'Het gouden document' Dit is een document waarin alles staat wat je nodig hebt om te slagen voor het vak filosofie (TEW). Het lijkt weinig maar dit is een uitgebreide samenvatting van alle filosofen. Wie ze waren, hoe ze dachten en wat ze hebben betekend. Het examen bestaat uit drie open vragen waa...
Elementaire staat van Socrates: Homogeniteit van de behoeften en heterogeniteit van de
bekwaamheden vormen dan de natuurlijke basis voor een soort economische democratie.
In de elementaire staat heerst namelijk het principe van de arbeidsverdeling.
Kritiek van de oude Griekse samenleving: Een maatschappij die in dienst is van
behoeftebevrediging is een Varkensstaat.
Reactie hierop: Plato’s ideale staat (en uiteenzetting van rechtvaardigheid)
Het principe van de arbeidsverdeling heeft aanleiding gegeven tot het ontstaan van een
heuse standenmaatschappij, waarbij elke stand door een eigen "natuurlijke" kwaliteit wordt
gekenmerkt. Er heerst rechtvaardigheid in de staat "als ieder het zijne doet", dat wil zeggen
als iedereen zijn eigen functie vervult en ook niets meer ambieert. Het principe van de
arbeidsverdeling heeft aldus in de ontwikkelde staat niet langer een economische, maar een
politieke betekenis gekregen. 'Schoenmaker, blijf bij je leest.' Schoenmaker heeft dus geen
politieke stem.
Verschilt sterk van de polis waar bezit juist ervoor zorgde dat je aan politiek kon doen.
Universalist: iedereen heeft dezelfde waarden en normen, een zelfde idee van het goede.
maar tegelijkertijd ook heel ant-gelijkheid en had een hiërarchische standenmaatschappij als
ideale staat.
Zoals de zon de materiële wereld zichtbaar maakt, zo maakt de Idee van het Goede alle
werkelijkheid begrijpelijk. Plato vond het zintuiglijk waarneembare dan ook niets tov het idee
van het goede, de intelligibele werkelijkheid.
Voor de mens betekent dit dat hij van nature bestemd is om zich zo harmonisch mogelijk in
te schakelen in de orde van de kosmos, zich los te maken van eer, ambitie en wereldse
genietingen en boven zichzelf uit te stijgen. De filosofische levenswijze is de hoogste die
voor de mens toegankelijk is.
De scheiding tussen economie en politiek valt immers samen met de hiërarchie tussen
enerzijds de sfeer van de noodzaak en anderzijds de sfeer van de vrijheid. Wie bovendien
in de greep is van zijn lichamelijke passie, is in dat opzicht ook onvrij. Elke rationaliteit dreigt
hierbij te worden weggespoeld!
De burgers hebben de staat nodig voor hun veiligheid en zekerheid. Zonder staat dreigen zij
het slachtoffer te worden van barbarisme en wetteloosheid. De staat heeft echter niet alle
burgers nodig voor zijn overleven. Hij kan het zich permitteren er enkelen op te offeren voor
het goed van het geheel. Het bestaan van een leger is daar een uiting van. In welke mate
hebben staatslieden het recht om te liegen tegenover hun burgers of om hen niet de
volledige waarheid te vertellen? Mag de staatsman als een publieke persoon, gemotiveerd
, door 'la raison d'état', bevelen om dingen te doen die voor een privaat individu moreel
volstrekt verwerpelijk zijn? Plato antwoordt duidelijk bevestigend op deze vragen.
Aristoteles
Kritiek op plato: De ideeën bestaan slechts geïncarneerd in de zintuiglijke werkelijkheid. De
wijsheid, rechtvaardigheid, goedheid bestaan niet op zichzelf. Er bestaan alleen wijze
mensen, rechtvaardige staten, goede dingen
Wetenschap heeft volgens Aristoteles niet de bedoeling inzicht te verwerven in een
intelligibele wereld, die heel anders zou zijn dan de ervaringswereld, maar zij wil die
ervaringswereld zelf begrijpen. 3 niveaus van kennis:
- waarneming
- ervaring
- de twee samen die leiden tot een wetenschappelijk inzicht in het universele
4 oorzaken volgens hem
- materiële oorzaak
- werkoorzaak
- vormoorzaak
- doeloorzaak
Laatste is de belangrijkste en het motief van alles, alles vertrekt van het doel
Deugdenethiek
Deugdethiek is perfectionistisch, vereist dat mensen zich perfectioneren, werken aan
zichzelf, naar een telos toe. De gelukkige (geslaagde) persoon bij Aristoteles was de
gelovige die gericht is op God (religieuze visie).
Visie op economie:
Aristoteles legde de nadruk op het goede gebruik van de rijkdom ipv het verwerven van de
rijkdom.
Geld heeft een goede kant. Het vergemakkelijkt namelijk de ruil en de behoeftebevrediging.
Het geld heeft echter ook een keerzijde: als thesaurisatiemiddel laat het een oneindige
accumulatie van (tekenen van) rijkdom toe. De echte rijkdom is beperkt. Rijkdom die goed is
voor de mens, die de mens gelukkig maakt, is rijkdom waarvan men weet te genieten en
waarvan men op een passende wijze weet mee te delen aan vrienden
Rechtvaardigheid:
Rechtvaardig in deze algemene betekenis van het woord is al wat het geluk van de polis
bevordert. De wettelijke rechtvaardigheid verwijst aldus naar de idee van orde en harmonie
in de polis. Onrechtvaardig is daarentegen de paranomos, degene die tegen de wet
handelt, degene die altijd meer wil, die nooit genoeg heeft, de oneerlijke, de mens, die meer
wil dan passend is van de goede dingen en minder dan passend van de slechte dingen in de
maatschappij.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rodtsalec. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
