activiteiten en taken zelf
uit te voeren en als dat niet lukt, dat dan op het eigen netwerk kan worden gesteund (SCP, 2015).
Maar wat moet er gebeuren als iemand geen bruikbaar of helemaal geen netwerk heeft? Ondanks de
participatiegedachte, wordt het gebrek aan professionele hulp niet altijd opgevangen in het eigen
netwerk. Er zijn immers grenzen aan de mogelijke inzet van het eigen netwerk. Soms is het eigen
netwerk te klein, te ver weg of al overbelast. Bovendien zijn burgers soms niet in staat het netwerk in
te schakelen door ziekte, stress of andere factoren. Dit roept de vraag op welke gevolgen dit heeft
voor de sociale eenzaamheid onder kwetsbare mensen (SCP, 2016).
De Kessler Stichting is een brede maatschappelijke zorg- en opvangorganisatie en biedt professionele
opvang, begeleiding en zorg aan sociaal kwetsbare mensen in de regio Den Haag. De Stichting
ondersteunt hen methodisch (terug) naar een zinvol bestaan en begeleidt hen in de thuissituatie
(Kessler Stichting, 2018b). Het onderdeel van de Kessler Stichting dat ambulante begeleiding biedt
heet “Bereik in de Wijk” (BidW).
Binnen BidW is gesignaleerd dat cliënten die binnen komen met een hulpvraag op het gebied van
huisvesting, financiën en dagbesteding, veelal ook sociaal eenzaam zijn. Echter, doordat de prioriteit
ligt bij het vervullen van de primaire levensbehoeften, zoals beschreven door Maslow, zijn cliënten
vaak niet in staat om aandacht te besteden aan de problemen die voortkomen uit hun sociale
isolement. Het verbonden zijn met mensen zit pas in de derde laag van de piramide van Maslow
(Zimbardo, Johnson, & McCann, 2013). Naast de behoefte om eerst te werken aan het hebben van
een basisinkomen, een dak boven het hoofd en rust en veiligheid, is er bij de cliënten ook een taboe
om over eenzaamheid te spreken. Volgens de teamcoördinator en de Sociaal Werkers van BidW is
het moeilijk, wanneer mensen in een overlevingsfase zitten, om in een gesprek te beginnen over hun
netwerk (R. Verhoef, persoonlijke communicatie, 16 januari 2018). Het is volgens de
teamcoördinator van BidW ook moeilijk om een netwerk op te bouwen als men op straat leeft en
geen inkomen heeft. Maar het hebben van een steunend netwerk is wel cruciaal voor een
volwaardige deelname aan de samenleving (Movisie, 2016a). Het is volgens de teamcoördinator van
BidW van essentieel belang om juist met het uitbreiden en verdiepen van het sociale netwerk aan de
slag te gaan, zodat het de steun kan bieden waar de Wmo van uit gaat (R. Verhoef, persoonlijke
communicatie, 16 januari 2018).
Joyce Luwema/ Onderzoeksrapport Pagina | 2
, 1. Aanleiding
Dit onderzoek richt zich op interventies die kunnen leiden tot de vermindering van sociale
eenzaamheid onder de cliënten van Bereik in de Wijk (BidW). De cliënten van BidW zijn
meerderjarige mannen en vrouwen vanaf achttien jaar, woonachtig in Den Haag. Volgens de
teamcoördinator en de Sociaal Werkers van BidW is de Wmo in 2015 in negatieve zin veranderd voor
de doelgroep van BidW (R. Verhoef, persoonlijke communicatie, 16 januari 2018). Om mensen zo
zelfstandig te kunnen laten functioneren als waar de Wmo vanuit gaat, is onder meer een bruikbaar
sociaal netwerk nodig (Bunthof & Visscher, 2013). Maar hoe kan dat wanneer mensen geen
bruikbaar of geen netwerk meer hebben om op te kunnen steunen? Dit is wat bij BidW is
gesignaleerd en dat is de aanleiding om dit vraagstuk te onderzoeken. Hoewel eenzaamheid in de
samenleving herkend wordt als een belangrijk maatschappelijk vraagstuk, lukt het vooralsnog maar
moeizaam om eenzaamheid op een duurzame en systematische manier aan te pakken op lokaal
niveau (Movisie, 2016a). Dat heeft een aantal oorzaken: eenzaamheid is complex en de aanpak
daarvan vergt maatwerk, samen met volhouden en samenwerking. Verder rust er een taboe op het
onderwerp. Eenzaamheid is moeilijk bespreekbaar met cliënten en is er geen goede scholing voor
(Movisie, 2016a).
