Summary
Samenvatting Staatsrecht en administratief recht
- Course
- Institution
Gedetailleerde samenvatting met notities in verwerkt en illustrerende voorbeelden. Er staat ook op vermeld waar de prof extra belang aan hecht voor het examen.
[Show more]
Seller
Follow
sarahpintens
Reviews received
Content preview
Staats- en bestuursrechtProf. Christophe Baekeland
Sarah Pintens
Academiejaar 2023 – 2024
Staats- en bestuursrecht 1
Academiejaar 2023 – 2024
,Inhoudsopgave
1. De kwalifica-e als een ‘bestuur’ .............................................................................................................4
De administra,eve overheid ...............................................................................................................................7
A. De organieke criteria: ...........................................................................................................................8
B. De func4onele criteria: .........................................................................................................................9
C. De tweewegenleer:.............................................................................................................................13
D. Cumul voorwaarden?: ........................................................................................................................16
2. De gevolgen van de kwalifica-e ‘bestuur’ ............................................................................................17
De Algemene Beginselen van Behoorlijk Bestuur (ABBB):.................................................................................17
1. Algemene achtergrond .......................................................................................................................17
2. De procedurele ABBB .........................................................................................................................18
3. De inhoudelijke ABBB .........................................................................................................................28
De We>en van de Openbare Dienst (WOD): .....................................................................................................31
1. Het con4nuïteitsbeginsel ....................................................................................................................31
2. Het veranderlijkheidsbeginsel ............................................................................................................32
3. De benuIgingsgelijkheid ...................................................................................................................32
Besluit ...............................................................................................................................................................33
3. De organisa-e van een bestuur ............................................................................................................34
De bestuurskundige en organisatorische principes van een bestuur ................................................................34
1. Algemeen............................................................................................................................................34
Het principe van centralisa,e ...........................................................................................................................37
Het principe van deconcentra,e .......................................................................................................................38
Het principe van decentralisa,e .......................................................................................................................38
Bestuurlijk toezicht ............................................................................................................................................41
4. De interne werking van een bestuur.....................................................................................................45
Het overheidspersoneel ....................................................................................................................................45
1. De verhouding tussen de ambtenaar en de overheid ........................................................................45
2. De eigenschappen van een statutaire rechtsverhouding ...................................................................46
3. Het Koninklijk Besluit van 22 december 2000 (APKP) ........................................................................48
4. De specifieke situa4e van de grondrechten van de ambtenaar .........................................................49
5. Het tuchtrechtelijke regime van de ambtenaar ..................................................................................51
De ABBB en WOD ..............................................................................................................................................54
De domeingoederen..........................................................................................................................................55
1. Openbare domeingoederen ...............................................................................................................55
2. Private domeingoederen ....................................................................................................................56
5. De externe werking van een bestuur ....................................................................................................57
De administra,eve sanc,es ..............................................................................................................................57
1. Wat zijn administra4eve sanc4es? .....................................................................................................57
2. Soorten administrtaieve sanc4es en verschil veiligheidsmaatregel ...................................................57
3. De administra4eve sanc4e als “straf”.................................................................................................58
4. De GAS-boetes ....................................................................................................................................58
Openbaarheid van bestuur ...............................................................................................................................61
1. Een grondrecht ...................................................................................................................................61
2. Een ac4eve openbaarheid van bestuur ..............................................................................................61
Staats- en bestuursrecht 2
Academiejaar 2023 – 2024
, 3. Een passieve openbaarheid van bestuur ............................................................................................62
4. Uitzonderingen op de openbaarheid van bestuur ..............................................................................62
5. Aanvraagprocedure ............................................................................................................................65
6. Beroepsprocedure ..............................................................................................................................65
Gastspreker over overheidsopdrachten: ...........................................................................................................66
1. Aankoopproces ...................................................................................................................................66
2. Wat is W.O.O? .....................................................................................................................................66
3. Proces W.O.O ......................................................................................................................................68
Contracteren met de overheid ..........................................................................................................................75
1. Algemeen............................................................................................................................................75
2. Concessies ..........................................................................................................................................75
3. Overheidsopdrachten .........................................................................................................................76
6. De grondrechten en hun verband met een bestuur ..............................................................................88
Algemeen ..........................................................................................................................................................88
De klassieke liberale grondrechten ...................................................................................................................89
1. De vrijheid van meningsui4ng (Art. 19 en 25 GW en 10 EVRM) .........................................................89
2. De vrijheid van godsdienst (Art. 19 - 21 GW en 9 EVRM) ..................................................................89
3. De vrijheid van vereniging (Art. 26 GW en 11 EVRM) ........................................................................91
4. De vrijheid van vergadering (Art. 27 GW en 11 EVRM) .....................................................................91
De sociale grondrechten ...................................................................................................................................93
1. Het recht op privé-, failie- en gezinsleven (Art. 22 GW en 8 EVRM) ...................................................93
2. Het recht op onderwijs (Art. 24 GW) .................................................................................................94
De solidariteitsgrondrechten.............................................................................................................................94
1. Het recht op een menswaardig leven (Art. 23 GW) ............................................................................94
2. Het recht op een duurzame ontwikkeling (Art. 7bis GW) ...................................................................96
Staats- en bestuursrecht 3
Academiejaar 2023 – 2024
,1. De kwalifica-e als een ‘bestuur’
Wat is een administra;eve overheid? : synoniem voor bestuur
è Dit begrip bepaalt of de Raad van State bevoegd is of niet
Wat is een bestuur? :
Wat is een bestuurshandeling? :
- Hoofdzakelijk binnen de uitvoerende macht (van de 3 staatsmachten)
Het bestuursrecht of het administra;eve recht omvat het geheel van de geschreven en
ongeschreven rechtsregels met betrekking tot de werking van het bestuur.
