Samenvatting SWK4: Sociologie (HvA, Pedagogiek 1e jaar)
43 views 1 purchase
Course
Sociologie
Institution
Hogeschool Van Amsterdam (HvA)
Book
De samenleving
Samenvatting SWK4: Sociologie (HvA, Pedagogiek 1e jaar). Op basis van hoorcolleges en het boek: De samenleving; kennismaking met de sociologie – Macionis et al.
SWK4 – Begrippenlijst
Literatuur: De samenleving; kennismaking met de sociologie – Macionis et al.
,Hoorcollege 1: Wat is Sociologie?
Hoofdstuk 1 t/m 1.5 (1.6 dus niet) en Hoofdstuk 2.1 (p. 27-37).
Wat is sociologie, functie, sociologisch perspectief, ontstaan sociologie (verband maatschappelijke
ontwikkelingen, ‘gemeinschaft’ versus ‘gesellshaft’, vervreemding, mechanische versus organische
solidariteit, waardevrijheid, rationalisering, onttovering) analyseniveaus (micro, meso, macroniveau),
theorie, theoretische benaderingen (structureel functionalisme, conflictsociologie, symbolisch
interactionisme, rationele keuze benadering).
Sociologie
= Het systematisch onderzoek van de menselijke samenleving, het functioneren ervan en hoe
het te verbeteren. Onderzoekt menselijke patronen van denken, voelen en handelen. Kijken
naar interactie tussen mensen. Plaatsen van individuen in hokjes en overeenkomsten en
verschillen zoeken tussen hen.
De kern van sociologie bestaat uit een eigen perspectief: sociologisch perspectief
= Loslaten van individualisme en accepteren dat we maatschappelijk gevormd zijn, en
het algemene zien in het bijzondere (in het gedrag van bepaalde mensen algemene
patronen te ontdekken – Peter Berger)
Functies/voordelen pedagogen in sociologisch perspectief:
- Debunking (kritische blik): niet alles wat we denken is waar, kritische op alledaagse
- Begrip (spelinzicht): begrip van omstandigheden waarin we zitten en waarom, hoe dingen
ontstaan en veranderen in de maatschappij
- Empowering: nadelen van sommige groepen zien, kan mobiliserend werken (sociale
activatie)
- (H)erkenning: allerlei situaties en theorieën waarin je dingen van je eigen bestaan in herkent
Ontstaan van de sociologie
Drie belangrijks veranderingen
1. 19e eeuw – Industriële Revolutie
Grote hoeveelheden arbeiders (nodig), scheiding tussen werk en privé.
2. Explosieve groei steden
Landeigenaren Europa eigende land toe, pachters naar steden, steden groeiden. Nieuwe
sociale problemen: vervuiling, uitbuiting werk, misdaad, gebrek woonruimte
3. Nieuwe opvattingen democratie en politieke rechten
Nieuwe ontwikkelingen, mensen anders denken over samenleving. O.a. invloed Franse
Revolutie (1789) breuk politieke en sociale tradities. Verdwijn kerkelijke macht en invloed
God, secularisering. Sociale kwesties als urbanisatie en industrialisatie, samenleving werd
complexer. Men daarover nadenken = sociologie.
Sociologie is ontstaan bij de overgang van de traditionele naar de moderne samenleving. De
sociale wetenschapper die op dat moment leefden waren vooral bezig met de volgende
,hoofdvragen:
1. Hoe is sociale (wan)orde mogelijk?
2. Hoe is sociale (on)gelijkheid mogelijk?
3. Hoe werkt het proces van rationalisering (modernisering) van de wereld?
Klassieke sociologen (en moderne samenleving)
Ferdinand Tönnies
‘Gemeinschaft’ (menselijke gemeenschap) verdween, maakte plaats voor ‘Gesellschaft’,
mensen geen eenheid meer maar betrekking tussen mensen gebaseerd op eigenbelang. Je ben
met elkaar maar niet mét elkaar. Is effect van modernisering.
Moderniteit = sociale patronen die het resultaat zijn van industrialisering (in West-
Europa rond 1750)
Modernisering = het sociale veranderingsproces dat in gang is gezet door
industrialisering.
Emile Durkheim
- Het sociale zag hij als een eigen soort werkelijkheid. Mens is ander individueel dan als deel
van een groep.
- Arbeidsverdeling: in moderne samenleving hebben mensen zeer gespecialiseerde rollen, is
taakdifferentiatie en daarom zitten we elkaar niet in de weg.