De cliënten van BidW hebben meervoudige problemen op verschillende leefgebieden (multi-
problematiek). De meest voorkomende combinaties zijn schulden, dak- en thuisloosheid, verslaving
en het kampen met een psychiatrische stoornis. Het is niet altijd zo, maar het kan ook een
combinatie zijn met een licht verstandelijke beperking (LVB) (R. Verhoef, persoonlijke communicatie,
25 oktober 2017).
Eenzaamheid binnen Bereik in de Wijk
De teamcoördinator van BidW geeft aan dat in het gesprek met de cliënt over de hulpvraag
(bijvoorbeeld schulden) door de cliënt signalen kunnen worden afgegeven die wijzen op sociale
eenzaamheid, zoals geen of een heel klein netwerk of op een vervuild huis. Dit is voor sociaal werkers
een indicatie dat de cliënt thuis weinig bezoekers ontvangt. Volgens de teamcoördinator ontkennen
de cliënten dat vaak als dat in het gesprek wat duidelijker aan de orde wordt gesteld (R. Verhoef,
persoonlijke communicatie, 25 oktober 2017). De cliënten onderkennen het niet of willen of durven
het niet toe te geven. Cliënten schamen zich soms ook voor hun situatie, of missen de sociale
vaardigheden om opnieuw contacten te leggen met hun vroegere netwerk. Het meeste dat voorkomt
is dat de cliënt op een overlevingsniveau zit en dat het netwerk van de cliënt geen prioriteit is (R.
Verhoef, persoonlijke communicatie, 25 oktober 2017). De cliënten willen eerst stabiliseren. De
begeleiders ervaren knelpunten/drempels bij het bespreekbaar maken van eenzaamheid, waardoor
dit thema vaak wordt vermeden. Er is geen ruimte in hun hoofd. De cliënt is maar met één ding
bezig, namelijk overleven. Er ontstaat een tunnelvisie. Cliënten zijn alleen bezig met het hebben van
een dak boven hun hoofd en eten/drinken. Volgens de teamcoördinator is er bij veel cliënten een
drempel om weer contact te leggen met het oude netwerk, door de problemen die vroeger speelden.
Cliënten schamen zich daarvoor (R. Verhoef, persoonlijke communicatie, 25 oktober 2017). De
signalen die de teamcoördinator en Sociaal Werkers van BidW zien bij cliënten met multi-
problematiek en sociale eenzaamheid zijn: gebrek aan sociale vaardigheden, geen/te weinig sociale
steun, financiële problemen en/of verlies van vertrouwen in anderen, soms in combinatie met een
vervuild huis (R. Verhoef, persoonlijke communicatie, 8 januari 2018). Meestal zit de cliënt dan op
een overlevingsniveau, waarbij het netwerk van de cliënt geen prioriteit is (R. Verhoef, persoonlijke
communicatie, 25 oktober 2017). De doelstelling van dit onderzoek is om aanbevelingen te doen aan
de medewerkers van ‘Bereik in de Wijk’ van de Kessler Stichting te Den Haag, over interventies die zij
kunnen gebruiken om de sociale eenzaamheid onder de cliënten met multi-problematiek te
verminderen. Daarop wordt nader ingegaan in hoofdstuk 3 probleemomschrijving.
Joyce Luwema/ Onderzoeksrapport Pagina | 3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joyceluwema. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.67. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50155 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now