o Enerzijds wijst dit op de ac;viteit of op een func;e, met name op het besturen.
o Anderzijds wijst dit op het geheel van instellingen die instaan voor het bestuur, met
name de bestuursorganen.
Wat valt er specifiek te begrijpen onder een bestuur?
• Is dit een overheidsinstelling? (voorbeelden:)
• Ar#kel 14,§1,1° van de RvS-We5en van 12 januari 1973 verwijzen naar het begrip
“administra*eve overheden”.
• Ar#kel 1 van de Wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke mo#vering van de
bestuurshandelingen verwijst ook naar “administra*eve overheden”.
• Ar#kel 3,1° van het thans opgeheven Vlaamse Decreet van 26 maart 2004
betreffende de openbaarheid van bestuur verwijst naar de term “administra*eve
overheid”.
• Ar#kel 2,1° van het Vlaamse Decreet van 07 mei 2004 houdende wijziging van het
decreet van 7 juli 1998 houdende instelling van de Vlaamse Ombudsdienst, wat
betreO de bescherming van ambtenaren die melding maken van onregelma#gheden,
verwijst tevens ook naar het begrip “administra*eve overheid”.
• Een bestuur lijkt op het eerste gezicht alleen te verwijzen naar de uitvoerende macht.
• De verwijzing in de regelgeving naar begrippen zoals onder meer “administra*eve
overheid”, “bestuursinstan*e” en “Raad van State” lijken allemaal naar de uitvoerende
macht te verwijzen, maar desalnieRemin is dit toch ruimer dan dat.
Ter herinnering: de Raad van State is de waakhond van de uitvoerende macht.
• Objec*ef conten*eux: vernie;ging van eenzijdige administra;eve rechtshandelingen
binnen de 60 dagen na publica;e in het Belgisch Staatsblad (erga omnes). (verdwijnt
dan uit de rechtsorde alsof ze nooit heeB bestaan)
• Subjec*ef conten*eux: buiten toepassing laten van algemene, provinciale en
plaatselijke besluiten en verordeningen die in strijd zijn met de wet door de gewone
rechter op grond van art. 159 Gw. (inter partes). (bepaling blijY bestaan maar wordt
enkel op u niet van toepassing)
Staats- en bestuursrecht 4
Academiejaar 2023 – 2024
, èç GrondweRelijk Hof is de waakhond van de wetgevende macht
o Objec;ef conten;eux: zelfde => vernie;ging binnen de 6 maanden
o Subjec;ef conten;eux: een prejudiciële vraag aan GwH, en als blijkt dat er
een schending is van de GW dan blijY die wet wel bestaan maar wordt ze niet
toegepast
èç Interna;onaal recht kan niet vernie;gd worden
o Objec;ef conten;eux: bestaat hier niet
o Oplossing om het eventueel toch te vernie;gen? : de instemmingswet (want
al;jd instemming v bevoegde parlementen nodig) door het GwH laten
vernie;gen (dan blijY u interna;onaal verbonden maar na;onaal niet meer)
o Subjec;ef conten;eux: gewone rechter kan toetsen (interna;onaal recht met
rechtstreekse werking heeY voorrang binnen de hiërarchie der normen) of het
interna;onaal recht voorrang heeY of niet (voorwaarden voor rechtstreekse
werking: voldoende duidelijk en helder geformuleerd, …)
Regering heeY de lead in het sluiten van verdragen, maar moet instemming krijgen van het
parlement (alle bevoegde parlementen moeten instemmen)
Ter herinnering: (herhaling vorig jaar)
• De uitvoerende macht (regering en Koning) heeY een belangrijke rol bij het uitvoeren van
weRen (art. 108 Gw. / art. 20 BWHI).