Anomische arbeidsverdeling = overdreven en contraproductieve vormen van
specialisatie
Afgedwongen arbeidsverdeling = mensen krijgen posities waar ze geen recht op
hebben op basis van hun capaciteiten
- Zag moderne samenleving als organisch omdat het natuurlijk liep, traditionele samenleving
juist mechanisch omdat het zo geordend was. Overgang van ene samenleving naar de ander.
- Bang voor anomie: een situatie waarin een samenleving het individu weinig morele
richtlijnen te bieden heeft waardoor je als persoon de draad kwijtraakt, mensen egocentrisch
kunnen worden. Moeten dus nadenken over grenzen en voorwaarden van individualisme.
- Zelfmoord was een aspect of anonimiteit aan te tonen.
Max Weber
- Rationalisering = het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de bedoeling haar
voorspelbaar en beheersbaar te maken. Gaat gepaard met de modernisering van de mens,
moderniteit is dat traditioneel wereldbeeld vervangen wordt door rationele denkwijze.
- Rationaliteit & rationeel wereldbeeld centraal in Weber zijn overtuigingen; was bang dat
rationalisering in moderne tijd de menselijke geeft met een eindeloze reeks regels en
regelementen zou verstikken.
- Negatieve gevolgen rationalisering: zingeving drijft naar achtergrond, vervreemding
(bureaucratie) en minder ruimte voor ‘waarom’ je iets doet.
- Onttovering (disenchantment) = niks magisch of ‘hogers’ meer, religie wijst magie af en
wordt steeds rationeler (protestanten). En leidt tot secularisering.
- Vier soorten sociaal handelen:
, - Traditioneel: allerlei gebruiken, bijvoorbeeld handen wassen na de wc
- Affectief: je hebt affectie met iets, impulsieve aankoop of verliefd
- Waarde rationeel: je doet iets omdat je het belangrijk vindt
- Doel rationeel: het maakt niet uit hoe, als je het maar effectief mogelijk doet
(belangrijkste nu in moderne tijd van rationaliteit)
- Waardevrijheid = onderzoek moet objectief zijn
“The fate of our times is characterized by rationalization and intellectualization and, above all,
by the disenchantment of the world” – Max Weber
Karl Marx
- Modernisering beschouwde hij als triomf van kapitalisme over het feodalisme.
Arbeidsverdeling zorgde voor groot verschil tussen arm en rijk. Er zal een nieuwe revolutie
komen.
- Vervreemding van onszelf door nieuwe situatie.
Theoretische benadering/perspectief/paradigma
= Fundamenteel beeld van de samenleving dat als richtsnoer dient voor theorie en onderzoek:
1. Structureel functionalisme
Maatschappij als lichaam, samenhang in de samenleving (macroniveau). Samenwerking en
hechten zorgen voor meer samenhang.
- Gericht op sociale structuur = relatief stabiele sociale gedragspatronen, houd samenleving in
stand. En de sociale functie van elke structuur = de gevolgen van een sociaal patroon voor het
functioneren van de totale samenleving. Elke sociale structuur kent een functie (Robert K.
Merton):
Manifeste functie = onderkend en beoogde gevolgen van sociaal patroon
Latente functie = de niet-onderkende/bedoelde gevolgen van sociale patronen
Sociale disfunctie = negatieve en averechte functies/gevolgen, die functioneren van de
samenleving verstoren
- Kritiek: Is niet kritisch en blind voor ongelijkheid? Iedereen heeft een functie maar waarom
is niet iedereen gelijk?
2. Conflictsociologie
Oriëntatie op macroniveau. Samenleving opgevat als arena voor ongelijkheid, veroorzaakt
conflicten en verandering. Een sociaal patroon voor sommige mensen positieve en voor
anderen negatieven gevolgen heeft. Komt voort uit:
Sekseconflictbenadering = richt zich op de ongelijkheid en de conflicten tussen
mannen en vrouwen, nauw gerelateerd aan feminisme. Maakt mensen bewust het feit
dat samenleving mannen machtigere posities plaatst. Benadrukt feit dat vrouwen
belangrijke rol hebben gespeeld in ontwikkeling van sociologie (Harriet Martineau en
Jane Addams)
Rassenconflictbenadering = ongelijkheid en conflicten tussen mensen met een
verschillend raciale en etnische achtergrond. Witte mensen genieten, vergelijken met
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bloemhermus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.
