PROTO-RENAISSANCE
RODE DRAAD
Historische context:
Sinds de 3de eeuw spreken we over het Westerse en het Oosterse Romeinse Rijk, waarbij het Westerse deel
wordt aangevallen en in 476 na Christus valt. In de 6de eeuw herstelt de Byzantijnse keizer Justinianus I de
eenheid van Rome slechts gedeeltelijk, gezien de constante dreiging op de peninsula (schiereiland)
(bijvoorbeeld door de Longobarden). In de 9de eeuw neemt Karel de Grote de taak op zich om de eenheid van
het Frankische Rijk te herstellen en wordt hij gekroond door paus Leo III, waarmee hij de titel "Pater Europae"
verkrijgt.
Een nieuwe impuls voor de handel doet zich voor in de 11de eeuw, wat resulteert in stedelijke groei en een
verandering in machtsverhoudingen. Opkomende handelaars en bankiers, zoals de familie de Medici in
Florence, spelen een prominente rol in deze ontwikkeling, wat bijdraagt aan de heropleving van de Europese
economie.
Culturele Context:
In de 13de eeuw kenden de steden en geestelijke orden een groeiende rijkdom. Twee van de belangrijkste
orden in deze tijd waren de Franciscanen en de Dominicanen. De Franciscanen, volgelingen van de heilige
Franciscus van Assisi (1182-1226), streefden naar nederigheid en distantie van alle wereldlijke eigendommen.
Ze legden de nadruk op de menselijke kant van Christus, evenals op de leden van hun orde en hun daden. Aan
de andere kant werd de orde van de Dominicanen opgericht door de heilige Dominicus (1170-1221) en gesticht
door Dominic van Osma.
Het Westerse Schisma (1378-1417) markeerde een periode van verdeeldheid tussen pausen en tegenpausen,
waarbij Rome en Avignon betrokken waren. Dit schisma werd uiteindelijk beëindigd door het Concilie van
Konstanz (1414-1418).
Opmerkelijk waren ook de bedelorden, waarvan de kloosters in steden werden opgericht en daardoor
afhankelijk waren van externe steun. Deze steun kwam vaak van nieuwe welgestelde handelaars, die financiële
bijdragen leverden voor de bouw van graafkapellen, het onderhoud van kloosters en de bouw van kerken,
waardoor ze indirect bijdroegen aan de groei en bloei van deze religieuze gemeenschappen.
In de 13de en 14de eeuw vormden de handelssteden Genova, Pisa, Venetië en Florence een verbinding op het
Italiaanse schiereiland. Ondanks de economische bloei was er echter geen gecentraliseerd bestuur. De Paus
oefende wel invloed uit, maar sommige steden, waaronder Pisa, boden weerstand.
Binnen het Heilige Roomse Rijk was er in de 14de eeuw een kwestie van erkenning van keizers door de paus,
met als opmerkelijk voorbeeld de verplaatsing naar Avignon.
Pisa groeide uit tot een belangrijke havenstad met een bevolkingsgroei tot wel 15.000 mensen, vooral tot in de
late 13de eeuw. Ondanks economisch succes behield de stad een sterke identificatie met haar Romeinse
verleden.
In de steden voltrok zich een dynamische verschuiving, waar handel en ambachtslieden (gilden) de feodale
structuren uitdaagden, wat resulteerde in economische en sociale groei in stedelijke gebieden ten koste van
het platteland.
Desondanks bracht het jaar 1340 een keerpunt met de uitbraak van de pestepidemie, die tussen de 75 en 200
miljoen slachtoffers eiste. Hierdoor gingen veel banken failliet. Ondanks deze tegenslagen was er een
broeiperiode voor de kunsten, mogelijk gemaakt door een rijke en gecultiveerde elite.
De bredere culturele verschuivingen in deze periode omvatten het werk van Dante Alighieri (1265-1321),
Francesco Petrarca (1304-74) en Giovanni Boccaccio (1313-75). Zij interpreteerden antieke literaire werken van
onder andere Virgilius en Cicero, met de nadruk op menselijke deugden boven de openbaring, wat leidde tot de
opkomst van het humanisme.
1
, 2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anne-lisekrekels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.