• Ruim te interpreteren: zij mogen uit de wet en uit haar beweegredenen alle
gevolgen afleiden die er op een natuurlijke wijze uit voortvloeien en die ermee in
overeenstemming kunnen zijn (Cass. 18 november 1924).
• Verplicht om weRen uit te voeren in een redelijke termijn.
• Samenwerking tussen wetgevende en uitvoerende macht.
• KB en MB moet in overeenstemming zijn met de weRen (hiërarchie der normen).
• Beperking: zij mogen weRen niet opheffen, wijzigen, aanvullen, uitbreiden of
beperken. Tevens mag hij weRen niet schorsen noch vrijstelling van hun
uitvoering verlenen.
• Bijzondere machten (art. 105 Gw. / art. 69 en 78 BWHI): (inbreuk op scheiding der
machten)
• Koning kan onder bepaalde voorwaarden regelgevende bevoegdheden krijgen
van het parlement.
• Vroeger eerder zeldzaam, vandaag meer en meer de norm.
• Bv. hervorming NMBS en COVID-19-maatregelen
• Vooral van belang bij de bekrach;ging van de bijzondere machtenbesluiten. Dit
bepaalt of dat zij onder toezicht van de Raad van State of van het GrondweRelijk
Hof vallen.
• Het GrondweRelijk Hof controleert de wetgevende macht.
• Objec*ef conten*eux: vernie;ging van weRen, decreten en
ordonnan;es binnen de 6 maanden na de publica;e in het
Belgisch Staatsblad (erga omnes).
• Subjec*ef conten*eux: antwoorden op een prejudiciële vraag en
desgevallend buiten toepassing laten van de strijdige wetgevende
norm (inter partes).
Staats- en bestuursrecht 5
Academiejaar 2023 – 2024
, De kern van bijzondere machten:
Residuaire bevoegdheden Voorbehouden bevoegdheden
• Uitzonderlijke omstandigheden. • Moet uitgeoefent worden door de wet,
• Duidelijk en nauwkeurig omschreven er wordt een verwijzing naar de
bevoegdheid. wetgevende macht gemaakt
• Beperkte duur;jd. • Uitzonderlijke omstandigheden.
• Bekrach;ging door de wetgever in • Duidelijk en nauwkeurig omschreven
redelijke termijn: op;oneel. bevoegdheid.
• Respect hogere rechtsnormen. • Beperkte duur;jd.
• Verplichte collegialiteit ministerraad. • Bekrach;ging door de wetgever in
redelijke termijn: verplicht.
• Respect hogere rechtsnormen.
• Verplichte collegialiteit ministerraad.
è in casus: eerst bepalen over welke bevoegdheid het gaat
- Bij uitzonderlijke omstandigheden kan het gaan over bijzondere machten
(uitzonderlijke omstandigheden: bv. volksgezondheid, oorlog, economische crisis,
financiële crisis, begro;ngscrisis)
Ter herinnering: Hiërarchie der normen:
1. Grondwetsconform interna;onaal recht met rechtstreekse werking
2. Grondwet.
3. Bijzondere weRen / bijzondere decreten.
4. WeRen = decreten = ordonnan;es = interna;onaal recht zonder rechtstreekse
werking.
5. Ordonnan;es inzake ruimtelijke ordening, vervoer, infrastructuur en stedenbouw.
6. KB / besluit gemeenschaps- en gewestregering / omzendbrieven.
7. MB / besluit individueel lid gemeenschaps- en gewestregering / omzendbrieven.
8. Reglementen van de Provincieraad.
9. Besluiten van de Bestendige deputaBe.
10. Reglementen van de Gemeenteraad.
11. Besluiten van het College van Burgemeester en Schepenen.
En interna;onaal recht met rechtstreekse werking dat niet grondwetsconform is?
è 6 tot 11 zijn uitvoerende normen (deze worden getoest aan het hoger niveau: de
wetgevende normen)
Staats- en bestuursrecht 6
Academiejaar 2023 – 2024
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sarahpintens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now